Hindistan “Fars körfəzi – Qara dəniz” layihəsinə məhsullarını Avrasiya İqtisadi İttifaqının (Aİİ) çoxmilyonluq bazarına çıxaracaq körpü kimi baxır. Amma bu marşrutda Ermənistanın hərbi xarakterli xüsusi statusa malik olacağını da vurğulamağı unutmur.

“Üçlüy”ün (Hindistan, İran və Ermə­nistan) ortaq layihəsi barədə “Sputnik Armeniya”ya açıqlama verən Hindista­nın iqtisadi-ticari təşkilatının prezidenti Asif İkbalın sözlərinə görə, hazırda bu məsələ üç ölkənin liderləri səviyyəsin­də müzakirə olunur. Layihəyə özəl sek­torun da cəlb olunmasının planlaşdırıl­dığını deyən İkbal Hindistanın 2024-cü ildə Aİİ-də müşahidəçi olmağa hazır­laşdığını da bəyan edib. O, Ermənis­tanla əməkdaşlıqdan həvəslə danışıb:

“Layihəmiz işə düşəndən sonra Ermənistanla bütün istiqamətlərdə, o cümlədən müdafiə sahəsində əmək­daşlığımızı dərinləşdirmək imkanı əldə edəcəyik. Bu məqsədlə yaxın günlərdə Hindistanın Ermənistandakı səfirliyinin yanında sahəni kurasiya edəcək bir attaşe təyin olunacaq. İkitərəfli əmək­daşlığın başqa sahələrinə gəldikdə isə hazırda ölkələrin kənd təsərrüfatı şirkətləri arasında bir sıra müqavilələr imzalanıb və kənd təsərrüfatı turizmi istiqamətini inkişaf etdirmək barədə də düşünürük. Hindistan şirkətlərinə Ermənistanda məişət və heyvan mən­şəli tullantıları emal etməyə və ondan təbii qaz almağa imkan verəcək daha iki müqavilə də imzalanma mərhələsin­dədir”. 

ARAYIŞ: 2023-cü il martın əv­vəlində Ermənistan XİN-in başçısı A.Mirzoyan Hindistan mallarının Ru­siyaya və Qara dəniz vasitəsilə Av­ropa ölkələrinə tranzit yolunu qısal­dacaq ticarət dəhlizinin verilməsinin mümkünlüyü barədə danışmışdı. Ha­yastanın baş diplomatı Dehliyə fakti­ki olaraq “Fars körfəzi – Qara dəniz” layihəsinə qoşulmağı təklif etmişdi. Göründüyü kimi, bu plana layihənin ideoloqu Tehranın da siyasi iradəsi və razılığı var. 

Ermənistanın “Customised Industri­al Supplies” adlı turizm şirkətinin sahibi Sebux Kazaryanın İrəvan-Dehli ara­sındakı əməkdaşlıqla bağlı söylədikləri xüsusi maraq doğurur. Kazaryan deyib ki, erməni və hind xalqlarını bir-birinə çox şey birləşdirir: “Ənənəvi dostluq münasibətlərindən savayı, iki xalqın bəzi mübahisəli, problemli məsələlərə baxışları, demək olar ki, eynidir”. 

Turizmlə məşğul olan erməninin “bəzi problemli məsələlər” dedikdə Hindistanın Pakistanla Kəşmir məsələ­sinə, Ermənistanın Azərbaycanla Qarabağ münaqişəsinə baxışlardakı oxşarlığı nəzərdə tutduğu şübhə do­ğurmur.

Ermənistan XİN-in başçısının müa­vini Mnasakan Safaryan isə agentliyə verdiyi açıqlamada qeyd edir ki, onun ölkəsi xarici siyasət idarəsinin hindis­tanlı həmkarları ilə, investisiya layihələ­ri daxil olmaqla, bütün istiqamətlər üzrə mütəmadi iş aparır. Onun sözlərinə görə, hazırda Hindistan–Ermənistan işgüzar şurasının yaradılması üzərində iş gedir, buna paralel olaraq beynəlxalq avtomobil daşımaları üzrə ikitərəfli sa­zişin imzalanmasına dair danışıqlar davam etdirilir. Nazir müavini yaxın günlərdə Hindistandan “test-kontey­ner”lərin Ermənistana çatrdırılmasını planladıqlarını da sözlərinə əlavə edib. 

Fəqət, erməni diplomat həmin “test-konteyner”lərin içindəki yükün mülki, yoxsa hərbi xarakterli olacağı ilə bağlı heç bir açıqlama verməyib. Turizm, məişət tullantısı adı altında İrəvanla Dehli arasında aparılan bü­tün danışıqların və “proje”lərin görün­məyən tərəfində hərbi-sənaye xarak­terli ticarətin, silah alverinin dayanması faktı sıravi ekspertlərə də gün kimi ay­dındır. 

Sadəcə, hayların “xəyanət minası­nı” hindlilərin saldığı və Hayastandan keçən asma körpünün hansı kəsiyində yerləşdirdikləri hələlik məlum deyil. Mi­nadöşəmə sahəsində “peşəkarlaşmış” İrəvanın Dehlini körpünün o üzündə qoymaq ehtimalı isə yüz faizə yaxın­dır... 

İ.HƏSƏNQALA, “Xalq qəzeti”