Bu gün ölkəmizdə əyalət teatrlarının peşəkar səviyyəsi və funksionallığı deməyə əsas verir ki, zəngin ənənəsi olan milli səhnə sənəti öz dinamikasını qoruyub saxlamaqla, həm insanların mədəni zövqünün inkişafına, həm də onların asudə vaxtının səmərəli keçməsinə xidmət edir.
Bu baxımdan Qazax Dövlət Dram Teatrının məhsuldar fəaliyyətini də qeyd etmək olar. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalında bu sənət məbədindən bəhs edən həmkarımız Könül xanım xatırladır ki, ilk dəfə 1938-ci ildə Qazaxda kolxoz-sovxoz teatrı yaradılıb, 1943-cü ildə dram teatrına çevrilib və ona Səməd Vurğunun adı verilib. Dövlət Dram Teatrı kimi 1949-cu ilə kimi fəaliyyət göstərib. O dövrdə teatrın repertuarında, əsasən, Azərbaycan və dünya klassiklərinin əsərləri, həmçinin müasir ədəbiyyat nümunələri yer alırdı. Teatrda məşhur isimlər – Gürcüstan Respublikasının Xalq artisti İbrahim İsfahanlı, Azərbaycan Respublikasının xalq artistləri Muxtar Avşarov, Solmaz Orlinskaya, Barat Şəkinskaya, əməkdar artistlər Əliheydər Həsənzadə, Rüsxarə Ağayeva, rejissorlar Məcid Zeynalov və başqaları fəaliyyət göstəriblər.
Təəssüf ki, 1949-cu ildə Mərkəzi Komitə əyalət teatrlarını qeyri-rentabelli hesab edərək onların, o cümlədən də Qazax Dram Teatrının fəaliyyətinə xitam verib. Əslində isə bu yanlış addım sırf antimilli xarakter daşıyıb, çünki cəmi 15 kilometr məsafədə Ermənistanın əyalət teatrı – İcevan Teatrı fəaliyyətini davam etdirməkdə idi. 11 illik “antrakt”dan sonra Qazax teatrı yenidən, amma bu dəfə xalq teatrı kimi fəaliyyətini davam etdirib. Nəhayət, 1988-ci ildə yenidən dövlət teatrı statusu alıb və Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin “Dar ağacı” tarixi faciəsi ilə ilk tamaşasını göstərib.
Həmkarımız yazır ki, ötən illər ərzində teatrda 70-dən artıq əsərə quruluş verilib, teatr respublikada keçirilən festivallarda dəfələrlə iştirak edib. Müxtəlif illərdə teatrda Respublikanın xalq artistləri Zülfiqar Abbasov, Tariyel Qasımov, Rafiq Əliyev, Vaqif Şərifov, əməkdar artistlər Vidadi Əliyev, Münəvvər Əliyeva fəaliyyət göstəriblər. Teatr rus, alman, bolqar, türk, tacik dramaturgiyasına müntəzəm müraciət edib, klassik və müasir Azərbaycan dramaturgiyası isə teatrın repertuarının əsasını təşkil edib. Qazax teatrı müxtəlif illərdə Gürcüstanın azərbaycanlılar yaşayan rayonlarında qastrol səfərlərində olub. I Qarabağ müharibəsi dövründə Ağdərə və Tərtərdə əsgərlər qarşısında çıxışlar edib. Teatr Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin, Teatr Xadimləri İttifaqının keçirdiyi müxtəlif festivalların iştirakçısı olub.
Dövlət başçısı İlham Əliyevin sərəncamı ilə milli teatr ənənələrinin qorunub saxlanılması və dövrün tələblərinə uyğun inkişafı ilə bağlı tədbirlərin davam etdirilməsi məqsədilə 2019-cu il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulan Prezidentin ehtiyat fondundan Qazax Dövlət Dram Teatrına 100 min manat vəsait ayrılıb. Bu tarixi sərəncamdan sonra teatrın yerləşdiyi inzibatı bina yenidən qurularaq müasir avadanlıqla təchiz olunub.
Teatrın direktoru Saqif İskəndərov, baş rejissoru Əməkdar artist Musa Eyyubovdur. Bu gün Qazax teatrında repertuar siyasətinin təşkili və həyata keçirilməsində bədii şura üzvlərinin fikirləri əsas götürülür, daha aktual və müasir dövrümüzlə səsləşən pyeslər təqdim edilir.
2023-də Əməkdar artist Xəzər Gəncəlinin quruluşunda Əməkdar incəsənət xadimi Ağalar İdrisoğlunun ulu öndər Heydər Əliyevin 100 illiyi münasibətilə qələmə aldığı “İnan mənə” əsəri də uğurlu səhnə həllini tapıb. Bu tamaşa ötən ilin payızında Teatr Xadimləri İttifaqında, eləcə də dəfələrlə Gəncəbasar bölgəsində göstərilib və anşlaqla keçib.
Bir neçə gün öncə teatrda türkiyəli dramaturq Tuncər Cücənoğlunun “Dosya” əsəri əsasında hazırlanan eyniadlı tamaşasının premyerası uğurla keçib. Rolları Əməkdar artist Hacı Hacıyev, aktyorlar Sərdar Rüstəm, Xanım Məmmədova, Aytac Cəfərova, Məlahət Vəliyeva, Zəmanə Dərviş, Yusif Qoca, Nəsimi Aşpazov, Xaqan Qurbanov və Aydın Orucov və Məmməd Hacəliyev ifa ediblər.
Teatrda illik repertuar planından kənar olaraq uşaqlar üçün İsgəndər Coşqunun “Ana laylası” pyesi əsasında eyniadlı tamaşa hazırlanır. Səhnə işi fevralın sonunda balaca tamaşaçıların ixtiyarına veriləcək. Cari mövsüm üçün isə plan üzrə 4 əsər repertuara daxil edilib. Bunlar Əli Əmirlinin “Onun iki qabırğası” komediyası, Braziliya yazıçı-dramaturqu Gilyerme Fiqeyredunun “Ezop”, türkiyəli dramaturq Turqut Özakmanın “Adət”, gənc yazıçı Jalə İsmayılın “Ametis bəy və Apetit xanım” əsərləridir.
Ə.DOSTƏLİ
XQ
