Okampodan sonra daha bir argentinalı dələduzun erməni nökərçiliyi

Deyəsən, Ermənistan rəhbərliyi və dünya erməniliyi Qarabağda huma­nitar böhran, etnik təmizləmə və soyqırımı kimi iddiaları BMT tribu­nasına yenidən çıxarmaq xülyasına düşüb. Görünür, bu il avqustun 16-da qurumun Təhlükəsizlik Şurasının iclasında yaşanmış fiasko yetərli ol­mayıb. Bu baxımdan Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun bir neçə gün öncə bildirdiklərini diqqətə çatdır­mışdıq. Makron ölkəsinin sözügedən qondarma məsələnin BMT TŞ-də bir daha müzakirəsi üçün “təşəbbüs” göstərəcəyini vurğulamışdı. 

Qeyd edək ki, qurumun avqustun 16-da keçirilmiş iclasından əvvəl Bey­nəlxalq Cinayət Məhkəməsinin keçmiş baş prokuroru, hazırda beynəlxalq hüquq üzrə ekspert kimi fəaliyyət göstərən yüksək reytinqli dələduz–hüquqşünas Luis Morena Okampo “Ekspert rəyi: 2023-cü ildə ermənilərə qarşı soyqırımı” adlı hesabat hazır­lamış və sənəddə Qarabağda baş verənlərin növbəti “erməni soyqırımı” olduğunu əsaslandırmağa çalışmışdı. Əlbəttə, istəyinə nail ola bilməmişdi. Okamponun beynəlxalq ictimaiyyəti çaşdırmaq cəhdləri fayda verməmişdi. 

İndi isə görünür ortaya yeni bir dələduz çıxıb. Onun adı Xuan Ernesto Mendesdir. Okampo kimi o da erməni lobbi və diasport təşkilatlarının, necə deyərlər, at oynatdıqları Argentinadan­dır. Ancaq Okampodan fərqli olaraq, Mendes daha stajlı və təcrübəli dələ­duzdur. O, 2004-2007-ci illərdə BMT-nin Baş katibi Kofi Annanın köməkçi­si işləyib. 2010-2013-cü illərdə BMT yanında insanlıq əleyhinə cinayətlərlə bağlı qurumda xüsusi məruzəçi olub. Yəni, Okampotək Mendes də soyqı­rımı məsələləri üzrə ixtisaslaşmışdır. Hazırda ABŞ-ın Vaşinqton Universite­tinin insan hüquqları üzrə professoru­dur.

Əlqərəz, X.Mendes BMT-də Qara­bağın blokadasının hüquqi nəticələ­ri haqqında məruzə təqdim edib və sənəd Ermənistanın BMT-dəki daimi nümayəndəliyinin saytında yerləşdiri­lib. Sözügedən saytda, həmçinin qeyd olunub ki, avqustun 23-də Ermənis­tanın daimi nümayəndəliyi BMT-nin mənzil-qərargahında müzakirə təşkil edib və bu müzakirədə BMT baş kati­binin soyqırımının qarşısının alınması üzrə keçmiş xüsusi müşaviri, Amerika Universitetinin insan hüquqları üzrə professoru Xuan Mendesin ekspert rəyi dinlənilib. Müzakirələrdə BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv dövlətlərin və bir sıra digər ölkələrin diplomatları iştirak ediblər. Ermənistanın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Mqer Marqaryan Qarabağdakı vəziyyəti təqdim edərək, humanitar böhranın getdikcə ağırlaş­dığını bildirib. O deyib ki, BMT növbə­ti cinayətin törədilməsinə imkan verə bilməz və bunun qarşısını almaq üçün aydın addımlar atmalıdır. 

Bu yerdə professor Mendesin Bey­nəlxalq Ədalət Məhkəməsinin Laçın yolu ilə bağlı aylar öncəki qərarından söz açmasındakı spekulyativ motivi diqqətə çatdıraq. Argentinalı bildirib ki, bəs həmin qərar Qarabağdakı “soyqı­rımının” qarşısının alınması üçün va­sitələrin işə salınmasına işarədir. Aşkar ermənipərəst mövqe tutan Mendes, eyni zamanda, dünya ictimaiyyətini növbəti “erməni soyqırımı”na yol ver­məməyə yönələn açıq çağırış səslən­dirib. Əlbəttə, dələduz hüquqçu fikrini əsaslandırmaq üçün bir çox məqamları qabardıb. Onların hamısının üzərində dayanmağa ehtiyac duymuruq. Ancaq bir neçəsi var ki, barələrində söz açma­ğı zəruri sayırıq. 

Birincisi, Mendes tipik erməni vay-şüvən ritorikasındakı element­lərdən istifadə edir. O, elə görüntü yaradır ki, sanki Azərbaycan dünya birliyinə məhəl qoymur, bu baxımdan BMT Baş katibinin, ABŞ-ın Dövlət ka­tibinin və digərlərinin Laçın yolunun açılmasına dair çağırışlarını yada salır. Üstəlik, Ermənistanın şərtlərinə etina­sız yanaşdığı 10 noyabr 2020-ci il ta­rixli üçtərəfli Bəyanatdakı Laçın dəhlizi ifadəsinə istinad edir. Mendes deyir: “Bundan başqa, Azərbaycan rəsmilə­ri və ekspertləri faktları təkzib edərək, humanitar yardımın göstərilməsi üçün alternativ yollar irəli sürürlər. Bununla da Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarını yerinə yetirməkdən imtinanı təsdiqləyirlər”.

Həyasızlığın hər formasını görmüş­dük, beləsini yox. Mendes göstərdi. Onun fikrindən gəlinən qənaət budur ki, Azərbaycanın Qarabağ ermənilə­rinə yardım göstərmək üçün alternativ yollar irəli sürməsi, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin qərarının icrasından ya­yınmaq cəhdidir və dünya birliyi buna yol verməməlidir. Göründüyü kimi, o da digər ermənipərəstlər kimi, Qarabağın beynəlxalq hüquq baxımından Azər­baycanın tərkib hissəsi olduğu reallığı­nı görməzdən gəlir. Həm bunu, həm də Laçın yolunun hazırda erməni əhaliyə xidmət göstərdiyini bilərəkdən nəzərə almır...

Fırıldaqçı Mendesin manipulyativ hüquqçuluğunun kuliminasiyası isə onun Qarabağda baş verənləri Balkan ölkələrindəki durumla eyniləşdirmək cəhdidir. Söhbət, konkret olaraq, Bos­niya və Serbiya arasındakı münaqişəli vəziyyətin “presedent” kimi götürülmə­sindən gedir. Mendesin sözlərinə görə, Srebrenitsa işində Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi müəyyən edib ki, Serbiya digər amillərlə yanaşı, məhkəmə pro­sesləri zamanı əməkdaşlıqdan imtina edərək, soyqırımının qarşısını almaq öhdəliyini pozub. 

Göründüyü kimi, ermənipərəstlər Azərbaycana qarşı, sözün əsil məna­sında, hüquq cəbhəsi açıblar. Onların öz məqsədlərinə çatmaq naminə ən xırda detalların vasitə kimi istifadəsinə baş vurduqları göz önündədir. Okam­podan sonra erməni lobbi və diaspor təşkilatları tərəfindən ortaya atılmış Mendes isə BMT-yə çıxarılması plan­laşdırılmış yeni-köhnə erməni avantü­rasının, obrazlı desək, ayaq səslərini eşitdirir. Əlbəttə, Azərbaycan diploma­tiyasının belə hallara qarşı səfərbər olacağı şübhəsizdir. 

Sonda onu da deyək ki, Ermənis­tan və dünya erməniliyi BMT-yə son tutacaq yeri kimi yanaşır. Onların bü­tün instansiyalardan ümidləri kəsilib. Üstəlik, Qarabağı erməni əhali tərk edir. Yəni, sıravi ermənilər də avan­türizmin fonunda bölgədə yaşamın mümkünsüzlüyünü anlayırlar. O za­man sual yaranır: belə canfəşanlıq nə üçündür? Cavab çox sadədir – Birin­cisi, ümumən Azərbaycanla barışma­maq hikkəsi var. İkincisi isə beynəlxalq hüquq müstəvisində hansısa tutacaq yeri əldə edib yeni hərbi əməliyyatla­ra başlamaq üçün bəhanə qazanmaq istəyi aktualdır. 

Məlum olduğu kimi, Qarabağda on min erməni əsgəri qalmaqdadır. İndiki durumda okampoların, mendeslərin və digərlərinin “əməyi” nəticəsində ya­ranacaq hansısa xırda reallıq həmin onminlik sayı, guya, öz vətənlərini qo­ruyan qəhrəmanlar kimi göstərməyə imkan verəcəkdir. Bir sözlə, məqsəd Qarabağda aranı qarışdırmaqdır. Bü­tün bunlar isə bir daha onu göstərir ki, Ermənistan Azərbaycanla sülhə gəl­mək istəmir.

R.ƏVƏZ, “Xalq qəzeti”