Ermənistan parlamentinin komissiya sədri Koçaryan bunu Xocalı qatili Ohanyana xatırladıb

Nikol Paşinyanın komandasında tarixi həqiqətləri, mövcud reallığı qəbul edib, obyektiv və sağlam düşünməyə başlayanların sıraları genişlənməkdədir. Bunu təqdirəlayiq hal, son nəticədə hayların özləri üçün faydalı olacaq müsbət tendensiya saymaq olar. 

Sərlövhəyə çıxardığımız eti­rafı sıravi erməni deyil, Ermənis­tan parlamentinin milli müdafiə və təhlükəsizlik komissiyasının sədri Andranik Koçaryan edib. İctimai televiziyanın efirində çıxışı zamanı Tavuş rayonun­dakı 7 Azərbaycan kəndindən anklav olmayan 4-nün qaytarıl­ması barədə danışan Koçaryan sərhəd məsələsinin öz həllini tapmasının və iki ölkə arasında müəyyən edilən xətt üzərində sərhəd qoşunlarının dayanma­sının vacibliyini bildirib.

“Sabah gəlib yerimizdə oturacaqlar, qan töküləcək. Kəndlər Azərbaycana qaytarılmalıdır”,– deyən deputatın sözlə­rinə görə, problemin həlli danışıqlar yolu ilə sərhədlərin müəyyənləşdirilməsindən və əlavə qan axıdılmasının qarşısının alınmasından keçir. A.Koçaryan həmkarı və partiyadaşı Petros Kazaryanın proble­min azərbaycanlıların götürdüklərini geri qaytarmaması ilə bağlı olması barədə açıqlamasına bu cür reaksiya verib: “Biz də onlardan (Azərbaycandan – red.) çox şeyi götürmüşdük, hətta geri verməyə­cəyimizi söyləyirdik. Bəs axırı nə oldu? Bu məsələlər son nəticədə beynəlxalq hüquqa əsaslanaraq həll olunmalıdır. Biz hər dəfə dövlət sərhədini çəkəndə nə al­malıyıq və nəyi verməməliyik anlayışı or­tadan qalxır. Əgər siz bu gün tərslikdən əl çəkməsəniz, sabah ölkəmizin təhlükə­sizlik məsələsi həll ediləndə təqsirkar kim olacaq?”. 

Bu fikirləri efirdən təkcə professor Kazaryanın diqqətinə deyil, bütövlükdə, erməni ictimaiyyətinin nəzərinə çatdıran Koçaryan bununla hakimiyyətin siyasi mövqeyinin konturlarını həm də müxa­lifətə göstərmiş oldu. 

İqtidarın müəyyənləşdirdiyi strate­ji xəttə uyğun hərəkət edən Koçaryan sərhədin delimitasiyasının hansı xə­ritələrə istinadla aparılıcağı ilə bağlı su­ala da aydınlıq gətirməyə çalışıb. O, bu məsələdə də kompromisə getməyin va­cibliyini önə çəkib: “Sadəcə olaraq, op­timal variantı tapmaq üçün müəyyən bir yoldan keçmək lazımdır. İndi biz həmin xəritənin harada olduğunu axtarmaqla məşğuluq. Sovet İttifaqının dağılma­sından sonra, 1991-ci ildə imzalanan Alma-Ata Bəyannaməsində iki ölkə ara­sında dəqiq sərhəd xətti göstərilib. Düz­dür, müxtəlif xəritələr mövcuddur. Misal üçün, deyirlər ki, 1920-ci ilin xəritəsi nor­maldır. Amma biz deyirik ki, 1926-cı ilin xəritəsi daha münasibdir. Bu məsələdə Kəlbəcərlə bağlı, ümumiyyətlə, heç bir problemi yoxdur. Axı, əvvəllər Ermənis­tan üçün sərhəddə ayırıcı xətt yox idi, hətta su ehtiyatı problemi də mövcud deyildi”.

Xəritələrin zaman keçdikcə dəyişdiyi­ni, mövqelərdə də yerdəyişmə olduğunu deyən parlamentin komissiya sədri indi onların orada, özlərinin isə burada otur­duğunun reallıq kimi qəbul olunmasını vurğulayıb: “Onların qoşunları bu gün yerləşdirilib və onlar faktiki olaraq hələ də Ermənistanın suveren ərazisindədir. İntəhası, bu məqam digər problemlərə bir qədər uzaqdan yanaşmaq üçün çox yaxşı açardır. Problem isə ondan ibarət­dir ki, sərhəd xətti çəkilməlidir, qoşunlar güzgü effekti ilə yerləşdirilməli, sərhəd qoşunları isə həmin ayırıcı xətt boyunca dayanmalıdır”. 

***

Ermənistan İctimai televiziyasına müsahibəsində Andranik Koçaryan Ta­vuş vilayətinin sakinlərini kəndləri tərk etməməyə, silaha sarılıb döyüşə çağıran Seyran Ohanyanın da (Ermənistanın sa­biq müdafiə naziri, Xocalı soyqırımının təşkilatçılarından biri. Hazırda Paşinyan hakimiyyətinə müxalifdir – red.) cavabını verib: “Seyran Ohanyan yüksək səslə Ta­vuş sakinlərinə onları hansı təhlükələrin gözləyə biləcəyini izah edib. Yaxşı olardı ki, Ohanyan eyni tonda onu da izah etsin ki, əgər biz sülhə aparan məntiqə əməl etməsək, daha nələr baş verə bilər. Real­lıq budur: bizim olan bizimdir, onlara aid olan isə onlarındır”. 

Andranik Koçaryan sonra təklif edib ki, Seyran Ohanyan xalqı qorxutmaq və İrəvana qayıtmaq əvəzinə, Tavuş vilayə­tindən qayıtmasın, elə orada qalıb yerli ərazi müdafiə problemlərini “yoluna qoy­sun” və bu zaman “zəngin” təcrübəsin­dən istifadə etsin.

Hayastan parlamentinin komissiya sədrinin hayların generalı Ohanyana ver­diyi məsləhəti keçmiş “qarabağlı” general və zabitlərin hamısına aiddir. 

Elxan SAHİNOĞLU,
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, siyasi şərhçi

– Nikol Paşinyan reallığı başa dü­şür ki, əgər dörd kəndi geri qaytarma­sa yenə də iki ölkə arasında toqquşma ehtimalı arta bilər. Kəndlərin qaytarıl­ması sülh sazişinin imzalanmasını da sürətləndirə bilər. Çünki Paşinyan daha sonra deyir ki, Ermənistan regi­onal layihələrdə iştirak etmək istəyir. Həmin layihələrin müəllifi Azərbaycan­dır. İkitərəfli münasibətlərin normallaş­ması üçün gərək kəndlər qaytarılsın, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı müəyyən məsələlər həll olunsun. 

Bəli, Paşinyanın ətrafında onun kimi düşünənlər də var. Məsələn, spi­ker Alen Simonyan baş nazir kimi er­məni cəmiyyətinə belə bir mesaj verib ki, dörd kəndin qaytarılmadığı təqdir­də Azərbaycanla müharibə qaçılmaz ola bilər. Yəni, iqtidar komandası ha­zırda sağlam təbiğatla məşğuldur. On­lar deyirlər ki, həmin kəndlərin Ermə­nistana dəxli yoxdur. Hətta Simonyan deyib ki, biri çıxıb o kəndlərin Ermə­nistana məxsus olduğunu isbat eləsin. Əlbəttə ki, dörd kəndin onlara heç bir aidiyyatı yoxdur. Parlamentin komis­siya sədri Andranik Koçaryan da eyni strategiyaya sadiqdir. Yəqin ki, qapalı toplantılarında Paşinyan bu məsələlə­ri müzakirə edəndən sonra vahid bir strategiya seçir və ona uyğun açıqla­malar verir. 

Amma son vaxtlar erməni müxa­lifəti də fəallaşıb. Mövcud hakimiyyətə qarşı radikal müxtəlifət və separatçılar birləşiblər. Axırıncıların “lideri” Samvel Şahramanyan Fransa nəşrinə bildirib ki, onlar hələ də fəaliyyətlərini davam etdirirlər. Halbuki Qarabağdan qaçar­kan separatçı qurumun bütün struktur­larını buraxdığını rəsmən elan etmişdi. 

Şahramanyanın açıqlamasından əsəbiləşən Paşinyan Ermənistanda yalnız bir hökumətin və bir iqtidarın olduğunu bəyan edib. O, sadəcə, bu məsələlərin həllini ləngidir. Müxalifət indi də daxildə terror xofu yaratmağa çalışır. Onlar hakimiyyət devrilməsə ölkəni terrorun bürüyəcəyi ilə hədələ­yirlər. Bunu gözəl anlayan Paşinya­nın qapalı toplantıları keçirməkdə bir məqsədi də komandasında çatın olub-olmamasını yoxlamaqdır. Hələ­lik belə bir təhlükə olmasa da, zaman Ermənistan hakimiyyətinin əleyhinə işləyir. Nikol Paşinyanın yeganə və düzgün çıxış yolu sülhə tez nail olmaq və Azərbaycan və Türkiyə ilə regional əməkdaşlığa qoşulmaqdır.

İ.HƏSƏNQALA
XQ