Avropa İttifaqının enerji sahəsində etibarlı tərəfdaşına, strateji müttəfiqinə çevrilmiş Azərbaycan, həm də bu gün dünyanın prioritet elan etdiyi “yaşıl keçid”in də fəal iştirakçısı kimi tanınır. Bu sahədə zəngin potensiala malik olan ölkəmizdə hazırda mühüm “yaşıl” layihələr uğurla icra olunur və sözügedən sahədə gələcəkdə yüksək göstəricilər əldə ediləcəyi proqnozlaşdırılır. Çünki respublikamızın bu sahədə potensialı olduqca yüksəkdir. Digər tərəfdən, Azərbaycanın əlverişli investisiya və siyasi sabitlik məkanı kimi tanınması, eyni zamanda, enerji ilə bağlı götürdüyü öhdəliklərə tam sadiqliyi ölkəmizin yaxın illərdə bu sahədə də əsas təchizatçılardan birinə çevriləcəyini deməyə əsas verir.

İyunun 21-də “Euro­news” televiziyasında Bakı Ekspo Mərkəzində Bakı Enerji Həftəsi çərçivəsində keçirilən 29-cu Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz – “Caspi­an Oil&Gas” və 12-ci Xəzər Beynəlxalq Energetika və Yaşıl Enerji – “Caspian Power” sərgilərindən repor­taj yayımlanıb. Həmin repor­tajda Azərbaycan Respub­likasının Prezidenti İlham Əliyevin “Euronews”a müsa­hibəsi də verilib.

Dövlətimizin başçısı Azərbaycanın “yaşıl gün­dəliyi”ni nümayiş etdirdiyi­ni, habelə respublikamızın nəinki ənənəvi enerji mən­bələrinə, o cümlədən, bər­paolunan enerjiyə sərmayə yatıranlar üçün cəlbedici olduğunu diqqətə çatdırıb. Ölkə rəhbəri daha sonra de­yib: “Masdar” bizim bərpao­lunan enerji sahəsində stra­teji tərəfdaşımızdır. Ötən ilin oktyabrında biz 230 meqa­vatlıq ilk Günəş enerjisi stansiyasının açılışını etdik. Bu gün isə ümumi gücü 1 qiqavat olan üç Günəş və külək enerjisi stansiyaları­nın təməlqoyma mərasimini keçirdik. Bu, yalnız başlan­ğıcdır, çünki biz orta pers­pektivdə 10 qiqavata və 2030-cu ilədək 5 qiqavata qədər gücü əhatə edən bü­tün müqavilələri və anlaşma memorandumlarını icra et­məyi planlaşdırırıq…”.

Bütün bunlar isə dövləti­mizin başçısının vurğuladığı kimi, Azərbaycanın zəngin “yaşıl enerji” potensialın­dan və əlverişli investisiya mühitindən xəbər verir. Yeri gəlmişkən, respublikamızda iqtisadi cəhətdən əlverişli və texniki cəhətdən istifadəsi mümkün bərpaolunan enerji mənbələrinin böyük ehtiyatı var. Belə ki, ölkəmizin quru­da 27 qiqavat enerji poten­sialı (günəş və külək enerji­si), dənizdə isə 157 qiqavat enerji potensialı mövcuddur. Bu enerjinin əldə olunması, istehsalı və ixracı isə böyük investisiyalar tələb edir ki, belə bir əlverişli sərmayə şə­raiti də diqqət çəkir. 

Bu məqamda onu da xatırladaq ki, Azərbaycanda bərpaolunan enerji poten­sialının icrası məqsədilə in­diyədək xarici investorlarla bir sıra müqavilələr imzala­nıb. Azərbaycan Energetika Nazirliyi, Dünya Bankı və Beynəlxalq Maliyyə Korpo­rasiyası tərəfindən ötən il təqdim edilən Yol Xəritəsin­də 2040-cı ilədək ölkəmiz investisiya qoyuluşu sayə­sində dəniz küləyindən 7 qiqavatlıq enerji hasilatını reallaşdırmağı planlaşdırıb. Ümumiyyətlə, 2040-cı ilədək respublikamızda 1,5 qiqavat qoyuluş gücünün gerçək­ləşdirilməsi və dekarbonlaş­dırılmış enerji istehsalının 7 faizinin reallaşdırılması, həmçinin bu dövrdə dəniz külək energetikasının qo­yuluş gücünün 7,2 qiqavata çatdırılması və enerji təchi­zatının 37 faizin təmin olun­ması nəzərdə tutulub. 

Prezident İlham Əliye­vin müsahibədə “Masdar”ın Azərbaycanın bərpaedilən enerji sahəsində strateji tərəfdaşı olması ilə bağ­lı söylədiyi fikir barədə isə qeyd edə bilərik ki, Birləş­miş Ərəb Əmirliklərinin bu şirkəti ilə sıx əməkdaşlıq yaradılıb. Energetika Nazir­liyi və “Azərenerji” ASC ilə “Masdar” şirkəti arasında 445 meqavatlıq Biləsuvar və 315 meqavatlıq Neftçala günəş elektrik stansiyaları, eləcə də 240 meqavatlıq Ab­şeron-Qaradağ külək elekt­rik stansiyası layihələri üzrə “İnvestisiya müqaviləsinə Əlavə”, “Enerji alqı-satqı müqaviləsi”, “Ötürücü şə­bəkəyə qoşulma müqaviləsi” və “Torpaq icarə müqaviləsi” imzalanıb.

Yeri gəlmişkən, Prezi­dent İlham Əliyev hələ bu il martın 1-də Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şu­rası çərçivəsində nazirlərin 10-cu iclasındakı çıxışın­da bu barədə ətraflı bəhs edərək ölkəmizin “yaşıl enerji” potensialının uğur­la reallaşdırdığını, bu is­tiqamətdə mühüm uğurlara nail olduğunu bildirib. Döv­lətimizin başçısı daha sonra “Yaşıl dünya naminə həm­rəylik ili”ndə bərpaolunan enerji ilə əlaqədar geniş təd­birlər həyata keçirildiyini, bu layihələr arasında keçən ilin oktyabr ayında 230 meqa­vatlıq gücə malik ilk böyük Günəş Elektrik Stansiyası­nın açılışının gerçəkləşdiyi­ni qeyd edib: “Bu stansiya bərpaolunan enerji sahəsin­də aparıcı şirkətlərdən biri “Masdar” tərəfindən inşa olunub. İmzalanan müqa­vilələrə və anlaşma memo­randumlarına əsasən, 2030-cu ilədək Azərbaycanda 5 min meqavata qədər, yəni 5 qiqavat günəş və külək ener­jisi istehsal edilməsi planlaş­dırılıb”. 

Prezident İlham Əliyev “Euronews” televiziyasına müsahibəsində ənənəvi enerji sektorunun olması ilə yanaşı, “yaşıl bərpaolu­nan enerji”yə keçid zamanı nəzərə çarpan çətinliklər barədə də danışıb: “Çətinlik­lərə gəldikdə, bu, milli enerji şəbəkəsi ilə bağlıdır, çün­ki biz onu gücləndirməliyik ki, sərmayədarların verdiyi mümkün qədər çox ener­jini qəbul edə bilsin. Digər çətinlik ötürülmə xətləri ilə bağlıdır, çünki bu halda biz öz qonşularımızla fəal ça­lışmalıyıq. Azərbaycanın özünə planlaşdırdığımız qə­dər bərpaolunan enerji lazım deyil və bu səbəbdən hədə­fimiz ixracdır. Bərpaolunan enerjidən istifadəyə olduqca düşünülmüş yanaşma tətbiq edilməlidir ki, elektrik enerjisi maksimum istehsal olunsun və təbii qaza qənaət edilsin ki, o, əsasən indi Avropaya lazım olan qaydada nəql olunsun…”.

Dövlətimizin başçısı­nın diqqətə çatdırdığı bu məsələlərin həlli istiqamə­tində qısa müddətdə ciddi layihələr gerçəkləşdirilib. Məhz bunun nəticəsidir ki, respublikamızda enerji ke­çidi üzrə reallaşdırılan la­yihələr çərçivəsində indiyə­dək, ümumilikdə, 1,5 milyard ABŞ dolları məbləğində in­vestisiya yatırılıb və bu sər­mayə qoyuluşunun gəcəkdə də davam etdiriləcəyi nəzər­də tutulub. 

Qeyd edək ki, ölkəmizdə 20-25 il müddətinə hesab­lanan “yaşıl enerji” layihələ­ri yerli və xarici ekspertlər tərəfindən Azərbaycanın gələcəyinə, dövlət siyasə­tinə olan inamın göstəricisi kimi dəyərləndirilib. 

Hazırda isə ölkə rəhbəri­nin müsahibədə vurğuladığı kimi, Azərbaycanın qarşı­sında duran əsas məsələlər­dən biri istehsal edilən “yaşıl enerji”nin Avropa ölkələrinə ixracı üçün zəruri infrastruk­turun qurulmasıdır. Məhz elə bu məqsədlə də indi 3 dəhliz üzrə – “Xəzər–Qara dəniz–Avropa” “yaşıl enerji” dəhlizi, Zəngəzur dəhlizi və Mərkə­zi Asiya ölkələrindən “yaşıl enerji” resurslarının Avropa­ya ixrac edilməsi çərçivəsin­də səmərəli iş aparılır.

XQ