“Xalq qəzeti”nin sorğusu

Ermənistan 30 illik hərbi təcavüz zamanı Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində mədəni irsi tamamilə dağıdıb və vandalizmə məruz qoyub. Tarixi və arxeoloji abidələr, məscidlər, məbədlər, məqbərələr, məzarlar, muzeylər, eksponatlar, sənət qalereyaları və kitabxanalar, vəhşicəsinə talan olunaraq yerlə-yeksan edilib. İşğal altında olmuş ərazilərdə 2000-dən çox təhsil müəssisəsi Ermənistan tərəfindən tamamilə dağıdılıb. 

Ermənistanda da Azərbayca­nın mədəni irsinin dağıdılması və mənimsənilməsi üzrə sistemli si­yasət həyata keçirilib. İrəvan, Qər­bi Zəngəzur, Vedi, Nüvədi, Göyçə və bir çox digər dədə-baba və ta­rixi torpaqlarından didərgin salın­mış azərbaycanlıların izləri tama­milə silinib. 

Azərbaycanın UNESCO yanın­da daimi nümayəndəsi Elman Ab­dullayevin təşkilatın İcra Şurasının 217-ci sessiyasında təqdim etdiyi ölkəmizin milli bəyanatında bildiri­lib ki, Azərbaycan öz milli imkanları daxilində və Qoşulmama Hərəkatı­nın sədri kimi sülh, təhlükəsizlik və Qlobal Dayanıqlı İnkişaf Gündəli­yinə töhfə verməkdə davam edir, beynəlxalq həmrəyliyi və çoxtərəf­liliyi təşviq etmək üçün səylərini əsirgəmir. Ancaq regionda hələ də mövcud olan irqçilik, ayrı-seçki­lik və bununla bağlı dözümsüzlük kimi təhlükəli tendensiyalar nara­hatlıq doğurur.

Tarixi torpaqlarımızda məs­kunlaşan ermənilər təkcə torpaq­larımıza deyil, eyni zamanda da qədim türk-alban mədəniyyətinə mənsub olan abidələrə sahib çıxır­lar. İndiki Ermənistan ərazisində bir sıra abidələr var ki, sırf türk-al­ban mədəniyyətinin tarixini əks et­dirir. Zaman-zaman Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları irəli sürən erməni millətçiləri işğalçı­lıq əməllərinə haqq qazandırmaq məqsədilə Qafqaz Albaniyasının xristian kilsəsinə aid kilsə, məbəd və monastrları erməni abidələri elan edirlər. Türk-alban, qıpçaq xristian məbədlərini erməni abi­dələri adı ilə UNESCO-ya təqdim edirlər. Hətta bir neçə abidə “ermə­ni mədəniyyətinin nümunəsi kimi” beynəlxalq təşkilatın siyahısına salınıb. 

Azərbaycan hökumətinin, çox­saylı Azərbaycan QHT-lərinin və Qərbi Azərbaycan İcmasının Er­mənistanda mədəni irsimizin dağı­dılmasından dərin narahatlıq ifadə edən və bu ölkədə mövcud vəziy­yəti qiymətləndirmək üçün UNES­CO-nun Baş direktoruna faktaraş­dırıcı missiya göndərməklə bağlı müraciətləri Azərbaycan xalqının haqlı tələbidir. Ancaq bu tələbə əhəmiyyət verilmir.

“Xalq qəzeti” Mədəniyyət Na­zirliyinə sözügedən məsələ ilə bağlı sorğu göndərib. “Bu gün erməni vandalizminin araşdırıl­ması üçün hansı konkret addım­lar atılır, nə kimi işlər görülür?” – sualına aldığımız cavabı olduğu kimi təqdim edirik: “Ermənistan Respublikası işğalda saxladığı müddətdə suveren ərazilərimiz­də yerləşən abidələrimizi dağın­tı, vandalizm və özününküləşdir­məyə məruz qoymuşdur. Bütün bunlar həm Azərbaycan Respub­likasının qanunvericiliyinə, həm ümumbəşəri dəyərlərə, həm də beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə, xüsusilə də "Silah­lı münaqişələr zamanı mədəni sərvətlərin qorunması haqqın­da" UNESCO-nun 1954-cü il Ha­aqa Konvensiyası, "Dünya mə­dəni və təbii irsinin mühafizəsi haqqında" UNESCO-nun 1972-ci il Konvensiyası, "Arxeoloji irsin mühafizəsi haqqında" 1992-ci il Avropa Konvensiyası və digər beynəlxalq hüquqi sənədlərin kobud şəkildə pozulmasının, bu ölkənin təcavüzkar siyasətinin göstəricisidir.

Sözsüz ki, Ermənistan Res­publikası beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə zidd ola­raq Azərbaycan xalqına məxsus olan tarixi irsin dağıdılmasına, məhv edilməsinə görə məsu­liyyət daşıyır. Azərbaycan tərəfi iştirak etdiyi bütün beynəlxalq kürsülərdən, o cümlədən UNES­CO səviyyəsində bu məsələyə diqqət yönəldilməsini tələb edir”.

Göründüyü kimi, nazirliyin ca­vabında hər hansı bir iş görülmə­sindən deyil, yalnız kağız üzə­rində olan qaydalardan danışılır. Bu yazılanlar qəzetimizin sualına cavab deyil, hamının bildiklərini, sadəcə, bir daha təkrar etməkdir.

Bilavasitə vəzifə borcu, milli təəssübkeşlik, haqlı tələblə bağlı qətiyyətli mövqe budurmu? Nazir­liyin müvafiq qurumları nəyə görə mədəni irsimizin dağıdılması və mənimsənilməsinə dair “həyəcan” təbilini daha ucadan çalmırlar?! Hansı əsasla mətbuatın sorğusu­na başdansovdu cavab verməklə işlərini bitmiş hesab edirlər? 

UNESCO-ya, digər beynəlxalq təşkilatlara erməni vandalizminə qiymət verilməsi üçün daha in­tensiv çağırışlar etməyin, müvafiq tədbirlər görülməsinə nail olmağın, dünya ictimaiyyətini ayağa qaldır­mağın vaxtı deyilmi?!

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev beynəlxalq məclislərdə, işğaldan azad edilmiş ərazilərə səfərlərində UNESCO-nu dönə-dönə regiona dəvət edib. Dövlət başçısı aydın və konkret şəkildə deyir: “UNESCO gəl, gör Ermənis­tan Azərbaycanda hansı vandaliz­mi törədib?” UNESCO-dan isə səs çıxmır. 

Mədəniyyət Nazirliyinə müra­ciətimizin mədsədi də bu idi ki, qu­rumun ölkə rəhbərliyinin çağırışla­rının UNESCO-ya çatdırılmasında gördüyü işləri barədə xalqa məlu­mat verək. Nazirliyin cavabından bu məlum oldumu?

R.QURBANLI
XQ