Fransız politoloqun nüvə silahından danışması məsuliyyətsizlikdir

Son vaxtlar Fransanın Afrika qitəsindəki keçmiş müstəmləkələrində və dənizaşırı adlandırılan, faktiki olaraq, müstəmləkə torpaqlarında baş verənlər Yelisey sarayındakıların, necə deyərlər, yuxusunu ərşə çəkib. Xüsusilə, Parisdən 16 min 758 kilometr uzaqlıqda yerləşən, təyyarə ilə 28 saatlıq yol olan Sakit okeandakı Yeni Kaledoniyada baş verənlər bu baxımdan diqqəti cəlb edir.

Fransa hökuməti mayın 13-də küt­ləvi etirazların baş verdiyi Yeni Kale­doniyaya qoşun göndərdiyini bildirib. Ölkə prezidenti Emmanuel Makron həmin ərazidə fövqəladə vəziyyət elan edib və hakimiyyətin istənilən “zo­rakılıq təzahürünə” (?) sərt reaksiya verəcəyini açıqlayıb. Yeni Kaledoniya hökuməti isə mayın 14-də komendant saatı tətbiq edib və Çin sosial şəbəkə­si “TikTok”a qadağa qoyub. Ancaq ko­mendant saatı və ictimai toplantılara qadağa qoyulmasına baxmayaraq, iğtişaşlar sonrakı günlərdə də davam edib. Məhkumların yerli həbsxanadan qaçmağa cəhdinə dair məlumatlar da var.

Qeyd edək ki, Yeni Kaledoniyada etirazlar Fransa parlamentinin yerli qanunvericilik orqanına seçkilərin pro­sedurunu dəyişdirən qanunu qəbul et­məsindən sonra başlayıb. Mayın 15-də qəbul edilən dəyişikliklərə əsasən, 10 il Yeni Kaledoniyada yaşayan Fransa vətəndaşları səsvermə hüququna ma­lik olacaqlar. Bu, Yeni Kaledoniyanın yerli əhalisi olan kanak xalqını qəzəb­ləndirib. Onlar öz ölkələrində siyasi təsirlərinin azalacağından, fransızların siyasi təsirinin isə artacağından ehtiyat edirlər.

Onu da bildirək ki, Yeni Kaledoniya Fransanın dənizaşırı əraziləri arasında yeganə xüsusi statuslu inzibati-əra­zi qurumudur. Onun gələcək statusu müzakirələr və danışıqlar nəticəsində müəyyən edilməlidir. Kanak xalqı daha müstəmləkə zülmünə boyun əymək istəmir və müstəqil yaşamaq arzusun­dadır. Bu da təbiidir. Çünki XXI əsrdə müstəmləkəçilik qəbuledilməzdir. An­caq Paris baş verənlərə görə təqsiri özündə görmək əvəzinə, başqalarını borclu çıxarmağa çalışır. Fransanın daxili işlər naziri Jerald Darmanan Azərbaycanı adadakı müstəqillik tərəf­darlarını dəstəkləməkdə ittiham edib. “France-2” televiziya kanalına müsa­hibə verən nazir deyib: “Bu, fantaziya deyil. Təəssüf ki, bəzi separatçılar (?) Azərbaycanla razılığa gəliblər”. Dar­manen hansı müdaxilədən söhbət get­diyini dəqiqləşdirməyib.

Fransalı politoloq Lui Düklo isə so­sial şəbəkə hesabında ölkəmiz əley­hinə fikirlər paylaşıb. O, yazıb: “Azər­baycan Fransaya qarşı sabitliyi pozan fəaliyyətlər həyata keçirir, amma biz heç nə etmirik. Hər həftə bizə qarşı müdaxilə və ya casusluq aktlarını gö­rürük. Rusiya, Çin, Azərbaycan...”

Fransız politoloqun yazdıqları daxili işlər nazirinin irəli sürdüyü yanlış tezis­lərin davamı kimi qiymətləndirilə bilər. Onlar Azərbaycanı Yeni Kaledoniyada müstəqillik tərəfdarı olanların etirazla­rını dəstəkləməkdə günahlandırmaq­dansa, diqqəti öz ölkələrinin bu cür eti­razlara səbəb olan xaricdəki uğursuz siyasətinə yönəltmələri daha doğru olardı. Təkcə Yeni Kaledoniyanı deyil, dünyanın müxtəlif yerlərindəki, ümumi­likdə, 560 min kvadratkilometrə malik ərazini müstəmləkəyə çevirən, orada yaşayan 3 milyona yaxın əhalini istis­mara məruz qoyan Fransa başqalarını ittiham etmək əvəzinə, öz əməllərindən utanmalıdır.

Fransız politoloqun yazdıqlarının sonrakı hissəsi də diqqəti cəlb edir. Bu yazılanlar rəsmi Parisin mövqeyi ilə tam olaraq, üst-üstə düşür. Sanki politoloq adlanan bu şəxs Yeliseydən aldığı təlimatları özünün sosial şəbəkə hesabında tirajlayıb: “Belə bir təsəvvür yaranır ki, biz hücuma məruz qalanda nadir hallarda özümüzü müdafiə edi­rik. Fransanın dişlərini göstərməsinin vaxtıdır. Təzyiq etməyin yolları var: Azərbaycan səfirini çağırmaq, iqtisadi sanksiyalarla hədələmək, Ermənistana dəstəyi artırmaq... Fransa nüvə dövlə­tidir, BMT Təhlükəsizlik Şurasının da­imi üzvü, Avropa İttifaqı və NATO-nun qurucu üzvüdür. Statusumuzu qoruyub saxlamaq bizdən asılıdır”.

Lui Düklonun açıqlamasında Azərbaycanın gücünün etiraf edilmə­si diqqət çəkən məqamlardandır. O, ölkəmizin adını Rusiya və Çin kimi bö­yük güclərlə bir sırada çəkir. Halbuki, Azərbaycan, nəinki, Fransanın, dün­yanın heç bir ölkəsinin daxili işlərinə qarışmayıb. Ölkəmiz əvvəl Qoşulma­ma Hərəkatının sədri, indi isə sədrlik “üçlüyü”ndə təmsil olunan dövlət kimi neokolonializm meyillərinin artmasın­dan ciddi narahatlığını dəfələrlə bəyan edib. Rəsmi Bakı hesab edir ki, deko­lonizasiya prosesi nəticəsində yaran­mış Qoşulmama Hərəkatı keçmişin bu utancverici mirasına qarşı qətiyyətlə mübarizə aparmalı və onun tamamilə aradan qaldırılmasına öz töhfəsini ver­məlidir.

Bundan əlavə, politoloqun dediyi kimi, iqtisadi sanksiyalardan söhbət gedirsə, bunun da adekvat cavabı ola­caq. Azərbaycan da öz növbəsində Fransanın nəhəng neft-qaz şirkəti olan “Total”la əməkdaşlığa yenidən baxa, onu ölkəmizdən çıxara bilər. Yada sa­laq ki, Milli Məclisin Beynəlxalq müna­sibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsi Fransanın ölkəmizə qarşı davamlı fəaliyyət göstərməsini nəzərə alaraq, 2024-cü il yanvarın 18-də Azər­baycan hökumətinə aşağıdakı tədbirlə­rin görülməsi ilə bağlı çağırış etmişdir:

1. Fransa rəsmilərinin Azərbaycan­da hər hansı aktivləri aşkar edildikdə dondurulsun.

2. Fransa ilə bütün iqtisadi əlaqələr dayandırılsın.

3. “Total” şirkəti də daxil olmaqla, bütün Fransa şirkətləri Azərbaycandan çıxarılsın.

4. Fransa şirkətlərinin Azərbaycan dövlətinin sifarişi ilə həyata keçirilən hər hansı layihədə iştirakına yol veril­məsin.

Görünür, fransız politoloq unudub ki, Fransanın Azərbaycana hansısa iqtisadi sanksiyalar tətbiq edəcəyi təq­dirdə bundan elə ən çox onun ölkəsinin şirkətləri ziyan çəkəcək.

Fransız politoloqun nüvə silahından bəhs etməsi isə olduqca yersiz, yanlış, təxribatçı və təhlükəli hərəkətdir. Nüvə silahı yaradıldığı vaxtdan indiyədək cəmi bir dəfə – 1945-ci ildə istifadə olu­nub. Nə “Soyuq müharibə” dövründə, nə də Rusiya ilə kollektiv Qərb arasın­da savaşın getdiyi hazırkı dövrdə nüvə silahından istifadə barədə açıqlamalar verilir. Bu mənada, Lui Düklonun bir qədər məsuliyyətli olmasına ehtiyac var.

Əgər Fransanın Azərbaycanla dip­lomatik əlaqələri tamamilə pozmaq niyyəti varsa, bunun da adekvat cava­bı olacaq. Necə deyərlər: Təsir əks–tə­sirə bərabərdir.

Səxavət HƏMİD
XQ