Vaşinqton bununla Moskva ilə özünün fərqini göstərməyə çalışır

“Blinken Azərbaycanla Ermənistan arasında danışıqlardakı irəliləyişi alqışlayır”. Bu barədə ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinkenlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında bu günlərdə baş tutmuş telefon danışı­ğını şərh edən Dövlət Departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Metyu Millerin yazılı açıqlamasında deyilir.

Artıq xeyli müddətdir ki, Vaşinqtonun Ermənistanla Azərbaycan arasında mü­nasibətlərin normallaşması, sülh danışıq­larının müsbət sonluğa çatması ilə bağlı açıqlamaları “alqışlardan” o tərəfə keçmir. Ağ Ev xarici diplomatiya idarəsinin timsa­lında Azərbaycan və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması ilə bağlı danışıqlarda əldə etdiyi irəliləyişi alqışla­maqla, xüsusilə sərhədlərin delimitasiya­sının tənzimlənməsi haqqında əsasnaməyə dair razılaşmaların vacibliyini önə çək­məklə kifayətlənir.

Elə Dövlət Departamenti sözçüsü M.Millerin jurnalistlər üçün keçirdiyi həftəlik ənənəvi brifinqlərdə bölgə ilə bağlı söylədikləri “Cənubi Qafqazda da­vamlı və layiqli sülhün bərqərar olmasının vacibliyini təsdiqləyirik” məzmunlu açıq­lamalardan uzağa getmir. Oxuculara xatır­ladaq ki, daha əvvəl Ermənistan hökuməti­nin yaydığı məlumata görə, A.Blinken və N.Paşinyan ikitərəfli gündəliyi və Ermə­nistan–Azərbaycan sülh prosesini müza­kirə ediblər. 

Dövlət katibi ilə baş nazir gündəlikdə­ki hansı mövzuları, sülh prosesini ləngidən hansı məsələləri müzakirə ediblər? Onlar Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olma­sı istiqamətində irəliləyişə nail olmaqdan ötrü konkret nədən danışıblar? Ümumiy­yətlə, bu telefon danışıqlarının mövzusu doğrudanmı bölgənin sülh gündəliyidir, yoxsa tamamilə başqa, bundan tam fərqli motivlərdir? 

“ABŞ Dövlət Departamentinin Azər­baycanla Ermənistan arasındakı münasi­bətlərin normallaşdırılması ilə bağlı danı­şıqlarda əldə etdiyi irəliləyişi, o cümlədən sərhədlərin delimitasiyasının tənzimlən­məsi haqqında Əsasnaməyə dair razılaş­maları alqışlayan yazılı bəyanat yayması­nın iki səbəbi var”.

Mövzu ilə bağlı “XQ”yə açıqlamasını bu fikirlərlə başlayan “Atlas” Araşdırma­lar Mərkəzinin rəhbəri, siyasi icmalçı Elxan Şahinoğlu ABŞ Dövlət katibi An­toni Blinkenlə Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan arasında baş tutmuş telefon da­nışığının bəzi təfərrüatlarını şərh edərkən deyib. Politoloq bu qənaətdədir ki, belə bir açıqlama yaymaqla Vaşinqton sülhün dəstəkçisi kimi, Moskva ilə aralarındakı fərqi nümayiş etdirməyə çalışıb: “Birinci­si, Vaşinqton bununla bir daha onu göstə­rib ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında “tet-a-tet” dialoqu, vasitəçi olmadan sülh danışıqlarında əldə edilən razılaşmaları dəstəkləyir. İkincisi, Vaşinqton belə bir açıqlama yaymaqla problemin həllinə Kremldən fərqli yanaşdığını göstərməyə çalışıb. Misal üçün, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Azərbaycanla Ermənistan ara­sında əldə edilən razılaşmaları birmənalı dəstəkləyən bəyanat yoxdur. Kremlin eşit­diyimiz yeganə mesajı ondan ibarətdir ki, bu işin içində biz də olmalıyıq. Son vaxtlar Vaşinqtondan oxşar iddiaları eşitmirik”.

Məsələnin maraqlı tərəfi həm də odur ki, Dövlət Departamentinin mətbuat xid­mətinin rəhbəri Metyu Millerin ABŞ Döv­lət katibi Antoni Blinkenlə Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan arasında baş tutan telefon danışığından yazılı açıqlaması ha­disənin üstündən bir neçə gün keçəndən sonra yayılıb. Ağ Ev Administrasiyası əv­vəllər bu “praktikadan” istifadə etmirdi. 

Yəni, buradan belə bir məntiqi nəticə hasil olur ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında sülhün əldə olunması məsələ­si artıq Vaşinqton üçün arxa plana keçib. Seçkiqabağı “qızdırma” vəziyyətində olan ABŞ siyasi isteblişmentinin indiki məqam­da Cənubi Qafqazda sülh kimi “xırda məsələlərə” diqqət ayırmağa vaxtı yoxdur. Bu səbəbdən Metyu Millerin “gurultulu alqışlarla” müşayiət olunan açıqlamaları­nın yazıldığı “sınıq valı” təkrar fırlatmaq­la saxta təəssübkeşliyi nümayiş etdirmək daha məqbul variant sayılır. 

Azərbaycan xalqı Birləşmiş Ştatların demokratiya və ədalət barədə bəyan etdik­ləri tezislərin mifdən savayı heç nə olmadı­ğını 1992-ci ildə müstəqilliyini yeni bərpa edən, sivil inkişaf yolunu tutan və işğala məruz qalmış dövlətimizə qarşı “Azadlığı müdafiə aktı”na 907-ci əlavəni qəbul edən­də görüb. O zaman ABŞ-nin ermənipərəst sanksiyalarına öz torpağımızda Xocalı soyqırımını törədən təcavüzkar və cinayət­kar Ermənistan deyil, Azərbaycan məruz qalmışdı. Ötən 32 ildə doğrudanmı heç nə dəyişməyib? 

İmran BƏDİRXANLI
XQ