1992-ci il idi. Kənd əsgərləşmişdi, əli silah tutanların hamısı düşmənlə döyüşürdü. Səməd də döyüşənlərin sırasında həftələrlə mövqelərdə olurdu. Vaxt tapanda evinə baş çəkib qayıdırdı. Evdən üç yaşlı oğlu Səlim yuxudaykən çıxırdı, ləngiyəndə – gecə yarısı Səlim atasının boynuna sarılırdı, hönkürürdü. “Getmə”– deyirdi, Səməd gedirdi...

Dörd döyüşçü kəşfiyyata getmişdi. Sakitlik idi, dərəni keçib dayandılar. Sey­rək ağaclığın sonunda təpəliklər olacaq­dı. İki təpənin qovuşacağında düşmənin komanda məntəqəsi yerləşirdi. Təpə­liyə mümkün qədər yaxınlaşdılar, uyğun mövqe tutub müşahidə apardılar, düşmə­nin tərpənişlərini diqqətlə izlədilər.

Müşahidəni tamamlayıb geri qayıdır­dılar. Qəflətən altı erməni silahlısı ilə qar­şılaşdılar. Düşmənin komanda məntəqə­sinə yaxın olduğuna görə əvvəlcə atışmaq istəmədilər. Məlumatı qərargaha çatdırmağı altı düşməni öldürməkdən üs­tün bildilər. Yaxınlaşan düşmən onları gö­rübmüş. Atışma başlayanda Səməd qrup rəhbəri kimi Kərimə tapşırıq verdi: “Sən məlumatı qərargaha çatdır, biz səni hi­mayə edə-edə döyüşəcəyik, döyüşə-dö­yüşə də geri çəkiləcəyik”.

Onlar qərargaha qayıda bilmədilər. Səmədlə İslam döyüşdə şəhid oldu. Ho­radiz əməliyyatı qələbə ilə nəticələndi. Şəhidləri işğaldan azad olunan kənddə dəfn etdilər. Səməd şəhid olanda oğlu Səlimin 16 yaşı var idi. Əsgərlikdən son­ra da orduda xidmət edirdi. Tankçı idi. İkinci Qarabağ müharibəsi başlayanda onun xidmət etdiyi hərbi hissə də döyüş­lərə cəlb olundu.

Füzuli istiqamətində döyüşürdülər. Düşmənin möhkəmləndirilmiş müdafiə sədlərini dağıtmaq əmri verilmişdi. Artille­riya dəstəyi davam etdiyi müddətdə həm­ləyə keçdilər. Dörd tank bir-birindən beş-on addım aralı düşmənin mövqelərinə sarı irəliləyirdi. Düşmən onların həmlə­sini müşahidə edə bilməmişdi. Artilleriya atəşindən təntimişdimi, hər nə idisə, xeyli yaxınlaşmışdılar. Tanklardan biri minaya düşsə də, digər tanklar hərəkətini yava­şıtmadı. Minaların arası ilə irəliləyərək atışırdılar. Az sonra düşmənin müdafiə səddini yardılar. Döyüşü piyadalar da­vam etdirdi...

Piyadalarımız düşmən mövqelərinə həmin yerdən yaxınlaşdı. Döyüş çox çəkmədi, düşmən davam gətirə bilmədi. Tankların atışları düşmənin müdafiəsini xeyli zəiflətmişdi. Tanklar atış apara-a­para düşmənin başlıca müdafiə zolağına yaxınlaşmışdı. Səlim hiss elədi ki, sağ ci­nahda düşmənin atəşi daha sıxdı. Tankı da sağa yönəltdi, atışı da.

Düşmən döyüşə-döyüşə geri çəki­lirdi. Qələbə ərəfəsində olduqlarını hiss edən döyüşçülərimizin əzmi kükrəmişdi, qələbə ruhu yüksəlmişdi. Döyüşçülərə elə gəlirdi ki, bu döyüş müharibənin son döyüşüdü, qələbə Şuşaya aparan yolun başlanğıcı olacaq. Tank qəflətən silkələn­di və silkələnə-silkələnə dayandı, “Vurdu­lar...”, – Səlim pıçıldamağa macal tapa bildi. Birtəhər tankdan çıxsa da, ayaq üstə dayana bilmədi.

Mövqe qələbəsi qazanıldı. Tankçılar Füzulinin azad edilməsi uğrunda sonun­cu döyüşdə iştirak edə bilmədilər. Şəhid atanın oğlu da şəhid olmuşdu. Səlimi də həmin kənddə dəfn etdilər. Artıq Səlimin oğlu Samir hərbi xidmətdəydi. İşğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə xidmət edir­di. Nümunəvi əsgər idi. Lokal xarakterli antiterror əməliyyatında Samirin xidmət etdiyi hərbi hissə də iştirak edirdi. Artil­leriyaçı idi. Ağdərə istiqamətində döyüş atışları aparmaq əmri verilmişdi. İlk mər­miləri atanda Səlim bir qədər duyğulan­mışdı: “Bunlar şəhid ataların sağlığında arzuladığı atışlar olsun!”, “Bunlar şəhid babaların ruhlarının atışları olsun!”, “Bun­lar döyüşdə yaralanmış ataların istəyinin atışları olsun!”, – pıçıldadı.

Döyüş şiddətlənmişdi. Düşmən işğa­lın son nəfəsində daha ağır hərbi cinayət­lər törətmək istəyirdi. Amma Azərbaycan əsgəri bunun da qarşısını alırdı. Son nəfəsinə dirsəklənən düşmən artilleriya atışını gücləndirmişdi. Əsgərlərimiz rə­şadətlə döyüşürdü. Qələbəyə “beş-üç” addım qalmış yaxınlıqda mərmi partladı. Qəlpələr Samiri də yaraladı. Onu döyü­şün içindən çıxarda bildilər. Çoxlu qan itirdiyinə görə həyata qaytarmaq müm­kün olmadı. Samir şəhid oldu, onu da atasının yanında dəfn etdilər.

Baba döyüşçü idi, Birinci Qarabağ müharibəsində, ata döyüşçü idi, İkinci Qarabağ müharibəsində şəhid olmuşdu. Nəvə də döyüşçü kimi Azərbaycanın əra­zi bütövlüyünü tam bərpa edən antiterror əməliyyatında şəhid oldu.

Səməd, Samir və Səlim eyni qəbris­tanlıqda dəfn edilib.

Rəşid FAXRALI,
hərbi jurnalist