Bakı İrəvanın sülh manipulyasiyalarını pozur

Azərbaycanın Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov bu il noyabrın 4-də Bakıda səfərdə olan Almaniyanın Xarici işlər naziri Annalena Berbok ilə birgə keçirdiyi mətbuat konfransında bildirmişdi ki, ölkəmiz özünün sülh təkliflərini Ermənistana təqdim edib və hazırda həmin təkliflərə cavab gözləyir. Deyəsən, cavab artıq var. Ermənistanın Xarici İşlər Nazirliyinin “X” sosial şəbəkəsindəki mikrobloqunda yayılmış məlumat bunu deməyə əsas verir. Ancaq məsələ yalnız cavabda deyil. Sonda bunun izahını verəcəyik. 

Hələlik isə bildirək ki, Er­mənistan XİN-in məlumatında İrəvanın Bakıya sayca altıncı sülh müqaviləsi təklifini çatdırdı­ğı əksini tapıb. “Baş nazir Nikol Paşinyanın Azərbaycanla sülh müqaviləsinin imzalanmasına yönəlmiş diplomatik səylərin gücləndirilməsi barədə noyabrın 18-də verdiyi açıq bəyanatdan sonra Ermənistan tərəfi Azərbay­can tərəfinə altıncı saziş təklifini təqdim edib. Ermənistan əvvəllər bəyan edilmiş prinsiplər əsasında münasibətlərin nizamlanmasına dair sazişin imzalanmasına sadiq qalır”, – deyə Ermənistan XİN-in paylaşımında vurğulanır.

Qeyd edək ki, İrəvanın xarici siyasət üzrə baş idarəsinin Azərbaycana ünvan­ladığı yeni sülh təkliflərinin məzmununun konkret nədən ibarət olduğu açıqlanmır. Ancaq ümumən məlumdur ki, ölkəmizin sülh təkliflərinə alternativ nələrisə irəli sürmək və məsələni barışıq niyyəti kimi ictimailəşdirmək Ermənistan XİN-in hə­mişə istifadə etdiyi “taktiki gedişdir”. Qu­rum yenə də eyni “ampluadadır”. Sual olunur: Bir halda ki, Ermənistan əvvəllər elan edilmiş prinsiplər əsasında müna­sibətlərin nizamlanmasına dair sazişin imzalanmasına hazırdır, elə isə nəyə görə razılığını ifadə etmir, yenidən tək­liflər göndərir? Elə bu sadə məntiq onu deməyə əsas verir ki, İrəvan, necə deyər­lər, təklif oyunu oynayır. Əlbəttə, artıq bu oyuna yer yoxdur... 

Qeyd edək ki, mövcud məqama Azər­baycanın Xarici işlər naziri C.Bayramov da bir müddət əvvəl toxunmuşdu. O bil­dirmişdi ki, İrəvan Bakıdan təklif alanda bunu ictimailəşdirmir, amma özü təklif göndərən kimi bu barədə dərhal cəmiy­yətə məlumat verir. Beləliklə, bir növ, mə­suliyyəti öz üzərindən atmaq yolu tutur və sanki topun Azərbaycanda olduğu təəs­süratını yaradır. Halbuki, Bakı məsələyə işçi kontekstdə yanaşır, bu səbəbdən konkret səciyyə daşımayan məqamları ictimailəşdirməkdən uzaq dayanır. Ancaq bir qayda olaraq, Azərbaycanın təklifləri aylarla cavabsız qalır. Elə indi də cavab­sız qalmışdı. 

Yeri gəlmişkən, C.Bayramov hələ 2022-ci ilin martında Ermənistanın Azər­baycanın təkliflərinə etinasız yanaşdığı­nı vurğulamışdı. O, həmin vaxt Anadolu Agentliyinə müsahibəsində demişdi ki, “Bir ilə yaxındır ki, Ermənistan tərəfindən bizim təklifimizə heç bir cavab verilmir. Azərbaycan tərəfi öz xoşməramlılığını göstərmək üçün bu yaxınlarda Ermənis­tana yeni təkliflə çıxış edib. Əgər Ermə­nistan artıq atəşkəs üzərində işləməyə hazır olmadığını düşünsə, təklif çox əhatəli sənəd ola bilər, çünki biz Ermə­nistan tərəfinə mahiyyətcə ölkələr arasın­da münasibətlərin normallaşdırılmasını özündə ehtiva edən bəzi əsas prinsipləri təklif etmişik”. Deməli, vaxtilə Azərbay­can İrəvanın təkliflərə etinasız yanaşdı­ğını görərək, yeni təkliflər irəli sürübmüş. Məlum olduğu kimi, ölkəmiz İrəvana ha­zırkı təklifləri bu ilin avqustunda ünvan­lamışdı. Cavab isə yalnız indi gəlir. Əgər buna cavab demək doğrudursa. 

Nəzərə alaq ki, ölkəmizin irəli sürdü­yü təşəbbüsün üzərindən xeyli müddət keçib. Bu məqam Azərbaycan XİN-in Ermənistanın XİN-in təkliflərinə müna­sibət müstəvisində yaydığı açıqlamada da əksini tapıb. Açıqlamada bildirilib ki, “Ermənistanın Azərbaycanın sülh müqa­viləsi layihəsi ilə bağlı təkliflərinə cavab verməsinin təqribən iki ay yarım çəkməsi prosesi ciddi şəkildə yubadıb”.

Əlbəttə, iki ay yarımla indi eyni dövr deyil. Buna görə də Azərbaycan XİN vurğulayır ki, sülh danışıqlarındakı dur­ğunluq regionda sabitliyə və firavanlığa töhfə vermir. Durğunluğu yaradan isə Ermənistandır. Ölkə bu yanaşmasından daşınmalıdır. Daşınmalı və daha konkret addımlar atmalıdır. Konkretlik isə özünü, ilk növbədə, səmimiyyətdə göstərməli­dir. Ölkəmizin baş diplomatiya idarəsinin açıqlamasında vurğulandığı kimi, sülh müqaviləsinin mətninin razılaşdırılması tezləşdirilməlidir. Yəni, bundan sonra, loru dildə desək, Ermənistanın ötür-ötür oyunu keçməyəcək: "Azərbaycan sülh müqaviləsinin mümkün qədər tez ta­mamlanması üçün Ermənistanla ikitərəfli əsasda birbaşa danışıqlara hazırdır. Biz inanırıq ki, iki ölkə gələcək münasibətləri barədə qərarı birlikdə verməlidir".

Bəli, hazırda aktual olan məsələ, belə demək mümkünsə, təklif mübadiləsi yox, üzbəüz müzakirələrin aparılmasıdır. Mü­zakirələr isə hər hansı vasitəçilərsiz, bir­başa getməlidir. Yəni, Ermənistan özün­də cəsarət tapmalıdır. Dəstəkçi qismində Fransa Prezidenti Emmanuel Makronu və ya qeyrisini göstərməməlidir. 

Ümumən, Ermənistan XİN-in təklifləri müstəvisində Azərbaycan XİN-in yaydığı açıqlama onu təsdiqləyir ki, Bakı İrəvanla danışıqların yeni fazası üzərində dayanır. Bu fazada məkan anlayışı öz əhəmiyyəti­ni itirir. Ən əsası isə məsuliyyət dəqiqləşir. Nəzərə alaq ki, zaman-zaman Paşinyan administrasiyasının manipulyasiyaların­da məsuliyyəti öz üzərindən atmaq me­yilləri də nəzərə çarpıb. Azərbaycan artıq bu variantın keçərsizliyini elan edir və mövcud xüsusda Ermənistana çağırış ünvanlayır: “Biz Ermənistan tərəfini yeni lüzumsuz yubatmalara yol verməməyə çağırır və danışıqların tezliklə başlanma­sı üçün onların bu çağırışa müsbət cavab verəcəyinə ümid bəsləyirik”.

Göründüyü kimi, Azərbaycan dövləti çox haqlı olaraq məsələni kateqorik qo­yur. Əgər Ermənistan təkliflər verdiyini bildirərək, onlara cavab müstəvisində topun ölkəmizdə olduğu görüntüsünü formalaşdırmaq istəmişdisə, Azərbay­can XİN-in açıqlaması mahiyyətcə topu yenidən İrəvana qaytardı. Yəni, növbə sonuncunundur. Ya birbaşa danışıqlara razılıq vermək, ya da...

R.ƏVƏZ
XQ