yaxud “siyasi vedovillər” tamaşaçısız qalıb
Uzun sürən sükutdan sonra Yelisey sarayından da Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Almatı görüşü ilə bağlı açıqlama gəldi. Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin saytında dərc olunmuş bəyanatda deyilir ki, o, sülh danışıqlarının Almatıda keçirilən yeni raundunu alqışlayır. Alqışlamağına alqışlayır, amma, əvvəllər olduğu kimi, yenə də ikibaşlı və təkəbbürlü şərhindən qalmır.
Ermənilərə “böyük bacılıq” missiyasını yerinə yetirməkdən əl çəkməyən Paris iki ölkə arasında aparılan delimitasiya işlərini sona çatdırmağın vacibliyini xatırlatmağı da “unutmur”. Guya, İrəvan və Bakı bu işləri onun “xeyir-duası” olmadan yerinə yetirməyə qadir deyil. Sanki, Tavuşda başlayan sərhədin demarkasiyası, Azərbaycanın işğaldakı dörd kəndinin geri qaytarılması məhz Yelisey sarayından verilən göstəriş əsasında həyata keçirilib.
Fransa XİN-nin bəyanatında keçmişə “nəzər salması” da təsadüfi deyil: “2022-ci il oktyabrın 7-də Praqada keçirilən dördtərəfli görüşün davamı kimi tərəflərin 1991-ci il Alma-Ata Bəyannaməsinə sadiqliyini və bir-birinin ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınmasını təsdiqləməsi vacibdir”.
Özünü hələ də tərəflər arasında “sülhyaradan” vasitəçi statusunda görmək istəyən Makron hakimiyyəti, görünür, sülh danılşıqaların bundan sonra yalnız ikitərəfli formatda, vasitəçilərsiz davamını qəbul etməkdə çətinlik çəkir. Bu səbəbdən Bakının birmənalı şəkildə imtina etdiyi kənar aktor kimi tərəflərə məsləhət verməyə çalışır: “Fransa 19 aprel 2024-cü il tarixli bəyannamədə qəbul edilmiş prinsiplərə əsaslanaraq sərhədin delimitasiyasını, həmçinin iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanması məqsədilə müzakirələri davam etdirməyə çağırır”.
Məsləhətlərinə nəinki Bakının, artıq İrəvanın da ehtiyac duymadığı rəsmi Paris “Qazaxıstan hakimiyyətinin sülh danışıqlarını asanlaşdırmaq təşəbbüsünü alqışladığını” bildirir. Bəyanatda yer alan sonuncu tezis isə Fransanın Cənubi Qafqazla bağlı planlarının başa çatmadığına işarə sayıla bilər: “Beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq Cənubi Qafqazda ədalətli və davamlı sülhün bərqərar olması üçün Fransa tərəfdaşları ilə birgə fəaliyyətini davam etdirəcək”.
Buna alqışdan sonra gələn açıqlamanı Parisin boyundan yuxarı “tullanması”, ya da sadəcə, minnətli “qulp” adlandıra bilərik. Yəni, Parisin “tərəfdaşları ilə birgə fəaliyyətini” hansı formada və hansı platformada davam etdirəcəyini özündən başqa heç kəs bilmir. Ən azı, son üç ildə bu “fəaliyyətin” xarakter və mahiyyətini yaxşı bilən Azərbaycan hakimiyyəti üçün Yelisey sarayında əyləşənlərin sülh danışqılarının indiki mərhələsində nəyi planladıqlarının heç bir əhəmiyyəti yoxdur. İyirmi səkkiz il ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri kimi Azərbaycan–Ermənistan münasibətlərinin tənzimlənməsində özünü neytral vasitəçi kimi deyil, tərəfkeş olaraq təsdiqləmiş Fransa indi hansı üzlə “dəstəkçi”, yaxud “məsləhətçi” rolunda çıxış edir? İki il bundan əvvəl “Ermənistan bizim xüsusi əlaqələrmiz olan ölkədir. Ondan heç bir halda vaz keçməyəcəyik” bəyanatını verən Emmanuel Makronun bununla Bakının yox, İrəvanın başının altına “yastıq qoyduğunun” artıq hamı fərqindədir. Doğrudanmı, bütün bunlardan sonra Fransa “vasitəçiliyi”nin Azərbaycan tərəfindən qəbul ediləcəyinimi düşünür? O, afrikalılardan qopara bilmədiyi güzəştləri qafqazlılardanmı əldə etmək fikrindədir?
Bakı üçün Fransa pərdələri endirilən retro-tamaşadır. Daha belə siyasi vedovillərə nə bilet alan var, nə da baxan. Çünki, indi “Qafqaz evi”nin sakinləri mübahisə və anlaşılmazlıqları öz aralarındakı səhnədə həll edirlər. Bakı və İrəvanın bundan sonra “beynəlxalq statuslu” kənar həmsədrlərə, “sülhməramlı missiyalara”, təmənnalı vasitəçilərə bilmərrə ehtiyacları yoxdur!
İ.HƏSƏNQALA
XQ
