Bütün dünyanın nəfəs dərmədən izlədiyi Türkiyədə ümumi seçkilər başa çatıb. Parlamentin tərkibi müəyyən olunsa da, dövlət başçısının adı ikinci turda məlum olacaq. Belə ki, mayın 28-də keçiriləcək turda hakim AKP və ana müxalifəti təmsil edən CHP liderləri gərgin mübarizə aparmalı olacaqlar. 

Türkiyədə seçki qutularının tam açıl­masından sonra “Cümhur İttifaqı”nın na­mizədi, hazırkı prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan 49,51 faiz, “Millət İttifaqı”nın namizədi Kamal Kılıçdaroğlu 44,88 faiz, ATA İttifaqının namizədi Sinan Oğan 5,7 faiz, Məmləkət Partiyasının sədri Məhər­rəm İncə 0,44 faiz (seçkilərə üç gün qal­mış namizədliyini geri götürüb – red.) səs qazanıb. 

TRT xəbər verir ki, parlament seç­kilərində nəticələrə görə, “Cümhur İtti­faqı” 49,46 faiz, “Millət İttifaqı” 35,02 faiz, “Əmək və Azadlıq İttifaqı” 10,54 faiz, “Ata İttifaqı” 2,44 faiz, “Sosialist Güc Birliyi” 0,29 səs toplayıb. Türkiyə Böyük Millət Məclisinə 87 seçki dairəsindən 600 mil­lət vəkili seçilib. Seçkilərdə 24 partiya və 151 müstəqil namizəd iştirak edib.

Seçici fəallığı Türkiyə üçün rekord – 88,84 faiz təşkil edib. MSK-nın məluma­tına görə, namizədlərə verilmiş 53,9 mil­yon səsdən bir milyondan çoxu etibarsız sayılıb. Səslərin tam sayıldıqdan sonra Ədalət və İnkişaf Partiyasının başçılıq etdiyi “Cümhur İttifaqı” parlament seç­kilərində üstünlük qazanaraq, 600 man­datdan 321-nə yiyələnib. “Millət ittifaqı” parlamentdə 213 yerə sahib olub.

Mayın 14-dən 15-nə keçən gecə AKP lideri R.T.Ərdoğan qurucusu və rəhbə­ri olduğu partiyanın Baş qərargahının balkonundan xalqa müraciət edib. O, Türkiyədə demokratiya bayramının ta­mamlandığını vurğulayıb. Onun fikrincə, Türkiyə bu seçkilərlə qabaqcıl demok­ratik ölkələrlə bir sırada yer tutduğunu bir daha sübuta yetirib. “Bu seçkilərdə vəzifələrini layiqincə yerinə yetirən hər kəsə təşəkkür edirəm. Üstəlik, öz gələ­cəyi üçün seçkilərdə rekord sayda iştirak edən ölkə vətəndaşlarımıza minnətda­ram. Bu seçkilərdə qazanan tərəf ölkəmiz və xalqımız olub”, – deyə o, vurğulayıb.

R.T.Ərdoğanın sözlərinə görə, 14 mayda Türkiyədə keçirilən seçkilərin bənzəri yoxdur: “Şükürlər olsun ki, heç bir acı hadisə yaşanmadan seçkiləri ta­mamladıq. CHP rəhbərləri və bəzi bələ­diyyə sədrlərinin öz maraqlarını güd­mələri bu gərçəkləri dəyişmir. Ölkəmiz seçki sisteminin güvənliliyi baxımından dünyaya örnək ola bilər. Heç kimin bunu öz siyasi ambisiyaları üçün pozmağa haqqı yoxdur. Biz hər zaman milli iradə­nin seçiminə hörmət etmişik və bundan sonra da hörmət edəcəyik”.

Türkiyənin birinci xanımı Əminə Ər­doğan səsvermə ilə bağlı mövqeyini özü­nün sosial media hesabında paylaşıb. Orada qeyd olunur: “Bir olduq, birləşdik, böyük və güclü Türkiyə üçün alın təri tök­dük. Əldə edilən uğurlarımıza yenilərini əlavə edərək “Türkiyə əsri” üçün yenə çiyin-çiyinə duracağıq”. 

Əminə Ərdoğan sonra yazıb ki gü­vən, sabitlik, xidmət deyərək bu yola ürəkdən qoşulan millətə təşəkkürünü bildirir: “Bu qürur və uğur hamımızındır. Xəyalları gerçəkləşdirmək və hər sahədə lider ölkə olmaq üçün düzgün addımlarla yola davam edin”.

AKP sədrinin birinci müavini, Türk Dövlətləri Təşkilatının Ağsaqqallar Şu­rasının sədri Binəli Yıldırım prezident və parlament seçkilərində iştirak etdikdən sonra jurnalistlərə açıqlamasında bildi­rib ki, vətəndaşlar seçki prosesinə böyük maraq göstəriblər: “Səs vermək üçün yarım saat gözlədim. Nəticənin ölkəmiz və xalqımız üçün xeyirli olacağından əminəm. Seçki prosesinə göstərdiyi diqqətə görə xalqımıza təşəkkür edirəm”.

B.Yıldırım, həmçinin söyləyib ki, Türkiyə seçki prosesi ilə bağlı kifayət qədər təcrübə qazanıb: “Əlbəttə, fərqli mövqelərimiz ola bilər. Amma bizi bir-bi­rimizə bağlayan dəyərlərimiz, Vətənimiz, xalqımız, bayrağımız, inancımız var. İn­şallah, hər şey ölkəmiz üçün daha yaxşı olacaq”. B.Yıldırım sonda vurğulayıb ki, bu gün ölkəmizin və xalqımızın sabitliyə, sakitliyə və təhlükəsizliyin qorunmasına ehtiyacı var.

Dünən CHP lideri Kamal Kılıçdaroğlu da seçkilərin birinci turunun nəticələrinə münasibətini açıqlayıb. O, iqtidar koman­dasının “seçkilərə müdaxilə etmək” cəhd­lərini pisləyib və seçkilərin ikinci turunda qalib gələcəyinə əmin olduğunu vurğula­yıb. 

Siyasi təhlilçilər ikinci turda hansı si­yasətçinin qələbə qazanacağı barədə proqnozlar verməyə başlayıblar. Hesab olunur ki, prezidentliyə hər iki iddiaçı bi­rinci turda səslərin 5,22 faizini toplayan ATA İttifaqının namizədi Sinan Oğanın səslərini qazanmağa cəhd edəcəklər. 

Məlumdur ki, S.Oğan sağ mühafizə­kar siyasi baxışları ilə fərqlənir. O, seç­kiqabağı kampaniyası zamanı dəfələrlə bildirib ki, dövlət başçısı seçiləcəyi təqdir­də Türkiyədə məskunlaşan 13 milyondan çox miqrantın təcili surətdə öz ölkələrinə geri dönmələri üçün fərman imzalaya­caq. Bir çox siyasətçilər bu bəyanatı cəmiyyətin müəyyən kəsiminin rəğbəti­ni qazanmaq naminə populist yanaşma kimi dəyərləndirirlər. 

Uzun müddətdir Türkiyədəki seç­kiləri yaxından izləyən dünya mediası R.T.Ərdoğanın ikinci turda daha öndə olduğunu, K.Kılıçdaroğlunun qalib gəlmə ehtimalının xeyli aşağı olduğu qənaətin­dədir.Fransanın “Agence France-Pres­se” (AFP) xəbər agentliyi R.T.Ərdoğanın səsvermə bitəndən 6-9 saat sonra gecə yarısı xalqın qarşısına alqışlarla çıxdığı­na diqqət çəkərək, onun “önümüzdəki 5 ildə də xalqımıza xidmət etməyə davam edəcəyimizə ürəkdən inanıram” ifadə­sinə yer verib.

K.Kılıçdaroğlunun səs nisbətinin mə­yusluq yaratdığını bildirən “AFP” seçki prosesi ilə bağlı bunları yazıb: “Kılıçdaroğlunun ittifaqı əvvəlcə səslərin sayıl­masına etiraz edərək, müxalifətin irəlidə olduğunu iddia etdi. Lakin 74 yaşlı si­yasətçi jurnalistlərin qarşısına çıxanda bir az ümidsiz görünürdü. O, ikinci turun qaçılmaz olduğunu etiraf etdi”.

ABŞ-nin “Associated Press” (AP) xəbər agentliyində seçkilərlə bağlı ya­yımlanan məqalədə St. Laurens Univer­sitetindən amerikalı tarixçisi Hovard Eis­senstatın ikinci turla bağlı açıqlamalarına yer verilib. Eissenstatn R.T.Ərdoğanın partiyasının parlament nəticələrinin daha yaxşı oduğunu, bunun üçün də AKP li­derinin ikinci turda daha üstün olduğunu vurğulayıb. 

Minaxanım ƏSƏDLİ,

Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin professoru

Türkiyədəki prezident seçkilə­rinin birinci turu başa çatdı. Pre­zidentliyə heç bir namizəd 50 faiz plyus bir səs toplaya bilmədiyi üçün bu il mayın 28-də seçkilərin ikinci turu olacaq. Bu seçkilər bütün dün­yaya bir daha göstərdi ki, qardaş ölkə ən yüksək səviyyədə seçkilər keçirməyi bacarır. Bu seçkilər Tür­kiyə demokratiyasının parlaq qələ­bəsi sayılmalıdır. 

14 may seçkiləri həm də onu sübut etdi ki, türk cəmiyyəti siyasi cəhətdən çox yetkindir. Sakinlər dövlətin, eləcə də ailələrinin və öv­ladlarının taleyinə biganə qalmırlar. Mən çağdaş dünyada ikinci bir de­mokratik ölkə təsəvvür etmirəm ki, orada Türkiyədə olduğu kimi, seçi­cilərin 90 faizə yaxını azad, sərbəst şəkildə səsvermə prosesinə qatıl­sın. Bu, çox yüksək göstəricidir. 

Türkiyənin inkişaf və tərəqqisini istəməyən qüvvələr çoxdur. Onlar haqsız olaraq bu ölkənin iqtidarı­nı avtoritarlıqda günahlandırırlar. Səhv edirlər. Heç bir avtoritar ölkə­də belə yüksək səviyyədə azad, demokratik seçkilər keçirilmir. Necə deyərlər, hər şey göz qabağındadır. 

Türkiyədəki seçkilərin nəticələ­rinin təkcə qardaş ölkə üçün de­yil, bütün türk xalqlarının gələcək taleyi üçün böyük əhəmiyyəti var. Əminəm ki, müdrik türk vətəndaş­ları seçkilərin ikinci turunda da yük­sək fəallıq nümayiş etdirəcək və ən layiqli namizədə səs verəcəklər.

Məsaim ABDULLAYEV, “Xalq qəzeti”