Bu barədə “Euronews” telekanalının saytında yerləşdirilən məqalədə bildirilir. Məqalənin tərcüməsini diqqətə çatdırırıq:
"III Beynəlxalq Minatəmizləmə Konfransı dünyada minalarla ən çox çirklənmiş ilk beş ölkə sırasında yer alan Azərbaycanda- Bakıda və Zəngilanda keçirilib.
Xüsusilə silahlı münaqişə vəziyyətlərində və ərazilərində minalar və əldəqayırma partlayıcı qurğular bütün dünyada öldürməyə və yaralanmalara səbəb olmağa davam edir. Dünyanın 60-dan çox ölkəsində 110 milyona qədər mina ola biləcəyi təxmin edilir və hər il daha 2-5 milyon mina qoyulur.
75 ölkədən 300-dən çox nümayəndə minaların və müharibənin digər partlayıcı qalıqlarının ətraf mühitə təsirini azaltmaq üçün maliyyə resurslarının səfərbər edilməsi yollarını müzakirə etmək üçün bir araya gəldi.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev "Euronews"a deyib: “Azərbaycan qlobal miqyasda humanitar minatəmizləmə və minalardan təmizləmə laboratoriyasıdır. Azərbaycan xüsusi bilik və təcrübə əldə edib və Azərbaycanın minatəmizləmə layihəsi başa çatdıqdan sonra Azərbaycan da qlobal miqyasda digər humanitar minatəmizləmə layihələrinə töhfə vermək gücünə malik olacaq”.
Torpağa basdırılan minaların iki əsas kateqoriyası var: piyada əleyhinə minalar (ALM) və tank əleyhinə (ATM) minalar. Piyada əleyhinə minalar ATM minalarından daha kiçikdir və insanları öldürmək və ya yaralamaq üçün nəzərdə tutulub. Onlar daha çox az təzyiqlə, bəzən 5 ilə 15 kiloqrama qədər az təzyiqlə işə salına bilər. Tank əleyhinə minalar tanklar və zirehli maşınlar kimi maşınları məhv etmək üçün nəzərdə tutulub və partlatmaq üçün adətən 100 kiloqramdan çox təzyiq tələb olunur.
“Minalar həqiqətən insanlığa qarşı cinayətdir. Əgər okeanda bir plastik torba varsa, yox olmaq üçün 200 il lazımdır. Minalar heç vaxt bunu etmir və mədənlər ətraf mühiti çirkləndirməyə davam edir”, - BMTİP-nın Azərbaycandakı Rezident Nümayəndəsinin səlahiyyətlərini icra edən Alessandra Rokkasalvo bildirib.
Orta hesabla, qurbanlar arasında çoxu uşaq olmaqla, hər saat bu partlayıcı qurğulardan bir nəfər ölür və ya yaralanır. “Sülhün kökləri” (“Roots of peace”) təşkilatının rəhbəri, “Ümumdünya Ərzaq Mükafatı” laureatı Haydi Kyun "Euronews"a deyib: “Mən dünyanın mina sahələrini gəzmişəm və hər dəfə mina sahəsinə girəndə qan qrupunu soruşurlar. Bu, müəyyənedici məqamdır. Mən dörd uşaq anasıyam və addımlarımı çox, çox, çox ciddiyə alıram. Amma necə cəsarət etməyə bilərəm?”
“Minanı partlatmaq üçün 8 funt lazımdır. Bu, yeni doğulmuş uşağın orta çəkisidir. Ona görə də bir ana və nənə kimi hesab edirəm ki, bu, Qarabağın ürəyindən dünyaya qlobal bir çağırışdır”.
Afrika minaların səpilməsindən ən çox təsirlənən qitədir, Anqola, Mozambik və Somali isə ən kritik ölkələrdir. Torpaq minaları ilə əlaqəli ən çox görülən zədə bir və ya bir neçə əzanın itirilməsidir. ABŞ-da amputasiya nisbəti hər 22 000 nəfərə 1, Anqolada isə hər 10000 nəfərə 30-dur. Onlar, həmçinin torpağın böyük bir hissəsini yararsız, becərilməsi və ya yenidən məskunlaşması mümkünsüz qoyur və ətraf mühitə təsiri dağıdıcı ola bilər.
“Trotil məhsullarının parçalanması nəticəsində sızma baş verə bilər və bu, torpağı və yeraltı suları çirkləndirəcək. Bundan başqa, hər mina partlayışından sonra karbon qazının emissiyası da böyükdür. Belə ki, bir tank mina partladıqdan sonra 29 kq karbon qazı ətrafa buraxacaq”, - deyə Azərbaycan Ərazilərinin Minalardan Təmizlənməsi üzrə Milli Agentliyin (ANAMA) İdarə Heyətinin sədr müavini Samir Poladov bildirib.
Konfransda, həmçinin humanitar minatəmizləmə sahəsində beynəlxalq tərəfdaşlığın gücləndirilməsinə çağırışlar səslənib. Azərbaycan Prezidentinin xüsusi tapşırıqlar üzrə nümayəndəsi, səfir Elçin Əmirbəyov deyib: “Donor ictimaiyyəti bəzi vəsaitlərin ayrılmasına, xüsusən də bundan daha çox təsirlənən ölkələrə daha çox diqqət yetirməlidir. Qlobal miqyasda bu məsələyə toxunmadan ayrı-ayrı ölkələrdə bununla məşğul olmaq mümkün olmazdı”.
“Azərbaycan 18-ci Dayanıqlı İnkişaf Məqsədi olan humanitar minatəmizləmə proqramını milli səviyyədə təqdim etməklə bu işə öz töhfəsini verib”,-deyə o əlavə edib".
Euronews
Hazırladı:
S.ELAY
XQ
