Fransa səfiri növbəti dəfə sayıqlayır

Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tam bərpa etməsi Ermənistanın əsas havadarı olan Fransa rəsmilərinin əsəblərini tarıma çəkib. Fransanın təsirinin güclü olduğu bəzi Avropa dövlətlərinin, institutlarının ölkəmizə son vaxtlar artan hücumları da rəsmi Parisdən qaynaqlanır.

Doğrudur, Prezident İlham Əliyevin hücum diplomatiyası sayəsində onların bütün təşəb­büsləri, o cümlədən BMT Təhlükəsizlik Şurasın­da Azərbaycanla bağlı qətnamə qəbul etmək səyləri iflasa uğrayır. Yeri gəlmişkən, oktyabrın 17-də Avropa Parlamentində danışan Ermənis­tan baş naziri Nikol Paşinyan BMT Təhlükəsizlik Şurasında Qarabağla bağlı üç iclasın keçirildi­yini xatırladaraq, həmin müzakirələrin heç bir praktiki nəticə vermədiyini etiraf edib. Buna bax­mayaraq, fransızlar hər halda bölgədə sülhün əldə olunmamasına, gərgin vəziyyətin davam etməsinə öz “töhfələrini” verirlər.

Fransanın Ermənistandakı səfiri Olivye Dekotininin son sayıqlamaları da bu qəbildəndir. Səfir oktyabrın Er­mənistanın Vayoçdzor vilayətinə (er­mənilər “marz” deyir – S.H.) səfər edib. O, səfər çərçivəsində vilayətin quber­natoru Ararat Qriqoryanla görüş keçi­rib. Yazılan məlumatda qeyd olunur ki, tərəflər Fransanın Od-de-Frans regio­nu ilə əməkdaşlıq edən Ermənistanın bu bölgəsində humanitar və təhlükə­sizlik vəziyyətini müzakirə ediblər.

Səfərlə bağlı özünün “X” platfor­masındakı hesabında paylaşım edən səfir yazıb: “Cermukda olarkən Avropa İttifaqının Ermənistandakı missiyası (EUMA) ilə birlikdə Ermənistanın suve­ren ərazilərinin Azərbaycan tərəfindən davam edən işğalının şahidi oldum”.

Ermənistan saytları səfirin bu pay­laşımını böyük həvəslə “Fransa səfiri Olivye Dekotini Ermənistan Respubli­kasının suveren ərazilərinin Azərbay­can tərəfindən işğalı (?) ilə tanış olub” sərlövhəsi ilə yayıblar. O iddia edib ki, guya, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 2022-ci ilin sentyabr ayında Cermuk kurort şəhəri istiqamətində onlarca kvadratkilometr ərazini öz nəzarəti al­tına alıb.

***

Fransız səfirin yazdığı bu fikirlər, şü­bhəsiz, ölkəsinin rəsmi mövqeyindən irəli gəlir. Hazırda Azərbaycana qar­şı “bütün cəbhəboyu hücuma keçən” fransız rəsmilər də bu düşüncədədirlər. Halbuki, həm parisdəkilər, həm də İrə­vandakı səfir Azərbaycanın heç vaxt, heç kimin torpağını işğal etmədiyini çox yaxşı bilir. Əksinə, Azərbaycan özü XX əsrdə bir neçə dəfə ərazi itkisinə məruz qalıb. 1918-ci ildə yeni yara­dılmış Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İrəvanı, 1920-ci ildə Azərbaycan SSR Zəngəzuru Ermənistana güzəştə ge­dib. Onu da qeyd edək ki, tarixi Azər­baycan şəhəri 1936-cı ilədək öz adını qoruyub saxlayıb. Yalnız 1936-cı ildə sovet hakimiyyətinin imzaladığı dekret­lə şəhər Yerevan adlandırılıb. Həmin ildə Ermənistandakı əksər Azərbaycan toponimlərinin – şəhərlərin, çayların, bütöv rayonların, yaşayış məntəqələ­rinin adları, digər coğrafi adlar sürətlə erməniləşdirilib. Elə səfirin getdiyi və “Vayoçdzor” kimi təqdim olunan vi­layət də tarixi Azərbaycan ərazisi olan Dərələyəz mahalıdır. 1960-cı illərin əv­vəllərində isə ölkəmizin Ermənistanla sərhədyanı rayonlarından on minlərlə hektar torpaq sahəsi örüş üçün üzdə­niraq qonşumuza verilib. Buna baxma­yaraq, Azərbaycan nə sovet dövründə, nə də müstəqillik illərində Ermənistana verilmiş ərazilərin geri qaytarılması məsələsini qaldırmayıb. Əksinə, 1980-ci illərin sonlarında özü təcavüzlə üzlə­şib, ərazi itkisinə məruz qalıb. 1987-ci ilin axırlarından başlayan etnik sepa­ratizm, “miatsum” nəticəsində keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti və ona bitişik 7 rayonumuz işğal altına düşdü. Torpaqlarımız 30 ilə yaxın işğal altın­da qaldı və yalnız 2020-ci ildə işğala son qoyuldu. Bu il suverenliyimiz tam bərqərar olundu.

Azərbaycanın Ermənistana ərazi iddiasının olmadığı ölkəmizin rəsmi şəxsləri tərəfindən dəfələrlə bəyan edi­lib. Rəsmi Bakı 29,8 min kvadratkilo­metrdə Ermənistanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını bildirib. Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan heç vaxt başqa ölkələrin ərazisinə iddia etməyib. Okt­yabrın 17-də “Füzuli Şəhəri Günü”ndə Füzuli şəhərinə köçmüş sakinlər və rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşdə çıxış edən Prezident İlham Əliyev bu barədə deyib: “Amma əsas odur ki, biz istədiyimizi edək. Çün­ki biz haqq yolundayıq. Bizim başqa ölkələrin torpağında gözümüz yoxdur. Zəngəzura da, əlbəttə ki, qayıdacağıq, amma sülh yolu ilə. Mən demişəm, məni bəziləri ittiham etməyə çalışırlar, mən dedim ki, biz oraya tanklarla yox, minik maşınları ilə qayıdacağıq”.

Bundan əlavə, Azərbaycan Zən­gəzur dəhlizinin açılmasını, Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə ölkənin cə­nuq-qərb rayonları arasında quru yol əlaqəsinə malik olmağımızı istəsə də, bunu Ermənistanın suverenliyi çərçivə­sində etməyin tərəfdarıdır. Azərbaycan Zəngəzur dəhlizinin açılaması ilə bağlı Ermənistandan eksterritoriallıq (toxu­nulmazlıq hüququ, beynəlxalq hüquq­da hökumətin öz hakimiyyətini sər­hədlərindən kənarda həyata keçirmək imkanı-S.H.) tələb etmir. Bu məsələ də ölkəmizin rəsmi şəxslərinin çıxışla­rında dəfələrlə bildirilib. Ermənistanın isə hərbi təcavüz və ərazi iddiaları sə­bəbindən regional layihələrdən təcrid olunması hər kəsə yaxşı məlumdur. Görünən odur ki, Ermənistan Azərbay­canın öz ərazilərini azad etməsindən sonra da bu mənhus niyyətinə son qoymaq istəmir.

Əlbəttə, bütün bunları Fransa səfiri də bilməmiş deyil. Yəqin ki, səfir Er­mənistanın üçtərəfli bəyanatla vətən­daşların, nəqliyyat vasitələrinin və yüklərin hər iki istiqamətdə maneəsiz hərəkətini təşkil etmək, eyni zamanda, təhlükəsizliyini təmin etmək öhdəliyinin mövcud olduğunu da yaxşı bilir. Ermə­nistanın, həmçinin Azərbaycanın cə­nub-qərb rayonlarını Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə birləşdirən yeni nəqliy­yat kommunikasiyalarının tikintisini tə­min etməklə bağlı öhdəliyi mövcuddur. Ancaq müsyö Dekotini bunu bilsə də özünü o yerə qoymur. Bundan əlavə, onun paylaşımı diplomatik protokol qaydalarına da ziddir. Çünki səfir heç bir əsas olmadan Azərbaycanı işğal­çılıqda ittiham edir. Bu isə açıq-aşkar səlahiyyət həddini aşmaqdır.

Onu da qeyd edək ki, Fransa rəs­milərinin belə yanaşmaları üzündən Azərbaycan – Fransa münasibətləri hazırda ən kritik dövrünü yaşayır. Azər­baycan da Fransanın “həmlələrini” ca­vabsız buraxmır. Oktyabrın 20-də pay­taxtımızda Bakı təşəbbüs qrupunun təşkilatçılığı ilə “Neokolonializm: İnsan hüquqlarının pozulması və ədalətsizlik” adlı beynəlxalq konfransın keçirilməsi də bunun göstəricisidir. Konfransda 14 ölkədən, eləcə də Fransanın müstəm­ləkə altında saxladığı Dənizaşırı əra­zilərinin, həmçinin Korsikanın təmsil­çiləri də iştirak edəcəklər.

Qeyd edək ki, Fransa müstəm­ləkəçiliyinə qarşı Bakı təşəbbüs qru­pu iyulun 6-da Bakıda Qoşulmama Hərəkatının Əlaqələndirmə Ofisinin nazirlər toplantısı çərçivəsində yara­dılıb. Qrup Qoşulmama Hərəkatının müstəmləkəçilik və yeni-müstəmləkə­çilik təcrübələrinə qarşı mübarizədə prinsipial mövqeyinin əsaslılığını və aktuallığını təsdiqləyib, Fransanın xa­ricdəki müstəmləkələrində ədalət və azadlıq uğrunda apardıqları mübarizə­də öz həmrəylik şəbəkələrini struktur­laşdırmaq barədə razılığa gəliblər.

Azər HƏSRƏT, 
siyasi şərhçi

– Fransanın İrəvandakı səfiri­nin Azərbaycanın bu ölkənin tor­pağını işğal etməsinə “şahidliyi” bir daha göstərir ki, rəsmi Paris dövlətimizə qarşı qeyri-ciddi ya­naşma sərgiləməkdə israrlıdır. Diplomat bilməlidir ki, iki ölkə ara­sındakı sərhədin demarkasiya və delimitasiyası gerçəkləşdirilmə­yibsə, hansısa dövləti digərinin torpağını işğal etməkdə günah­landırmasına haqqı yoxdur. Hələ Ermənistanın özü dəqiq bilmir ki, onun sərhədi harada başlayır, ha­rada bitir. Belə olan halda Fransa səfiri necə müəyyən edib ki, Azər­baycan Ordusu Ermənistan ərazi­si daxilindədir?

Burada bir məqamı da ayrıca qeyd etmək lazımdır. Təkcə bu yanaşmanın özü bir daha göstərir ki, sözün həqiqi mənasında, ya­zıq erməniləri məhz Fransa kimi dövlətlər, onların siyasətçiləri, diplomatları məqsədli şəkildə pis vəziyyətə qoyurlar. Bunun arxa­sındakı əsas səbəb də Fransanın türk düşmənçiliyini dövlət siyasə­tinə çevirməsidir. Yəni bu səfirə tapşırıq verilib ki, nə olursa-olsun, Azərbaycana qarşı bir açıqlama verməlisən. Onun da savadı və təcrübəsi yetərincə olmadığı, ele­mentar məntiqi bilmədiyi üçün du­rub bu cür absurd “şahidlik” edir. Açığını deyim ki, Fransa kimi ta­rixi ənənələri olan bir dövlətin belə acınacaqlı duruma düşməsi heç də ürəkaçan deyil.

Göründüyü kimi, özünün naşı liderliyi ilə Emmanuel Makron dünya güclərindən olan bu ölkəni necə gülünc vəziyyətə salıb. Nə deyirik ki? Seçim özlərinindir. Biz də Azərbaycan olaraq, doğru bil­diyimiz yolla irəliləməkdə davam edəcəyik. Fransanın hansısa ala­yarımçıq diplomatının gülüş do­ğuran “şahidliyi” bizi yolumuzdan çəkindirə bilməyəcək. Ziyan yenə də ermənilərə olacaq. Ona görə də ermənilər kiminlə oturub-dur­maq barədə ciddi düşünməlidirlər.

Səxavət HƏMİD
XQ