2020-ci ilin payızında Azərbaycan xalqının igid əsgər və zabitlərinin Qarabağın azad edilməsi uğrunda göstərdiyi qeyri-adi şücaətlər dünya ictimaiyyətinin diqqətini bu gün də özünə cəlb edir. Bu mövzuda qlobal mediada, o cümlədən Ukrayna KİV-də çox sayda xəbər, şərh və məqalələr dərc olunur. 

Bu yazıların əsas məğzi budur ki, ölkəmiz Prezident İlham Əliyevin müdrik liderliyi ilə Cənubi Qafqaz re­gionunda yeni reallıqlar yarada bilib. Azərbaycan dünyada yeganə ölkədir ki, son yetmiş ildə öz gücü ilə torpaq­larını azad etməyə nail olub. İşğala məruz qalan bir çox ölkələr, eləcə də Ukrayna xalqı Azərbaycanın uğurunu öyrənməyə və təkrar etməyə çalışır. 

Bu səbəbdən Ukrayna mediasın­da Azərbaycana diqqət böyükdür. Ukraynalı jurnalistlər belə bir fikir səsləndirirlər ki, Azərbaycan dövləti qarşısında duran çətin və şərəfli və­zifəni uğurla yerinə yetirdiyi kimi, bu gün rəsmi Bakı böyük uğurla bölgədə sülhün əldə olunması naminə prinsi­pial və qətiyyətli siyasət yürüdür. 

Bu məqamda Ukrayna media­sının yaxın tarixinə, təxminən iki il yarım bundan əvvələ retro səyahət etmək istərdik. İkinci Qarabağ mü­haribəsinin başa çatmasına 5-6 gün qalmış “Kavkazskiy uzel” (“Qafqaz düyünü” – müəllif) saytında 2020-ci il noyabrın 3-də “Dünya KİV-i İkinci Qa­rabağ müharibəsi haqqında” sərlöv­həli material yayımlanıb. Yazı həmin il sentyabrın 20-dən oktyabrın 20-dək olan dövrdə Qarabağ münaqişəsinin işıqlandırılması xüsusiyyətləri barədə “Lexis News” analitik mərkəzi tərəfin­dən hazırlanıb. Məqalədə müharibə ilə bağlı dünya mediasında yayım­lanmış yazılar təhlil edilir. Şərhdə qeyd olunur ki, Cənubi Qafqazda 44 günlük savaş dönəmində Ukray­na mediası Azərbaycanın ədalətli və prinsipial mövqeyini birmənalı olaraq dəstəkləyib. 

2021-ci il noyabrın 10-da, yəni müharibənin başa çatmasının birinci ildönümündə “Qolos Ukrainı” (“Uk­raynanın səsi”) qəzeti Azərbaycanın İkinci Qarabağ müharibəsindəki tarixi zəfəri haqqında məqalə dərc edib. Yazıda diqqəti cəlb edən üç məqam xüsusilə önəmlidir. Əvvəla, İkinci Qarabağ müharibəsi postsovet mə­kanında işğala məruz qalan bir ölkə­nin ərazi bütövlüyünü təmin edən ilk presedent kimi dəyərləndirilir. İkin­ci, Azərbaycan xalqının şanlı Vətən müharibəsində göstərdiyi nümunə ukraynalıları ruhlandırır. Nəhayət, üçüncü məqam budur ki, Azərbayca­nın qələbəsi diplomatik, hərbi, iqtisa­di, informasiya və digər səylərin düz­gün əlaqələndirilməsinin nəticəsidir.

Qeyd edək ki, “Yevropeyskaya pravda” Ukraynanın populyar inter­net-nəşrlərindəndir. Burada təqdim olunan materiallar əsasən Avropa dövlətləri, NATO-nun rəsmi Kiyevlə hərtərəfli əlaqələri, Ukraynada son illər aparılan islahatları əks etdirir. Nəşr 2020-ci il oktyabrın 1-də, yəni İkinci Qarabağ müharibəsinin dör­düncü günündə Yuri Pançenko və Sergey Sidorenkonun birlikdə ha­zırladıqları “Donbasa oxşamayan Qarabağ: Qafqazda yeni müharibə haqqında suallara səkkiz cavab” sər­lövhəli geniş həcmli məqalə yayımla­yıb. 

Yazıda qeyd edilir ki, Dağlıq Qa­rabağdakı tammiqyaslı müharibə bölgənin bütün ölkələrinə, o cümlə­dən Ukraynaya müsbət təsir göstərir. Ukrayna dövləti və xalqı Azərbay­can kimi, bütün qüvvələrini səfərbər edərək işğal altına düşmüş ərazilərini azad etmək uğrunda qətiyyətli müca­diləyə başlamalıdır. 

Yeri gəlmişkən, 2022-ci ilin 24 fev­ralında Rusiya Ukraynaya qarşı ge­nişmiqyaslı hücuma başladı. Bu ha­disədən sonra Ukrayna mediasında Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Qarabağ müharibəsinin “dərsləri”nə maraq daha da artdı. “Yevropeys­kaya pravda”nın redaktoru qəzetin 2022-ci il 28 mart tarixli nömrəsində “Rusiyanın Ukraynada müharibə­si fonunda Qarabağda Azərbaycan təşəbbüsü necə ələ alır?” sərlövhəli materialı yayımlandı. 

Yuri Pançenkonun 2022-ci il iyu­lun 19-da “Yevropeyskaya pravda”nın internet nəşrində yer alan ”Qafqazı Kremlin məğlubiyyətinə hazırlayırlar: ABŞ və Aİ RF-nin təsirindən xilas ol­maq üçün Ermənistana necə kömək edirlər?” adlı məqaləsində isə qeyd edilir ki, Avropa ittifaqı ilə Azərbaycan arasında imzalanmış miqyaslı ener­ji sazişi, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi rəhbərinin, bir neçə gün sonra isə Rusiya Xarici Kəşfiyyat İdarəsi başçı­sının Yerevana səfərləri, Ermənistan və Azərbaycan arasında ilk dəfə va­sitəçilərsiz aparılan danışıqlar-bütün bu yeniliklər özündə yalnız bir amili birləşdirir: Cənubi Qafqaz yenidən Rusiya Federasiyası ilə Azərbayca­nın mənafelərinin toqquşduğu mey­dana çevrilir. Müəllif demişkən “hətta demək olar ki, Qərb miqyaslı təzyiq göstərməyə başlamışdır. Məqsəd Rusiya Federasiyasını bu bölgədən sıxışdırıb çıxarmaqdır”.

Başqa bir mətbuat orqanı – “Uk­rainskaya Pravda” qəzetində 2022-ci il avqustun 3-də “Dağlıq Qarabağda yeni gərginlik: hər iki tərəfdən həlak olanlar və yaralananlar haqqında məlumat verirlər” sərlövhəsi ilə dərc edilən materialda Rusiya sülhməram­lılarının nəzarətində olan ərazilərdə baş verən toqquşmalardan söhbət açılır. Bu faktlar bir daha sübut edir ki, Ukrayna mediası Cənubi Qafqaz­da cərəyan edən gərgin prosesləri daim diqqət mərkəzində saxlamağa çalışır. 

Ötən ilin sonları və bu ilin əvvəl­lərindən başlayaraq Ukrayna KİV-in­də Ermənistan-Azərbaycan arasında sülh danışıqlarının aparılması və bu prosesə müəyyən qüvvələrin dest­ruktiv təsir göstərməyə çalışmasına baxmayaraq, rəsmi Bakının qətiy­yətli mövqeyi geniş işıqlandırılır. Bu sahədə yuxarıda adlarını çəkdiyimiz KİV-lə yanaşı, Ukraynanın “Ukrlife.tv”, “Politeka” internet televiziyaları, UNİAN agentliyi xüsusilə fərqlənir. 

Ceyran CƏFƏRLİ,
BDU-nun Beynəlxalq jurnalistika və informasiya siyasəti kafedrasının magistrantı