Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə münasibətlərini inkişaf etdirməkdə qərarlıdır və bu istiqamətdə çox səmimi addımlar atır. Aİ rəhbərləri ilə istər Bakıda, istərsə də Brüsseldə keçirilən söhbətlərdə əsasən ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfələrini artırması məsələsi müzakirə olunur. Bu da son illərdə Rusiya qazından imtinadan sonra Avropada yaranmış enerji böhranı ilə bağlıdır. Azərbaycan canla-başla bu problemin həlli üçün Avropanın yanında oldğunu dəfələrlə təsdiq edib. Özü də tam səmimi, məkrsiz, hiyləsiz... 

Bu günlərdə Davos İqtisadi Foru­munda Azərbaycan telekanallarına müsahibəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev vurğuladı ki, burada da enerji təhlükəsizliyi məsələləri gündəli­yin ön sıralarında olub. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan yeni mənbənin sahi­bi kimi və Avropanın enerji təhlükəsizliyi üçün bir çox işlər görən ölkə kimi böyük hörmətlə qarşılanıb. Bir çox görüşlərdə bizim Avropanın enerji təhlükəsizliyinə verdiyimiz töhfə qeyd olunub və Pre­zidentə təşəkkürlər çatdırılıb: “Burada həm Avropa, həm Azərbaycan ancaq qazanc əldə edə bilərlər və faktiki ola­raq biz bunu edirik. Şübhəsiz ki, enerji diplomatiyamız nə qədər uğurlu olarsa, ölkəmizin maraqları bir o qədər daha güclü şəkildə təmin ediləcək”. 

Bəs Avropa da Azərbaycana qarşı səmimidirmi, məkrsiz və hiyləsizdirmi? 

Bu suala cavab, təbii ki, birmənalı deyil. Məsələn, Azərbaycanın bu qə­dər cəhdləri, Avropaya qaz ixracını iki dəfədən çox artırmaq istiqamətində vicdanlı səyləri müqabilində Avropa İt­tifaqının heç bir fayda görmədiyi Ermə­nistana həddən artıq can yandırması, xüsusən son vaxtlar Azərbaycanla ra­zılaşdırmadan qonşu ölkəyə hərbiləş­dirilmiş müşahidə missiyası göndərmə­si ictimaiyyətimiz tərəfindən anlaşılmır. Üstəlik, Fransa jandarmları və alman polislərinin də qatıldığı missiyanın fəa­liyyətə başlaması ilə eyni vaxtda Er­mənistanın cəsarətə gələrək atəşkəsi pozması və bunu Azərbaycanın üstünə atmaq istəməsi ciddi şübhələr yaradır. Belə görünür ki, Aİ bizə qarşı səmimi davranmır, “tazıtya tut, dovşana qaç” siyasəti yürüdür. 

Yəni, Aİ-dəki uzaqgörən başlar gör­mürlər ki, müşahidə missiyasının işə başlaması ilə Ermənistan indiyədək müəyyən qədər irəliləmiş sülh prose­sinin üstündən xətt çəkir?! Azərbay­canda siyasi analitiklər hesab edirlər ki, Fransanın təhriki ilə Ermənistan regionda yeni müharibəyə hazırla­şır. Amma bizim Aİ ilə səmimi dostluq cəhdlərimizdən gözləntilərimiz müha­ribə deyil, sülhdür, Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanmasıdır, yeni əməkdaşlıq yaradılmasıdır. 

Azərbaycan Prezidenti xarici jur­nalistlərlə görüşündə bu barədə də söz açaraq bildirib ki, ölkəmizin sülh istiqamətində səyləri həm Avropada, həm də ABŞ-da anlayışla qarşılanır. Eyni zamanda ilk baxışda Ermənis­tanın mövqeyində müəyyən qədər tərəqqi olduğu hiss edilir. Yəni, Laçın–Xankəndi yolundakı vəziyyətin müza­kirəsi zamanı Azərbaycanın mövqeyi qəbul olunub: “Bildirdim ki, hər hansı bir blokadadan söhbət gedə bilməz. Dekabrın 12-dən bu günə qədər 2500-dən çox yük maşını və Qırmızı Xaç Ko­mitəsinin maşınları keçmişdir və əgər blokada var idisə, bu maşınlar necə keçə bilərdi? Yəni, bu, Azərbaycana qarşı əsassız bir ittihamdır, biz bunu rədd edirik və deyə bilərəm ki, keçir­diyim bütün görüşlərdə bu mövqe an­layışla qarşılanır. O cümlədən, Avropa İttifaqı bizim mövqeyimizi anlayır. Biz haqlı olaraq tələb edirik ki, yataqlarımı­zın qanunsuz istismarı dayandırılsın… Eyni zamanda bildirdim ki, yaxşı olar, Ermənistan və Azərbaycan ikitərəfli qaydada nəzarət-buraxılış məntəqələ­rini Ermənistan–Azərbaycan sərhədin­də yaratsınlar… Amma ilkin təəssüra­tımız belədir ki, həm Avropada, həm Amerikada bizim bu təklifimiz məntiqli hesab olunur… Çünki biz sərhədlərin delimitasiyası haqqında danışırıqsa, nəzarət-buraxılış məntəqələri olmadan bu, mümkün deyil. Biz kommunikasi­yaların açılması haqqında danışırıqsa, əlbəttə ki, həm Zəngəzur dəhlizinin hər iki başında, eyni zamanda Laçın rayo­nu ilə Ermənistan arasındakı sərhəddə nəzarət-buraxılış məntəqələri yaradıl­malıdır. Bu gün Dövlət katibi Blinkenin iştirakı ilə keçirilən görüşdə mən bunu rəsmən təklif kimi irəli sürdüm. Ermə­nistan tərəfindən cavab gözləyəcəyik”.

Amma Ermənistanın baş naziri Ni­kol Paşinyan Davosdan ayrılan kimi nə baş verdi? İrəvan Ermənistan–Azər­baycan sərhədində nəzarət-buraxılış məntəqələrinin yaradılması təklifindən imtina etdi. Biz nəinki Ermənistanın sülh istiqamətində addımlar atmadığı­nı, hətta yeni müharibə törətmək niyyə­tini görürük. 

Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan isə ümumiyyət­lə baltanı kökündən vurub. Deyib ki, Ermənistan Laçın dəhlizinin açılması ilə bağlı danışıqlarda iştirak etməyə­cək. Ermənistan hökuməti əvvəllər üç keçid məntəqəsinin yeri barədə qərar qəbul edib, oradan kommunikasiyala­rın açılması mümkün olub: “Bakıdan reaksiya gözləyirik. Amma ekstraterri­torial kontekst müzakirə olunmayacaq, bu, Ermənistan üçün qırmızı xəttdir. Noyabrın 9-da verilən bəyanata görə, Ermənistan ərazisindən keçən dəh­lizlə bağlı razılaşma yoxdur. Yəni, bu, Azərbaycanın fikridir, bu ritorika pro­seslərə təsir etməyib və etməyəcək. Bu məsələ ilə bağlı heç bir şifahi razı­laşma yoxdur”.

Qriqoryan bir qədər də irəli gedərək bildirib: “Nə 9 noyabr bəyanatında, nə də Rusiya Prezidentinin 10 noyabr fərmanında Ermənistanın FTX-nin nə­zarəti altında olan yolu (Zəngəzur kori­doru – red.) verməyi öhdəsinə götürdü­yü deyilib. Bu yola Ermənistan nəzarət edəcək və FTX artıq Ermənistan tərə­findən bu öhdəliyin yerinə yetirilməsinə nəzarət edəcək”.

Görünən budur ki, erməni tərəfi ye­nidən hiylələrə, sabotaja əl atır. Biz isə Paşinyanın da imzaladığı 10 noyabr üçtərəfli Bəyanatının mətnindəki 9-cu bəndi bir daha Qriqoryanın nəzərinə çatdırmağa məcburuq. Həmin bənd­də deyilir: “Bölgədəki bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələri bərpa edilir. Er­mənistan Respublikası vətəndaşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin hər iki istiqamətdə maneəsiz hərəkətinin təşkili məqsədilə Azərbaycan Respub­likasının qərb rayonları və Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliy­yat əlaqəsinin təhlükəsizliyinə zəmanət verir. Nəqliyyat əlaqəsi üzrə nəzarəti Rusiyanın Federal Təhlükəsizlik Xid­mətinin Sərhəd Xidmətinin orqanları həyata keçirir. Tərəflərin razılığı əsa­sında Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın qərb rayonlarını bir­ləşdirən yeni nəqliyyat kommunikasi­yalarının inşası təmin ediləcəkdir”.

Bəs Qriqoryanın, o cümlədən Pa­şinyanın və digər erməni rəsmilərinin nala-mıxa döyməsinin cəbəbi nədir? Bəlkə fevralın 20-də ölkəyə gəlmiş silahlı Aİ müşahidəçiləri, fransız jan­darmları onları belə ürəkləndirir?! Yax­şı, ermənilərin sülhdən yan keçməyə çalışdığını başa düşmək olar. Çünki onlar bacılarının əlində oyuncaq olma­ğı sevirlər. Bəs enerji təhlükəsizliyinə səmimi, hətta çox səmimi şəkildə hər gün töhfələr verməyə çalışdığımız Av­ropa İttifaqını necə başa düşək?! Yox­sa onlar da ermənilərlə bir ələ oyna­yırlar?!.. Bəlkə yaz gəlir, yonca bitir və enerji təhlükəsizliyi arxa plana keçir?!.. 

Paşa ƏMİRCANOV,
“Xalq qəzeti”