Bəzən tale insan iradəsini sınağa çəkmək üçün onu bir müddət qorxulu uçurumda, ip ucunda, silah qarşısında həyat və ölüm seçimi arasında qoyur. İradəsi güclü olanlar belə imtahandan qalib çıxa bilirlər. Bu cür qaliblərin sonradan rəvan həyat sürənləri də, dərhal şan-şöhrətə sahib olub xoşbəxtlik tapanları da olur. 

Taleyin ən ağır sınağı ilə üz-üzə qa­lanlardan biri də cərrah Leonid Roqozov­dur. O, 27 yaşda olarkən məcburiyyət qarşısında öz üzərində cərrahiyyə əmə­liyyatı keçirərək dünya ictimaiyyətini mat qoymuşdu. Bu qeyri-adi əməliyyatdan sonra gənc cərrah dünyanın ən iradəli insanları sırasına düşmüşdü. 

Leonid 1934-cü il, martın 14-də Çita vilayətinin Borzinski rayonunda anadan olub. Onun atası adi sovet sürücüsü, anası isə sağıcı idi. Əsgəri xidməti başa çatdırdıqdan sonra hazırlaşaraq 1953-cü ildə Sankt Peterburqda Tibb İnsti­tutunun müalicə-pediatriya fakültəsinə qəbul olur. Həyatını tamamilə tibbə həsr etmək qərarına gələn Leonid, 1959-cu ildə xirurqiyanın ordinatura dərəcəsinə yiyələnir. 

Gənc xirurq 1961-ci ildə sovet Antark­tidasına ekspedisiyaya göndərilən on iki nəfərdən ibarət heyət üzvündən biri təyin olunur. Heyət həmin ilin 18 fevralında ye­nicə fəaliyyətə başlayan Novolazarovski stansiyasına gəmi ilə gəlib çatır. Onlar gəmini geri yola saldıqdan sonra sular tamam donur və qışlamağa gəldikləri stansiyada öz işlərinə başlayırlar. 

Uzun müddət bu ekspedisiyanın tər­kibində olmağa can atmış Leonid öz ar­zusuna çatdığı üçün yoldaşlarına təkcə həkim kimi yox, həm də sıravi ekspedi­siya üzvü kimi yardımçı olur. Sakit həyat şəraitini ağır iş rejiminə dəyişən gənc həkim iki aydan sonra özündə kəskin kor bağırsaq ağrıları hiss edir. O, əvvəlcə ağrıların ötüb keçəcəyini düşündüyünə görə dostlarına bu haqda heç nə demə­dən özünü konservativ aclıq üsulu ilə müalicə etmək istəyir. Ağrıların getdikcə kəskinləşməsini hiss edən Leonid yataq rejiminə keçərək qarnına buz qoymaqla sakitləşməyə çalışır. Harayları heç bir tibb məntəqəsinə çatmayan ekspedisiya üzvləri çarəsizlikdən yatağının ətrafına yığılaraq onun başını qatmağa çalışır­lar. Dəstədə yeganə həkim olan 27 yaşlı gənc cərrah Roqozov özü özünü əməliy­yat etməyə qərar verir. Sonralar doktor həmin günü mətbuat üçün belə xatırlayır:

“Sabah 1 May bayramı olduğuna görə uşaqların qanını qaraltmaq istəmir, yalandan gülümsəyib bayramı ötürənə qədər dözmək istəyirdim, lakin qızdır­mam göz açmağa imkan vermirdi. Əlimi bağırsağımın üstünə toxunduranda hiss etdim ki, cərrahiyə əməliyatı qaçılmazdı. 1961-ci ilin 30 apreli idi, dostlardan mə­nim üçün cərrahiyə otağı hazırlamalarını xahiş etdim”.

Leonid üç nəfər ekspedisiya üzvünü özünə assistent təyin edir. Biri stolüstü lampanı onun üstünə tutur, digəri əmə­liyyatı uzanıqlı şəkildə həyata keçirmək üçün prosesi güzgüdə ona göstərir, üçüncü yoldaşı isə hər ehtimala qarşı eh­tiyatda gözləyir. 

Novokain məhlulu ilə ağrı nahiyəsini keyidən cərrah əlcəksiz işə başlayaraq öz qarnından on iki santimetr kəsik açır. Sol böyrü üstə uzanıb güzgüyə baxaraq sağ tərəfində əməliyyat aparan cərrah, yarım saat ərzində iltibaha uğramış ap­pendisiti kəsib çıxarmağa və yara yerinə antibiotik yeritməyə nail olur. Normadan artıq qanaxmadan əmələ gələn zəiflik və başgicəllənməsinə görə həkim hər beş dəqiqədən bir yarım dəqiqə fasilə vermə­li olur. 

Normal şəraitdə yarım saata başa gələn appendisit əməliyyatı burada 1 saat 45 dəqiqə davam edir. Nəhayət, Leonid skalpellə yardığı yeri tikə bilir və beləliklə əməliyyatı başa çatdırır. Əmə­liyyatdan bir həftə sonra cərrah tikişlərini sökərək normal həyata qayıdır. 

“Əməliyyata başlayarkən soyuqqan­lılıq etməyi, yalnız əməliyyat haqda dü­şünməyi özümə şərt qoydum. İynəni hazırlayıb əvvəlcədən Saşa Artyomova vermişdim, huşumu itirəsi olsam onu mənə necə vurmağını da öyrətmişdim. Həyacandan yazıq “assistentlərin” rəngi əyinlərindəki xalatdan da ağ idi. Güzgü tutsalar da, uzanıqlı vəziyyətdə appen­diksi tapmaqda çətinlik çəkirdim. 

Nəhayət, mən onu əlhavasına ta­pıb götürdüm. Onda hiss etdim ki, ürə­yim getdikcə zəifləyir, əllərim rezin kimi əyilərək sözümə baxmır. Buna görə hər beş dəqiqədən bir iyirmi-otuz saniyə fa­silə verməyi qərara aldım. Və nəhayət, ən sonda yaraya tikiş vurarkən xilas ol­duğumu düşündüm”. 

Leonid Roqozovun bu cəsurluğu so­vet mətbuatında ildırım kimi çaxır. Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, kosmonavt German Titov onu qəhrəman adlandırır. Məşhur dissident şair, bard Vladimir Vısotski bu gənc cərrahın şəninə mahnı bəstələyib oxuyur. Bundan sonra Avropa mətbua­tı uzun müddət cərrah Roqozovdan və onun bu qeyri-adi əməliyytından yazır. 

Leonid Anjelina adlı rus qadınla ailə qurur və bu evlilikdən Vasili adlı oğlu dünyaya gəlir. O, bir müddət öz ailəsi ilə normal həyat yaşayır. Sonralar özünü al­koqoldan qoruya bilməyən cərrah ailədə tez-tez skandal qaldırır, həyat yoldaşına qarşı kobudluq edir. Xarakterinin dözül­məz hal aldığına görə arvadı ondan ay­rılası olur. Bu ayrılıqdan sarsılan həkim içkini uzun müddət dayandırsa da, Anjeli­na bir daha onun yanına qayıtmır. 

Dünyaca məşhur olan cərraha gün­lərin bir günü Çexoslavakiyadan bir məktub gəlir. Praqada yaşayan Marsel adlı gənc həkim Leonidin cəsurluğuna heyran olduğunu və onunla şəxsən ta­nış olmaq istədiyini yazır. Çex xanımla məktublaşan Roqozov Çexoslavakiyada həkim kimi fəaliyyət göstərmək üçün yerli hakimiyyətə müraciət edir. Müsbət cavab alan həkim birbaşa Praqaya, Marsellə görüşə gedir. Elə ilk görüşdən biri-birinə vurulan cütlük birgə yaşamağı qərara alır və 6 aydan sonra Sankt-Peterburqa dö­nürlər. 

Bir neçə il sevgi içərisində yaşayan həkimlərin bir oğlu və bir qızı dünyaya gəlir. Lakin Leonyanın alkaqol xəstəli­yi getdikcə yenidən dözülməz hal alır. Cərrahın kobud davranışlarına dözə bil­məyən Marsel 6 il birgə yaşayışdan son­ra uşaqları da götürüb Praqaya qaçası olur.

Ziddiyyətli həyat yaşayan cəsur cər­rah Leonid Roqozov 2000-ci ildə, 66 ya­şında dünyasını dəyişib. 

Murad KÖHNƏQALA