Ermənistanda radikal müxalifətin baş nazir Nikol Paşinyana qarşı etirazları davam edir. Revanşistlər erməni apostol kilsəsinin Tavuş vilayəti üzrə yeparxiyasının arxiye­piskopu Baqrat Qalstanyanın çağı­rışı əsasında mayın 31-də yenidən İrəvan küçələrinə çıxıblar.

Qeyd edək ki, B.Qalstanyan hər gün axşamçağı İrəvandakı Müqəddəs Anna kilsəsinin həyətində gün ərzində həyata keçirdikləri tədbirlər barədə tərəfdarlarına və mətbuat nümayəndələrinə məlumat ve­rir, həmçinin ertəsi günün planlarını açıq­layır. Mayın 30-da keçirilən belə ənənəvi görüşdə “Srbazan” bildirmişdi ki, qondar­ma “Vətən naminə Tavuş” hərəkatı mayın 31-də Ermənistan xarici işlər nazirliyinin binasına doğru yürüş edəcək. Buna səbəb kimi isə nazirliyin Bakı və Ankaradan İrəva­nın ünvanına yönələn ittihamlara (?) cavab verməməsini göstərib.

Dünən səhər saatlarında XİN-in bina­sına gələn etirazçıların rəhbəri Qalstanyan nazir Ararat Mirzoyanı aşağı düşməyə və Azərbaycan və Türkiyədən Ermənistanla bağlı verilən son bəyanatlara cavab ver­məyə çağırıb. Nazirlik binası yaxınlığında keçirilən mitinqdə Qalstanyan Mirzoyan­dan etirazçıların yanına gəlməsini tələb edib, əks-təqdirdə, özlərinin birbaşa nazi­rin otağına getməyə hazır olduqlarını bil­dirib.

O, həmçinin qeyd edib ki, Mirzoya­nı şəxsən tanıyır. Qalstanyan 2020-ci il noyabrın 9-dan 10-na keçən gecə baş vermiş hadisələri xatırladıb. Qeyd edək ki, həmin gecə müharibənin başa çat­masını şərtləndirən üçtərəfli bəyanat imzalandıqdan sonra qəzəblənmiş kütlə İrəvanda parlament binasına soxularaq talançılıq edib. Həmin vaxt parlamentin sədri postunu tutan A.Mirzoyanın özü də hücuma məruz qalıb, o, şiddətlə döyülüb. Bunu nəzərdə tutan Qalstanyan vurğula­yıb ki, Mirzoyan “baş nazir Paşinyanın siyasətinin ilk qurbanı” olub.

“Siz Xocalı hadisələri və dövlətimizlə bağlı digər açıqlamalara cavab verəcək­sinizmi? Cəsarətiniz varmı? BMT kürsü­sündən üzləşdiyiniz tənqidləri nə ilə izah edirsiniz?” – deyə Qalstanyan bildirib.

Baqrat mayın 9-da keçirilən mitinqdə Paşinyana istefa verməsi üçün bir saat vaxt verdiyi kimi, dünən Mirzoyana da bir saat vaxt verib. Ancaq, təbii ki, Mirzoyan nə etirazçılarla görüşə gedib, nə də iste­fa verib. Bir saat tamam olduqdan son­ra Qalstanyan qadınlara geri çəkilmələri üçün göstəriş verib. Sonra o, tərəfdarla­rına nazirliyin binasını tutmağı tapşırıb. Bu anda vəziyyət qəfildən gərginləşib. Etirazçılar arasında açıq-aşkar aqressiv əhval-ruhiyyəli təxribatçılar olublar.

Polis etirazçılara XİN-in binasının xü­susi mühafizə olunan obyekt olduğuna dair xəbərdarlıq edib və kütlənin qarşısını almağa çalışıb. Binanın qarşısına əlavə polis qüvvələri cəlb olunub. Polis etiraz­çıları saxlamağa başlayıb. Saxlanılanlar arasında deputat Qarnik Danielyan da olub.

Ermənistan polisi baş verən toqquş­malar zamanı 26 etirazçının saxlanıldı­ğı barədə məlumat yayıb. Toqquşmada 3 polis əməkdaşı xəsarət alıb. Bundan sonra B.Qalstanyan aksiyanın başa çat­dığını elan edib.

Bundan sonra “Vətən naminə Tavuş” hərəkatının nümayəndələri və tərəfdarla­rı Sayat-Nova küçəsi, Maştots prospekti və Amiryan küçələri ilə yürüş edərək, baş prokurorluq binasına gəliblər. Burada ke­çirilən aksiyada çıxış edən keşiş deyib ki, prokurorluq bütün bu dövr ərzində döv­lətə xidmət etməli idi, amma baş prokuror yalnız Ermənistanın baş nazirinə hesa­bat təqdim edir. Onun nə mənəvi, nə də hüquqi mənada bunu etməyə haqqı yox­dur.

Ermənistan mediası isə daxili işlər nazirliyi rəhbərinin istefaya getmək istəyi barədə məlumat yayıb. “Hraparak” qəzeti öz mənbələrinə istinadən yazır ki, nazir Vahe Kazaryan bir neçə dəfə istefa ver­məyə cəhd edib, lakin N.Paşinyanın təki­di ilə bunu etməyib: “Ancaq Paşinyanın da onu əvəz etməyə meyilli olmasına dair xəbərlər var. Hətta Kazaryana dövlət təhlükəsizliyi xidmətinin rəhbəri vəzifəsi­ni tutmağı təklif ediblər ki, bu da istefaya bərabərdir”.

Media hakim “Mülki müqavilə” parti­yası deputatlarının kilsənin əldə etdiyi gə­lirlərin və əmlakının vergiyə cəlb edilməsi ilə bağlı qanun layihəsi hazırladığına dair də məlumat yayıb. Deputat Tsovinar Var­danyan bildirib ki, layihə hələ hazır deyil, lakin bu istiqamətdə iş aparılır: “Kilsə ver­gi ödəyicisidir, lakin söhbətin nədən get­diyini anlamaq lazımdır. Ola bilsin kilsə işçiləri gəlir vergisi ödəyirlər, bu, yaxşıdır. Amma deputatlar indi kilsənin idarə etdiyi minlərlə əmlakı araşdırırlar”.

Bu arada B.Qalstanyanın “Çiçək­lənən Ermənistan” partiyasının rəhbəri Qaqik Sarukyanla görüşməsinə dair mə­lumat yayılıb. Sarukyanın mətbuat katibi İveta Tonoyan bununla bağlı “Facebook” səhifəsində yazıb: “Bu gün “Telegram” kanallarından birində məlumat yayılıb ki, Qaqik Sarukyanla Baqrat Qalstanyan arasında görüş baş tutub. Qeyd edilib ki, Sarukyan bəzi səbəblər göstərərək, Qalstanyanın hərəkata qoşulmaq xahi­şini rədd edib. Bildirirəm ki, həmin məlu­matın birinci hissəsi istisna olmaqla, qa­lan hissəsi uydurmadır və reallığa uyğun deyil. Sarukyan, həqiqətən də, Qalstan­yanı öz evində, ailəsinin nahar süfrəsin­də qonaq edib”.

Tonoyanın sözlərinə görə, görüşdə siyasi məsələlər müzakirə edilməyib: “Məlum olduğu kimi, erməni qonaqpər­vərliyi qaydalarına görə, evdə qonaqla işgüzar müzakirə aparmaq, hətta siyasi məsələlər haqqında söhbət etmək adət deyil. Baqrat Srbazan bir neçə gün əvvəl Qaqik Sarukyana təbii fəlakətdən zərər çəkmiş yaşayış məntəqələrinə yardım əlini uzatmaq xahişi ilə müraciət etmişdir. Sarukyan dərhal müsbət cavab vermiş və dəstəyin göstərilməsi prosesini təşkil etmək üçün dərhal xeyriyyə fondunun əməkdaşlarına göstəriş verəcəyini vur­ğulamışdır”.

Baş nazir Nikol Paşinyan isə müxa­lifətin mitinqləri fonunda ölkədə daxili siyasi böhranın olmadığını bildirib. “Er­mənistanda daxili siyasi böhran yoxdur”, – deyən Paşinyan jurnalistlərə açıqlama­sında onu da bildirib ki, dövlət orqanları öz funksiyaları çərçivəsində işləyirlər.

Ermənistanda bir aydan çoxdur da­vam edən etiraz aksiyalarını Rusiya ilə əlaqələndirənlər də az deyil. Hərçənd ki, ona rəhbərlik edən B.Qalstanyan 10 ildən çox Kanadada yaşayıb işləyib. “Srbazan” Kanada vətəndaşlığına da malikdir. Bu kimi halların mövcudluğuna baxmaya­raq, Rusiya amili son vaxtlar daha tez-tez səslənir. Mayın 30-da “Armenian Report” saytında yerləşdirilmiş “Qərb QHT-ləri Ermənistanda rusiyayönlü müxalifətə çi­yin-çiyni veriblər” sərlövhəli analitik ya­zıda bildirilib ki, hər bir Qərb QHT-sinin arxasında bu və ya digər dövlət qurum­larının – ABŞ Dövlət Departamentinin, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin, Fransanın DGSE, Böyük Britaniyanın Mİ6 xarici kəşfiyyat strukturlarının dayandığı ha­mıya çoxdan məlumdur. Qeyd edilib ki, Qərb QHT-lərinin hamısı kuratorlarının əmrlərini yerinə yetirirlər: “Məqsədləri Paşinyana təzyiq etməkdir ki, onların bu və ya digər göstərişlərini yerinə yetirsin. Beləliklə, burada hər şey çox aydındır”.

Yazıda deyilir: “Qərbin “dostundan” düşməninə çevrilmək nə dərəcədə asan­dır? Burada cavab göz qabağındadır. Bunun üçün sadəcə olaraq, ölkədə qa­nunun aliliyini və onun suverenliyini ciddi şəkildə qorumaq lazımdır. Bunu etməyə başlayan kimi dərhal qınaq obyektinə çevrilirsən. Bunun bariz nümunəsi qonşu Gürcüstandır ki, onun hakimiyyəti xarici agentlər haqqında qanun qəbul etdiyinə görə Qərbin kəskin tənqid obyektinə çev­rilib. Sonra Tbilisiyə Dövlət Departamenti hücum etdi. Brüsseldə ölkənin Avropa İttifaqı üzvlüyünə namizədliyinə baxılma­sının təxirə salınması barədə danışmağa başladılar və bu zaman Qərb QHT-ləri də “təşvişə” düşdülər. Görünür, Ermənistan üçün də bu “kədərli aqibətdən” qaçmaq mümkün deyil”.

Qeyd olunur ki, erməni KİV-ində dərc olunan məlumatlara görə, bir sıra Qərb QHT-ləri “polisin İrəvanda müxalifət fəallarına qarşı zorakı hərəkətlərini pis­ləyiblər”. Bu barədə Helsinki Vətəndaş Assambleyasının Vanadzor ofisi, “Bey­nəlxalq Şəffaflıq”, Hüquqların Sərhədsiz Müdafiəsi, Hüququn İnkişafı və Müdafiəsi Fondu və Demokratiyanın İnkişafı Fondu tərəfindən imzalanmış birgə bəyanatda deyilir: “Onların fikrincə, mayın 27-də ke­çirilən aksiyalar zamanı polisin hərəkət­ləri iştirakçıların kütləvi saxlanılması, bəzilərinə qarşı zorakılıq və qanunsuz güc tətbiqi halları ilə müşayiət olunub. Təşkilatlar prokurorluq və istintaq komitə­sindən hər bir faktla bağlı müstəqil və səmərəli araşdırma aparmağı, həmçinin qanunu pozan bütün polis əməkdaşlarını məsuliyyətə almağı tələb edirlər”.

Bildirilir ki, bu bəyanatda suveren dövlətin daxili işlərinə kobud müdaxilə var. Qeyd edilir ki, sıralarında sabiq ha­kimiyyət təmsilçilərinin, daşnakların və kilsənin cəmləşdiyi barışmaz müxalifət­dən olan destruktiv qüvvələr tərəfindən sarsıdılmış Ermənistanda indi çətin və­ziyyət yaranıb. İstər 2018-ci, istərsə də 2021-ci ildə seçkilərdə uduzan sabiqlər və daşnaklar kütləvi xalq dəstəyinin ol­maması səbəbindən qanuni yolla haki­miyyətə qayıda bilməyəcəklərini başa düşürlər. Beləliklə, onlar Azərbaycanla sərhədin delimitasiyası və demarkasi­yası prosesində əhalinin narazılığından istifadə edərək, iğtişaşlar törədirlər. Hal­buki, delimitasiya və demarkasiya olma­dan, təbii ki, Ermənistanda sülhdən, dinc inkişafdan və sabitlikdən söhbət gedə bilməz. Amma müxalifət bu prinsipdən çıxış edir: Ölkə üçün nə qədər pisdirsə, legitim hakimiyyəti devirmək şansı da bir o qədər yüksəkdir. Beləliklə, onlar qiyam qaldırırlar və iğtişaş salırlar. Mayın 27-si də burada istisna deyil.

Müəllif Tevos Arşakyanın yazdı­ğı kimi, Qərb QHT-ləri hakimiyyətin hərəkətlərini pisləyərkən, nədənsə qeyd etməyi unudurlar ki, etirazçlar arasında kütləni asayiş qüvvələrinə qarşı aqres­siv hərəkətlərə təhrik edən çox sayda təxribatçı olub. Buna görə də, polis güc yoluna əl atıb. Amma erməni polisinin peşəkarlığı sayəsində müxalifətin ge­nişmiqyaslı təxribatının qarşısını almaq mümkün olub. Əgər bu, Sarkisyanın, hətta Koçaryanın dövründə baş versəy­di, hər şey daha pis olardı. Əminəm ki, Robik və Serjik öz başkəsənlərini tərəd­düd etmədən meydana buraxar və on­lara silahdan istifadəni, öldürücü gücün tətbiqini əmr edərdilər. İndiki hakimiyyət sadəcə olaraq, təxribatçıların dağıdıl­masına göstəriş verib. Onların qollarını burublar, xüsusilə aqressiv olanları bir neçə dəfə dəyənəklə vurublar – Qərb QHT-lərinin səs-küy saldığı “zorakılıq” budur.

Qərbi Kaspi Universitetinin profes­soru, politoloq Fikrət Sadıxov “XQ”yə açıqlamasında bildirdi ki, B.Qalstanyanın arxasınca az adam getmir. Bunu etiraf etmək lazımdır. Ancaq keşiş, onu dəstək­ləyən kilsə və bütövlükdə, revanşistlər hakimiyyəti devirmək üçün kifayət qədər tərəfdar toplaya bilmirlər. Onların konkret proqramı da yoxdur: “Hətta, iş o yerə ça­tıb ki, xarizmatik lider də tapa bilmirlər. Belə bir vəziyyətdə Baqratın özünün baş nazir vəzifəsinə namizədliyi irəli sürülür. Bu isə gülünc durumdur”.

Politoloq qeyd etdi ki, Ermənistanda hakimiyyətdən narazı dairələr olsalar da, Paşinyan iqtidarını belə asanlıqla devir­mək mümkün olmayacaq. Ancaq bunu da qəbul etmək lazımdır ki, Baqrat və tərəfdarları ölkədə sabitliyi pozur, daxili vəziyyəti gərginləşdirirlər. Bu isə özlü­yündə hakimiyyətin fəaliyyətinə çətinlik törədən amillərdəndir.

Səxavət HƏMİD
XQ