İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cab­barov “Twitter” səhifəsində 2016–2022-ci illər ərzində 470-dən çox sahibkarlıq subyektinə 570-dən artıq investisiya təşviqi sənədi ve­rildiyini, sahibkarların həyata ke­çirdikləri layihələr nəticəsində 5,5 milyard manatdan çox investisiya­nın yatırıldığını, 38 minədək yeni iş yerinin yaradıldığını bildirib. Nazir daha sonra layihələrin 14 faizinin Bakı şəhəri və ətraf qəsəbələrin, 86 faizinin isə regionların payına düşdüyünü qeyd edib. 

Yeri gəlmişkən, Mikayıl Cabbarovun digər bir paylaşımında Sahibkarlığın İn­kişafı Fondu tərəfindən özəl sektorun in­kişafına yönəldilən son bir ildəki maliyyə həcmləri də diqqətə çatdırılaraq hesabat dövrü ərzində verilmiş güzəştli kreditlərin məbləğinin 69,7 faizinin regionların payı­na düşdüyü bildirilib. Həmçinin regionlar­da bizneslərin dayanıqlılığının artırılması və sahibkarlıq mühitinin təşviqinin priori­tet istiqamətlərdən olduğu diqqətə çatdı­rılıb. 

Burada onu da vurğulayaq ki, adıçə­kilən fond tərəfindən 2022-ci ildə verilmiş güzəştli kreditlərin əhəmiyyətli hissəsi mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlə­rinin payına düşüb. Ötən il həmin biznes subyektlərinə ayrılan kreditlər layihə sayı üzrə 99,9 faiz, məbləğ üzrə isə 98,3 faiz təşkil edib.

Güzəştli kreditlərin tətbiqi, eləcə də sahibkarlığın inkişafına yönəldilən digər layihələr nəticəsində 2022-ci ilin yekun­larına görə, Azərbaycanda ÜDM-də özəl sektorun payı 83,5 faizə çatıb. Sahibkar­lıq subyektlərinin 99 faizi kiçik və orta müəssisələrin payına düşüb.

Özəl sektora göstərilən belə bir diqqət və qayğının nəticəsi, şübhəsiz ki, ölkədə əldə edilən bütün sosial-iqtisadi uğurları şərtləndirib, iqtisadiyyatın dinamik inkişa­fına həlledici təsir göstərib. 

Hazırda ölkə iqtisadiyyatının daya­nıqlılığının şaxələndirilməsi və rəqabət qabiliyyətinin təmin edilməsi qarşıya iqtisadi islahatlar üzrə əsas vəzifə kimi qoyulub. Bu məqsədlə son illərdə sahib-karlıq fəaliyyətinin genişləndirilməsi, in­vestisiya və biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması, qanunvericilik baza­sının təkmilləşdirilməsi, institusional is­lahatların aparılması, dövlət tərəfindən sahibkarlara hərtərəfli dəstək verilməsi istiqamətlərində bir sıra mühüm qərarlar qəbul edilib. Bütün bunların sayəsində Azərbaycan hazırda dünyanın ən sürətlə və dayanıqlı inkişaf edən ölkəsinə çevri­lib.

Özəl bölmənin dövlət dəstək alətlə­rindən daha geniş istifadəsi qeyri-neft sektorunda müasir texnologiyalara əsas­lanan yeni istehsal və emal müəssisələri­nin, infrastruktur sahələrinin yaradılması­na, real sektora investisiya qoyuluşlarının sürətlənməsinə əlverişli şərait yaradır.

Kiçik və orta sahibkarların maliyyə vəsaitlərinə olan tələbatının ödənilməsi­nin real mənbəyi kimi sahibkarlığa dövlət maliyyə yardımı mexanizmi formalaşdırı­lıb ki, bu da yuxarıda xatırlatdığımız kimi, əsas etibarilə İqtisadiyyat Nazirliyinin Sahibkarlığın İnkişafı Fondunun vəsaiti hesabına güzəştli maliyyələşmə mexa­nizmlərinin tətbiqi ilə səciyyələnir. Fon­dun vəsaiti qeyri-neft sektorunun inkişafı, innovativ texnologiyaların tətbiqi və ixrac əməliyyatları üzrə investisiya layihələri­nin maliyyələşdirilməsinə yönəldilir.

Sahibkarların investisiya təminatının gücləndirilməsində “Azərbaycan İnves­tisiya Şirkəti” ASC-nin xüsusi rolu var. Ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişa­fına töhfə vermək, həyata keçirilən əlve­rişli layihələrə investisiya qoymaq, rəqa­bətqabiliyyətli və əlavə dəyər yaradan, xüsusilə ixracyönümlü və ya idxaləvəz­ləyici layihələrdə iştirak şirkətin əsas məqsədlərindəndir.

Hazırda ölkə üzrə sahibkarlıq sub­yektlərinin 99,6 faizini kiçik və orta sa­hibkarlıq qurumları təşkil edir. Onların isə əlavə dəyərin yaradılmasında, ixrac, məşğulluq və investisyalarda payı getdik­cə artır. 

Kiçik və orta sahibkarlığın ölkə iqtisa­diyyatında rolunun və rəqabət qabiliyyə­tinin yüksəldilməsi, bu sahədə idarəçilik sisteminin müasir tələblərə uyğunlaş­dırılması və institusional dəstək mexa­nizmlərinin formalaşdırılması məqsə­dilə İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində yaradılan Kiçik və Orta Biznesin (KOB) İnkişafı Agentliyi tərəfindən kiçik və orta biznes strukturlarının iqtisadiyyatda ro­lunun, həmçinin rəqabət qabiliyyətinin artırılması, maliyyə resurslarına və satış bazarlarına çıxışının genişləndirilməsi istiqamətində müxtəlif təşviq və dəstək mexanizmləri həyata keçirilir. KOB dostu ofisləri, KOB İnkişaf Mərkəzləri, KOB-lar üçün təhsil, elm, tədqiqat layihələrinin maliyyələşdirilməsi, “Startap şəhadət­naməsi”nin verilməsi buna misal ola bilər.

 Samir HEYDƏROV, iqtisadçı-ekspert

Son illər ölkəmizdə özəl sektorun dinamik inkişafı məqsədilə bir sıra əhəmiyyətli layihələr həyata keçirilib. Sahibkarlıq sahəsində lisenziya tələb olunan fəaliyyət növləri əhəmiyyətli dərəcədə azaldılıb. İnvestisiya qoyu­luşunun stimullaşdırılması üçün in­vestisiya təşviqi sənədinin verilməsi diqqətdə saxlanılıb. 

Hazırda sahibkarlığın inkişafına müsbət təsir göstərən amillərdən biri olan satınalmalar sahəsində kotirovka sorğusu proseduru tamamilə elekt­ronlaşdırılaraq vahid internet porta­lı – etender.gov.az vasitəsilə həyata keçirilir. Özəl sektorda müsbət göstə­ricilərin əldə edilməsi məqsədilə ver­gi qanunvericiliyində həyata keçirilən köklü islahatlar bu gün də davam et­dirilir. Bu tədbirlər özəl sektorun fəaliy­yətinin gücləndirilməsini, şəffaflığın və hesabatlılığın artırılmasını, rəqəmsal­laşmanın geniş vüsət almasını, rəqa­bət mühitinin inkişafını şərtləndirir. 

Sahibkarlığın inkişafına sistemli və ardıcıl dövlət dəstəyinin daha bir nü­munəsi kimi Export.az elektron ticarət portalını göstərmək olar. Portal sahi­bkarlıq subyektlərinin biznes əlaqələ­rində etibarlı vasitəçi, dünya biznesinə asan çıxış imkanının yaradılması mis­siyasını yerinə yetirir.

Hazırda rəqabət üzrə yeni elekt­ron, keyfiyyət portallarının hazırlan­ması, həmçinin dövlət satınalmaları portalının funksiyalarının genişləndiril­məsi nəzərdə tutulur. 

Qeyd edək ki, 2022-ci ilin yekun­larına görə, Azərbaycanda ÜDM-də özəl sektorun payı 83,5 faiz təşkil edib. Sahibkarlıq subyektlərinin 99 fa­izi kiçik və orta müəssisələrin payına düşür.

Bütün bu tədbirlərin həyata keçi­rilməsi sahibkarlığın yaxın gələcək­də yeni bir mərhələyə daxil olacağını deməyə əsas verir. Bu, Azərbaycan Respublikasının 2022–2026-cı illər üzrə sosial-iqtisadi inkişaf strategi­yasında da bildirilir. Həmin sənədə əsasən, növbəti 10 il ərzində özəl sektorun iqtisadiyyatda payının 88 fa­izə çatdırılacağı, sahibkarlıq fəaliyyəti üzərində izafi tənzimləmənin tam opti­mallaşdırılacağı gözlənilir. 

Qarşıdakı illər ərzində sahibkarlı­ğa dövlət dəstəyi mexanizmlərinin ef­fektivliyi, ünvanlılığı və şəffaflığı daha da gücləndiriləcək. Uğurlu ölkələrin təcrübələri əsasında biznes startapla­rının və inkubatorlarının, ixracyönüm­lü istehsal və xidmətlər üzrə biznes layihələrinin dəstəklənməsi mexa­nizmləri təkmilləşdiriləcək. Nəticədə, sahibkarlıq fəaliyyətinə başlamaq və mövcud fəaliyyətini genişləndir­mək istəyənlər, xüsusilə kiçik və orta bizneslər üçün yeni maliyyələşmə mexanizmləri yaradılacaq. Bu əsasda sahibkarlara dəstək üzrə sərf olunan maliyyə vəsaitinin 20‒30 faizi mikro, 35‒45 faizi kiçik və 25‒35 faizi orta sahibkarlara yönəldiləcək. 

Bir sözlə, həyata keçirilən geniş­miqyaslı layihələr iqtisadi artım üçün ölkədə makroiqtisadi dayanıqlığı, ma­liyyə sektorunun bütün seqmentlərinin sabitliyini şərtləndirəcək.

Vaqif BAYRAMOV, “Xalq qəzeti”