Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan dünən keçirdiyi mətbuat konfransında Azərbaycanla sülh müqaviləsi ilə bağlı danışıqlar prosesində müəyyən tərəqqinin əldə olunduğunu desə də, bu zaman “fundamental problemlər”in üzə çıxmasından, keçə bilməyəcəyi “qırmızı xətlər”dən də dəm vurub.
Əslində, Paşinyanın mövqeyini və sərsəm açıqlamalarını hay cığallığının ən yüksək fazası hesab etmək daha düz olar. Azərbaycandan sülh sazişinə dair öz təkliflərinə bu günlərdə cavab aldığını söyləyən baş nazir, sosial şəbəkələrdə ünvanına deyilənlərin əksinə olaraq, ölkəsinin maraqlarına zidd hansısa sənədə imza qoymayacağını “qətiyyətlə” ərz edib.
* * *
“Məğrur” baş nazirin Azərbaycanla sülh danışıqları prosesində üzləşdiyi “fundamental problemlər” 5 gün əvvəl Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın “Azadlıq” radiosuna müsahibəsində səsləndirdiyi tezislərlə eynidir. Hayların baş naziri Bakı ilə sülh danışıqlarında müəyyən irəliləyişin göründyünü dilə gətirsə də, “nə qədər çox irəliləyiriksə, bir o qədər fundamental problemlər üzə çıxır” söyləyib.
Bəs, Ermənistanın hökumət başçısının keçilməz hesab etdiyi “qırmızı xətlər” hansılardır? Paşinyanın düşüncəsinə görə, İrəvan sülh müqaviləsini imzalayandan dərhal sonra Bakı Ermənistana qarşı ərazi iddiaları irəli sürə bilər. Bunu İrəvan üçün “keçilməz qırmızı xətt” adlandıran Paşinyanın sözlərinə görə, o, problemin “təkaddımlı həllini” görmür və “ölkəsinin maraqlarını təmin etmək” üçün, “başdansovdu” deyil, ardıcıl, “strateji yanaşma”nı vacib sayır.
Yəni, bu günə qədər Azərbaycanla danışıqlarda verdiyi bütün qərarlarını öz dili ilə başdansovdu hesab edən Paşinyan hələ bundan sonra ölkəsinin maraqlarını gözləyərək, sülh sazişinə “strateji” səviyyədə yanaşacağı barədə düşünür. Guya, sülh müqaviləsinin mətninə Azərbaycanın təkliflərinə İrəvan razılıq verən kimi, “Bakı Dağlıq Qarabağda etnik təmizləmə, yaxud genosid həyata keçirmək üçün mandat əldə etməyə çalışacaq”. Baş nazir bunu da “keçə bilməyəcəyi qırmızı xətt” sayır.
Bu məqamda Nikola “küçədən gələn siyasətçi” deyən daşnaklara necə haqq qazandırmamaq olar? Mətbuat konfransına toplaşan yerli və əcnəbi media təmsilçilərinin qarşısında bəlağətli siyasi ritorikaya güc verən Paşinyan bu üsulla həm də “daxili bazarda”, ictimai rəydə olmayan müsbət imicini qorumağı hədəfləyir.
* * *
2020-ci il 10 noyabr Bəyanatına özünə sərfəli şəkildə şərh verən baş nazirin ermənisayağı yalanına görə, həmin sənəddə, guya, Laçın yolunun daim açıq qalmalı olduğu yazılıb, amma “faktiki olaraq indi bağlıdır”. Hayların baş nazirinin “keçə bilmədiyi” uydurma “qırmızı xətlər”i bir yana, sıravi ermənilərin, sülhməramlıların, humanitar yüklərin, BQXK-nın üzünə açıq Laçın yolu barədə qıpqırmızı yalan danışması, əlbəttə ki, beynəlxalq ictimaiyyətə, lümpen tamaşaçıya ünvanlanmış mesajlardır. Onun sülh danışıqları üzrə dialoqun əsas hissəsinin Stepanakert (?!) (Xankəndi-red.) və Bakı arasında aparılması, bu zaman beynəlxalq mexanizm və təminatlardan istifadə olunması ilə bağlı sərsəmləmələri də elə daxili auditoriyaya hesablanıb.
* * *
Azərbaycan tərəfinin Qarabağ ermənilərinin nümayəndə heyəti ilə Bakıda görüş təklifinə münasibət bildirən Paşinyan bu məsələdə də “gül vurub”. O, erməni nümayəndələrinin danışıqlardan sonra Bakıdan qayıdacaqlarına şübhə etdiyini və bu suala kimin cavab verəcəyini havadan soruşur. Bu səbəbdən o, görüş üçün beynəlxalq təminat istəyir. Nikol demək istəyir ki, Qarabağın erməni icmasının elçiləri Bakıdan salamat qayıtmaya bilər. Normal və sağlam düşüncəyə sahib siyasətçi deyil, yalnız xain, mərdiməzar, zərbəni arxadan vuran terrorçu belə düşünə bilər, elə deyilmi? Mətbuat konfransında özü üçün naqolay suallara cavab verməyə məcbur olan Paşinyanın mimika və jestlərinə diqqət yetirəndə, doğrudan da onun sağlamlığının heç də yerində olmadığı qənaətinə gəlmək olar.
Hayastanın baş naziri dünən üç “qırmızı xət”dən danışdı. Amma erməni xislətinə yaxından bələd olduğumuza görə əminliklə deyə bilərik ki, sabah, misal üçün, sülh danışıqlarının son mərhələsi yaxınlaşanda, Paşinyan “keçə bilməyəcəyi” əlavə “qırmızı xətlər”dən də dəm vuracaq. Yəni, elə indidən birmənalı şəkildə demək olar ki, bu adam nəinki rəsmi Bakının, hətta öz elektoratının da inam və etibar limitini tam xərcləmiş durumdadır. Onun ikibaşlı, qeyri-diplomatik açıqlamaları, nala-mıxa döyməsi həm də ondan xəbər verir ki, düşdüyü və girovuna çevrildiyi situasiyadan heç özü də baş açmır...
Rasim MUSABƏYOV,
Milli Məclisin deputatı, politoloq:
– Paşinyan ənənəvi olaraq yenə də sərsəm danışığından əl çəkmir. İndi Ermənistan o vəziyyətdə deyil ki, Azərbaycan üçün hansısa “qırmızı xətlər” çəksin. İddialarının isə hamısı cəfəngdir. Bu iddia ilə onun Azərbaycanla hansısa danışıq apara biləcəyinə ümidləri də əbəsdir. O ki qaldı, Qərbi Azərbaycandan olan soydaşlarımıza, onların hüquqları heç də Qarabağ ermənilərinin hüququndan əskik deyil. BMT-nin müvafiq konvensiyalarına uyğun olaraq, qaçqın soydaşlarımızın öz yurdlarına, vətənlərinə qayıtmaq hüququ var. Paşinyanın nə deməsindən asılı olmayaraq, bu məsələ masanın üzərindədir.
Azərbaycan Ermənistandan fərqli olaraq, etnik təmizləmə aparmayıb. Ermənistan dediyimiz ərazidə bir nəfər belə azərbaycanlı qalmayıb. Həmin kəndlər boşdur, amma soydaşlarımızın ora qayıtması qadağandır. Zodda 3 min azərbaycanlı yaşayırdı, indi heç 300-ü yoxdur. Azərbaycanlılar niyə ora qayıda bilməməlidirlər? Nüvədi kəndinin iki min əhalisi vardısa, hazırda 200 də qalmayıb. Ya da Şunrux kəndi olsun. Belə olan təqdirdə Azərbaycanın bu tələblə çıxış etməyə haqqı çatır. Paşinyanın hansı oyunlardan çıxmasından asılı olmayaraq, bu haqqı Qərbi azərbaycanlılardan heç kəs ala bilməz.
Qarabağ erməniləri ilə danışıqlara gəldikdə isə vətəndaşlarımız kimi onların hüquqlarını da, təhlükəsizliyini də Azərbaycan dövləti qoruyacaq. Buna Paşinyan tam əmin ola bilər.
İmran BƏDİRXANLI, “Xalq qəzeti”