Fransız alimi Nikola Bonnal Adolf Hitlerin tərcümeyi-ha­lından çox maraqlı bir detala diqqət yetirir. Sən demə, nasist diktatoru Böyük Britaniyanı, ölkə­nin ənənələrini sevirmiş. Deyilənə görə, məsələ, hətta, açıq həsəd sə­viyyəsinədək çatırmış və bu cəhət Hitlerin “dumanlı Albion”a müna­sibətdəki bir çox addımlarında da öz izahını tapırmış.

Bir neçə il öncə tanınmış mühafizə­kar pasifisti Pat Bukanan (o, həm də rəsmi çıxışların mahir hazırlayıcısı kimi də tanınır) Uinston Çerçil (1940–1945 və 1951–1955-ci illərdə İngiltərənin Baş naziri işləyib) haqqında kitab yaz­mışdı. Həmin əsərdə müharibənin, yəni, II Dünya müharibəsinin zəruri olduğu vurğulanırdı. Amma Bukanana görə, İngiltərə Almaniyaya qarşı müha­ribə elan etməməliydi. Çünki diktator ölkəni özünün dostu hesab edirdi və istəyirdi ki, Britaniya imperiyası onu da öz himayəsi altına alsın.

Liverpulda indinin özündə də tu­ristlərə Hitlerin olduğu barı göstərirlər. Əlbəttə, dünya zarafatlarsız keçinmir və bəzən zarafatlar şoulara çevrilir, oradan isə reallığa vəsiqə qazanır. Bu mənada hazırkı konspirativ siyasətdə Hitlerin gənclik çağlarında Britaniya casusu olmasına dair fikir maraq doğu­rur. Hər bir halda qeyd edək ki, alman diktatorun platonik məhəbbət hiss etdi­yi sevgilisi zadəgan əsilli ingilis gözəli Yuniti Mitford olmuşdu.

***

Bəli, Hitlerin İngiltərəyə olan müna­sibəti qəribə təsir bağışlayır. Maraqlıdır ki, XX əsrin tiranı İngiltərə və Amerika­nın simasında şimala, elə şimaldakı Avropa ölkələrinə də rəğbət bəstəyir­disə, müttəfiq münasibətlərində olduğu İtaliyadan başqa, belə demək müm­künsə, latın dünyasına nifrət edirdi. Fransadan zəhləsi gedirdi. Rusiyanı yer üzündən silmək, əhalisini isə qula çevirməyi nəzərdə tuturdu. Bu zaman Hitlerin yaxın silahdaşlarından olan Hessin Misirdən, Rozenberqin Baltik­yanıdan, Baldurun isə əslən ABŞ-dan olduğunu da vurğulamaq lazımdır. Məsələyə diqqət yetirsək, diktatorun yeritdiyi almanyönümlü siyasətin heç də tam mənada səsləndiyi kimi hə­yata keçdiyini söyləmək olmur. Çünki siyasət Almaniyada anadan olmayan almanlar tərəfindən hazırlanmışdı və 1900-cü ildə almanların dünya əhali­sinin 10 faizini (hazırda 2 faizini) təş­kil etdiyini də vurğulamalıyıq. Onu da nəzərə almalıyıq ki, həmin vəziyyət almanların dünyada elə də möhkəm olan koloniyasının olmadığı, ümumən, bütün almanlar üçün vahid sayıla bilə­cək dövlətin mövcudsuzluğu şəraitinin məhsuludur. Yəni, onların, əslində, modeli yox idi. Görünür, məhz buna görədir ki, məsələn, Hitler sisteminin Argentinada anadan olmuş kənd təsər­rüfatı naziri Valter Darre İngiltərənin xırda mülkədarlarına oxşar lendlordlar sinfi formalaşdırmağı planlaşdırırdı. 

***

İngilislərə münasibətdə almanla­rın yaşadıqları natamamlıq kompleksi fiziki cəhətdən də özünü göstərirdi və ikincilər yeni torpaqlar ələ keçirmə­li idilər ki, həmin yerlərin təkmilləşmə modellərini mənimsəsinlər. Hitler bu məsələlərə də nəzər salaraq yazırdı: “Alman xalqı öz övladlarını bir dövlət­də birləşdirməyincə, kolonial (İngiltərə kimi-red.) genişlənməyə mənəvi haqqı yoxdur. Alman dövləti axırıncı almanı öz sərhədləri daxilinə aldıqdan sonra məlum olacaq ki, dövlət öz əhalisini kifayət qədər yedizdirə bilmir. Yaran­mış ehtiyac xalqa yad əraziləri ələ ke­çirmək üçün mənəvi haqq verəcək. O zaman qılınc toxa, göz yaşları torpağı qidalandıran su rolunu oynayacaq ki, bu isə gələcək nəsillərin çörəyə olan tələbatını ödəyəcək”.

Psixoanaliz nəzəriyyəsinin bani­si Ziqmund Freyd nasizmi xarakterizə edərkən, onu tarixəqədərki dövrə qayıdış kimi səciyyələndirirdi. Yuxarıdakı sitata diqqət yetirsək, zənnimizcə mübahisə doğurmur. Əslində, mövcud anlamda nasizmi lənətləmək də olmur. O anlam­da ki, bədbəxtləri necə lənətləyəsən?.. Məsələn, Hitlerin yeməyə, torpağa və mühitə münasibəti tarixəqədərki forma­da idi. O, elə sanırdı ki, ya fironların, ya da orta əsr işğalçılarının dövründə ya­şayır. Düşüncəsinə görə, Almaniya ədə­biyyatı ilə özünü ifadə edərkən uduzur, acından ölür, ona görə də əlavə torpaq­lara ehtiyacı var. Hitler Krımda apelsin yetişdirməyi arzulayırdı. Beləcə ortaya nasist arzusu – yeni kəndli sivilizasiyası­nı yaratmaq çıxırdı. 

***

Hitler İngiltərəyə münasibətdə o qədər istiqanlı olub ki, hətta, əsrin əv­vəllərində beynəlxalq münasibətlərdə özünü həddən artıq hegemon aparma­ğa çalışan Almaniyanı tənqidə məruz qoyub. Çox maraqlı və təzadlıdır ki, na­sist lideri bunları da demişdi: “Almaniya İngiltərəni özünə çəkmək üçün dünya siyasətindən daşınmalıdır. Ticarəti, sənayeni, hərbini, dəniz donanmasını, müstəmləkəçi istəklərini, bir sözlə, hər şeyi kənara qoymalıdır. Koloniyalardan və dəniz dövləti olmaqdan əl çəkməli, bu yolla İngiltərənin bizimlə rəqabət apara bilməsi üçün sənayeyə güc ver­məsinin qarşısını almalıdır… Əsas gü­cünü piyada qoşunların yaradılmasına cəmləşdirməlidir”.

Görəsən, Hitler nəyə görə İn­giltərəyə münasibətdə özünü kübar­casına aparırdı? Buna elə bir cavab da yoxdur. Axı necə ola bilər ki, bütün dünyanı dağıtmaq istəyən nasist lideri beynində canlandırdığı Britaniya İmpe­riyası avantürasının əsirinə çevriləy­di? Bu yerdə, eyni zamanda Qərbin SSRİ-nin simasında bolşevizmə qarşı mübarizəsinin də dərin mənəvi-ideoloji tərəflərini, ümumən, Avropada nasiz­min, əslində, kommunizm ilə müba­rizənin məhsulu kimi meydana çıxma­sını saf-çürük etmək lazımdır. Amma məsələdən indiyədək çox danışıldığın­dan yalnız xatırlatma veririk. Onu da xatırladaq ki, Amerika rasistlərindən hətta ən qəddər təsir bağışlayanı Stod­dart və Qrant üç ağ irqin yaşamasını və xidmətlərini qəbul edirdilər. Onlar ingilis yazıçısı Çemberlenin slavyan xalqlarının geridə qalmış olduqlarına dair baxışlarını bölüşmürdülər.

Hitlerin Çemberlenin ideyaları ilə tanışlığının mövcudluğunu söyləmək mümkündür. Adolf, eyni zamanda bir vaxtlar dostu olmuş kayzer Vilhelmin anti-slavyan fikirlərinə də söykənirdi. Vilhelm də slavyanların slavyan tay­falarına və monqoloidlərə necə çev­rildiklərinə izah tapa bilmir və onun düşüncələri soyqırımlara bəraət qa­zandırmaq baxımından zəifdir. Amma bir fakta nəzər salaq: belçikalı faşist Deqrel rəhbərlik etdiyi qoşunlarla Uk­raynaya, konkret olaraq Kiyevə daxil olanda orada ağ insanların mövcud­luqlarından xeyli təəccüblənmişdi. Bu adamı gördükləri şəxslərin monqol-ta­tarlara oxşamaması vəhşətə gətirmiş­di. Deməli, bəlli təbliğat forması var imiş və həmin forma Vilhelmdən çox Çemberlenin baxışlarına uyğun gəlir. Filosofun nihilist maniyası əli silah tu­tan, demək olar, bütün almanları dəli eləmişdi. Görünür, Hitleri də.

Məsələyə digər tərəfdən yanaşaq. Amerika alimi az öncə adını çəkdiyimiz Stoddart qeyd edirdi ki, nasional-im­perialistlər irqlər haqqında təlimləri oxuyublar və hazırda həmin təlimlərdə yazılanları öz maraqları naminə isti­fadə edirlər. Yazıçı buna bariz misal kimi isə Çemberlenin və tərəfdarlarının ekstremal panalman təbliğatını göstə­rir. Stoddartın sözlərinə görə, irqlər haqqında elmi reallıqlarla tanış olan istənilən adam onların bildirdiklərinin absurd mahiyyətindən xəbərdardır. Bixəbərlər isə II Pelopenes müharibə­si (alim II Dünya müharibəsini nəzər­də tutur – red.) ilə xalqları və əraziləri tarixəqədərki (qədim Yunanıstan Pe­lopenesindəki) üsullarla məhv edirlər. Mövcud mənada amerikalı alim onu da bildirir ki, Hitlerin antisemitizmi cinayət xarakterli, amma adi idi. Onun rasizmi isə həm də kriminal və eretik mahiyyət daşıyırdı.

***

Üzərindən neçə müddət keçdikdən sonra sırf ideoloji və siyasi zəmin uğ­runda Rusiyaya qarşı yönəldiyi aşkar görünən bu məsələyə aydınlıq gətirən­lər deyirlər ki, əslində, Qərbin belə təb­liğatlarının nəticəsində 60 milyon “ağ” insan qətlə yetirildi. Söhbət irqçilikdən gedirsə, o zaman SSRİ-yə qarşı vu­ruşmuş SS birləşmələrinin tərkibində 30 ölkədən olan insanlar haradan idi? Deməli, Hitler başda olmaqla, bir qrup nasist özlərinin yarımçıq təfəkkür tərz­ləri ilə oyuna atılmışdılar və əslində, ideya böyük təzad doğururdu. Bu yer­də rus-alman müharibələri tarixinə də nəzər salmaq zərurəti yaranır. 

Hərçənd, həmin müharibələr xeyli əvvəl baş vermişdi və məlumdur ki, dahi alman sərkərdəsi Bismark Rusiya ilə dostluq münasibətlərini dəstəkləyirdi. I Dünya müharibəsinin başa çatmasından sonra almanlar bolşeviklərlə praktiki olaraq dost idilər və sonradan Stalin də Hitlerlə ittifaqa üstünlük verdi. Söhbət 1939-cu ilin atəş açmamaq haqqında müqaviləsindən və müqaviləyə əlavə olaraq imzalanmış gizli Molotov-Rubbentrop paktından gedir. Sonrası isə məlumdur. Almaniya SSRİ-yə də hücum çəkir, sanki geriyə tarixəqədərki mərhələyə, həmçinin feodal kompleksə keçid dövrü başlanır. Britaniya məhəbbətindən doğan bu dövr səfeh Hitlerin hadisə və proseslərdən düzgün nəticə çıxarmamasının, ideyaların əsirinə çevrilməsinin nəticəsi olaraq meydana çıxır. Nəticədə, bu, milyonlarla insanın qətlinə səbəb olur.

R.AMİN