Azərbaycanın bir qrup QHT nümayəndəsinin Laçın–Xankəndi yolunda keçirdiyi etiraz aksiyaları 76 gündür ki, davam edir. Burada vətəndaş cəmiyyəti fəallarının ekologiyamızın qorunması məqsədilə haqlı tələbləri ortaya qoyulur.
Azərbaycan cəmiyyəti, həmçinin ölkəmizin təbii sərvətlərinin əcnəbi şirkətlər tərəfindən qeyri-leqal yolla vəhşicəsinə istismar olunaraq daşınmasına da qəti surətdə etiraz edir. Beynəlxalq norma və qanunlar bizim tərəfimizdədir. Qalib ölkənin qalib vətəndaşının Vətənin ekologiyasına və sərvətlərinin taleyinə biganə qalmaması, kəskin etiraz səsini yüksəltməsi, tamamilə təbii və qürurvericidir.
Bütün bunlar proseslərin üzdə olan, görünən tərəfidir. Hadisələrin mahiyyətinə dərindən varanda isə görürük ki, bu aksiyalar regionda gedən dərin siyasi-geopolitik proseslərin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Regionda və qlobal müstəvidə yeni dünya düzəni formalaşır.
Azərbaycan və onun daxil olduğu coğrafiya bu prosesin içindədir. Rəqib və düşmənlərimiz bizi siyasi proseslərin autsayderinə çevirməyə çalışırlar. Amma, bunlar əbəs cəhdlərdir. Reallıq budur ki, Prezident İlham Əliyevin liderliyilə Azərbaycan bu prosesin aparıcı qüvvələrindən birinə çevrilib. Rəsmi Bakı ədalətli və prinsipial mövqe nümayiş etdirir.
Laçın–Xankəndi yolunda etiraz aksiyaları nə vaxt bitəcək? Bu sual indi çoxlarını düşündürür. Təqdirəlayiq hal budur ki, artıq ilkin müsbət nəticələr var. Aksiyadan gözləntilər isə daha da böyükdür. Ən böyük uğur budur ki, Azərbaycanda sivil, fəal və təşəbbüskar vətəndaş cəmiyyəti formalaşıb və uğurla başa çatacağı heç kəsdə şübhə doğurmayan aksiyalar məhz bunun real bəhrəsidir.
Azərbaycanın ekofəalları Qarabağda baş verən həqiqətləri dünya ictimaiyyətinin mühakiməsinə çıxarmaqla, qarşısına qoyduğu məqsədə artıq, müəyyən mənada, nail olubdur. Məsələn, Qarabağ bölgəsində qızıl və mis-molibden yataqlarını qanunsuz istismar edən “Base metals” şirkəti fəaliyyətini dayandırıb. Qanunsuz əməllərlə məşğul olan başqa şirkətlər də “çamodan əhvali-ruhiyyəsindədir”.
Bundan başqa, Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan Xankəndi və ətrafındakı ərazilərə narkotik və silahların daşınmasının qarşısı alınıb. Deməli, erməni yaraqlılarının yeni silahlı təxribatlar törətmək imkanları azalır. Bu, ona dəlalət edir ki, bölgədə hibrid müharibələrə başlamaq istəyənlərin niyyətləri gözlərində qalacaq.
Konkret misal çəkməq məqamıdır. Qeyd edək ki, Qarabağda faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarını həyata keçirən “Base metals” şirkəti ermənilərin “Vallex group” konqlomeratının törəməsidir və Xankəndidəki qondarma “hökumətin” əsas “vergi” ödəyicilərindən biridir. Lixtenşteyndə qeydiyyatdan keçmiş “Base Metals” şirkəti 2002-ci ildə Heyvalı kəndi yaxınlığındakı Qızılbulaq mis-qızıl yatağının qanunsuz istismarını həyata keçirib.
“Vallex Group”a isə Ermənistanın keçmiş Prezidenti Serj Sarkisyanın şəxsən “Vətənə xidmətə görə” medalı ilə mükafatlandırdığı Rusiya vətəndaşı olan erməni biznesmen Valeri Mejlumyan sədrlik edir. Görürsünüzmü, kələfin ucu hara aparıb çıxarır.
Xatırladaq ki, üçtərəfli Bəyanatda nəzərdə tutulduğu kimi, hələ də ərazidə tərksilah olunmayan erməni yaraqlıları Laçın yolu ilə Ermənistanda istehsal olunan minaları daşıyaraq bu torpaqların əsl sahiblərinə “ölüm tələləri” qurmaqla məşğul idilər ki, ekofəalların yola nəzarəti onları hazırda “işsiz-gücsüz” qoyub.
Rusiya vətəndaşı olan milyarder Ruben Vardanyanın qondarma “Artsax” respublikadakı saxta dövlət naziri vəzifəsindən qovulması da ekoaksiyaların, bütövlükdə, Azərbaycanın hücum diplomatiyasının aktivinə yazıla bilər. Qarabağa böyük xülyalarla gələn milyarderin siyasi və maliyyə maraqları puç olub.
Ermənistan KİV-i uzun müddət ekofəlların aksiyası ətrafında qlobal səviyyədə ucuz şou düzəltməyə çalışdı. Guya, bu aksiya nəticəsində ərazidə məskunlaşan erməni əhalisinin ərzaq və dərmanla təchizatı kəskin pisləşib. Ermənilər bu dezinformasiyanı qlobal medianın gündəminə çıxarmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırlar.
Amma bütün bunların saxta və yalan xəbərlər olduğu hər kəsə bəllidir. Azərbaycan Laçın yolunu bağlamayıb, yalnız Ermənistandan Xankəndiyə daşınan qeyri-leqal yüklərin qarşısına sədd çəkib. Heç bir ölkə ərazisinə narkotik və silah daşınmasına razı ola bilməzdi. Müstəqil ölkə vətəndaşlarının bunun qarşısını almaq üçün tam hüquqi və mənəvi haqqı var.
Tural İSMAYILOV, siyasi şərhçi
– Qeyd etmək lazımdır ki, Laçın–Xankəndi yolunda aylardır davam edən etiraz aksiyaları artıq öz ilkin məqsədlərinə çatıb. Nəzərə almaq lazımdır ki, qışın sərt keçdiyi bir coğrafiyada gənclərimiz, həqiqətən, yüksək dəyanət və vətənpərvərlik nümayiş etdirirlər. Onlar böyük həvəslə bu aksiyalara qoşularaq, erməni hiylə və məkrinə qarşı öz etiraz səslərini ucaldırlar.
Əsas məqsəd Ermənistanın Azərbaycan ekologiyasına qarşı həyata keçirdiyi “soyqırımı”na son qoyulması, ölkəmizin təbii sərvətlərinin qanunsuz istismarının qarşısının alınmasıdır. İlkin nəticələrdən biri budur ki, Qarabağda qanunsuz “Base metals”şirkəti Azərbaycanın təbii sərvətlərinin istismarı prosesini dayandırıbdır.
Xatırladaq ki, ekofəallar tərəfindən Ruben Vardanyanın timsalında qondarma “Artsax”da separatçılıq siyasətinə qarşı şüarlar səsləndirmişdi. Artıq Vardanyanın oradan dabanqırma qaçışı baş verib. Şübhə etmirəm ki, ekofəllar digər məqsədlərinə də çatacaqlar.
Məlum olduğu kimi, Laçın yolunda nəzarət-buraxılış məntəqlərinin yaradılması ekofəalların əsas tələblərindən biri idi. Dövlət başçımız cənab İlham Əliyev bu günlərdə Münxendə keçirilən Təhlükəsizlik konfransında bildirdi ki, Azərbaycanın Laçın yolunda və Zəngəzur dəhlizində nəzarət-gömrük məntəqələrinin yaradılması ilə bağlı mövqeyi ABŞ və Avropa Birliyi tərəfindən dəstəklənir.
Hesab edirəm ki, sözügedən məntəqələr yaradılmayana qədər aksiyalar davam edəcək. Təbii ki, aksiyalar yalnız Azərbaycanın bütün tələbləri yerinə yetirildiyi təqdirdə dayandırıla bilər.
Bütövlükdə, Laçın–Xankəndi yolundakı ekoloji aksiyalar bütün dünyaya örnək olası gözəl bir mənzərə formalaşdırdı. Dünya birliyi belə bir həqiqətin şahidi oldu ki, xalqımız milli ekologiyamıza qarşı uzanan çirkli əlləri kəsmək gücündədir.
Yeri gəlmişkən, ətraf mühitə və inkişafa dair Rio-de-Janeyro bəyannaməsinə görə, müharibələr davamlı inkişaf prosesinə dağıdıcı təsir göstərməməlidir. Ona görə də dövlətlər silahlı konfliktlər zamanı ətraf mühiti mühafizə edən beynəlxalq hüquqa hörmət etməlidirlər. Lakin Ermənistan nəinki bu prinsipləri gözləmir, əksinə, həmin prinsipləri kobud surətdə pozaraq işğal etdikləri ərazilərdə təbiəti viran qoyur.
Bəli, dinc aksiyalar vasitəsilə Azərbaycan xalqı öz təbii sərvətlərinin talan edilməsinə qarşı konkret vətəndaşlıq mövqeyi ortaya qoydu. Bununla da ekofəallarımız beynəlxalq miqyasda gözəl bir nümunə sərgiləyibdir.
Məsaim ABDULLAYEV, “Xalq qəzeti”