İlin əvvəlindən quruculuğa 9,4 milyard manat kapital qoyulub

Azərbaycanda milli iqtisadiyyatın inkişafını və rəqabətqabiliyyətinin artırılmasını hədəfləyən islahatların müsbət nəticələri getdikcə artır. Son 21 ilə yaxın bir müddətdə ölkəmizdə sosial-iqtisadi sahələrin inkişafına 300 milyard dollara yaxın sərmayənin yatırılması da bunun bariz nümunəsidir. Təsadüfi deyil ki, son illər bütün dünyada sabitlik məkanı kimi tanınan Azərbaycanda yaradılmış əlverişli investisiya mühiti əksər dövlətlər və beynəlxalq qurumlar tərəfindən bəyənilir, təqdir edilir. Elə Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2024-cü il üzrə dərc etdiyi hesabatda Azərbaycanın dünyanın yeddi ən cəlbedici investisiya ölkəsi kimi önə çəkməsi də bunu təsdiqləyir. 

Ölkəmizdə əlverişli biznes mühitinin yaradılmasının əsa­sı isə ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən işlənib ha­zırlanmış düzgün iqtisadi stra­tegeyi ilə qoyulub. Belə ki, Ulu öndər müstəqilliyin ilk illərin­də tənəzzülə uğramış iqtisa­diyyatı böhrandan çıxarmaq üçün ölkədə azad bazar iqtisa­di münasibətlərinin formalaş­dırılmasını təmin edib. Ötən müddətdə Azərbaycanda hökm sürən daxili sabitlik, dövlətin siyasi iradəsi, mükəmməl qa­nunvericilik bazasının yaradıl­ması, ölkədə investisiyaların səmərəli təşviqi mexanizmi­nin işə salınması investorları iqtisadiyyatın bu və ya digər sahələrinə vəsait yönəltməyə sövq edir. Bunun nəticəsidir ki, ölkə iqtisadiyyatına kapital qo­yuluşu getdikcə artır. 

Dövlət Statistika Komitəsi­nin məlumatına görə, 2024-cü ilin yanvar–yul aylarında ölkə­nin iqtisadi və sosial sahələri­nin inkişafı üçün bütün maliy­yə mənbələrindən əsas kapitala 9 milyard 438,7 milyon manat investisiya yönəldilib ki, bu da əvvəlki ilin müvafiq döv­rü ilə müqayisədə 2 faiz çox­dur. Ümumi investisiyanın 3 milyard 297,5 milyon manatı neft-qaz sektorunun, 6 milyard 141,2 milyon manat isə qeyri-neft-qaz sektorunun inkişafına sərf edilib. Ötən ilin eyni döv­rü ilə müqayisədə neft-qaz və qeyri-neft-qaz sektorlarına ya­tırılmış investisiyaların həcmi müvafiq olaraq 0,4 faiz, və 2,9 faiz artıb. Ümumi sərmayənin 4 milyard 914,8 milyon manatı və ya 52,1 faizi məhsul isteh­salı sahələrinə, 3 milyard 404,4 milyon manatı (36,1 faizi) xidmət sahələrinə, 1 milyard 119,5 milyon manatı (11,8 fa­izi) isə yaşayış evlərinin tikin­tisinə sərf olunub. 

Cari ilin ötən 7 ayında ölkə iqtisadiyyatına yönəldilmiş sərmayənin 57,1 faizi döv­lət, 42,9 faizi isə qeyri-dövlət sektorunu təmsil edən sər­mayədarların payına düşüb. Hesabat dövründə daxili mən­bələrdən əsas kapitala yönəl­dilmiş investisiyanın dəyəri ümumi sərmayənin 81,9 faizi­ni təşkil edib. Ümumi inves­tisiyaların 39,6 faizi sənaye, 26,4 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, 22,7 faizi tikinti, 3 faizi informasiya və rabitə, 1,8 faizi turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə, 1,6 faizi kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq, 1,5 faizi maliyyə və sığorta fəaliyyəti, 0,8 faizi in­zibati və yardımçı xidmətlərin göstərilməsi, 0,7 faizi dövlət idarəetməsi və müdafiə, hər bi­rində 0,6 faiz olmaqla, ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri, təhsil, 0,3 faizi əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstəril­məsi, 0,2 faizi peşə, elmi və texniki fəaliyyət, hər birində 0,1 faiz olmaqla, istirahət, əyləncə və incəsənət, digər sahələrdə xidmətlərin göstəril­məsi sahələrinə sərf edilib. 

Cari ilin yanvar–iyul ayları üzrə ümumi kapital qoyuluşu­nun 70,3 faizi tikinti-quraşdır­ma işlərinə sərf edilib. Hesabat dövründə tikinti müəssisələri tərəfindən (fərdi sahibkarlar nəzərə alınmaqla) yerinə yeti­rilmiş inşaat işlərinin 82,1 fa­izini tikinti, yenidənqurma və genişləndirmə, 8,4 faizini əsas­lı təmir, 4,8 faizini cari təmir, 4,7 faizini sair tikinti işləri təşkil edib. Ümumi inşaat işlə­rinin 87,6 faizi isə qeyri-dövlət tikinti müəssisələri tərəfindən yerinə yetirilib. 

Azərbaycan iqtisadiyya­tına xarici sərmayə axınının əsası isə 30 il əvvəl Bakıda imzalanmış “Əsrin müqavilə­si” ilə qoyulub. Məhz həmin tarixi sazişin imzalanmasın­dan sonra ölkəmizin qapıları xarici sərmayədarların üzünə taybatay açılıb. Təsadüfi de­yil ki, “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasına həsr olunmuş təntənəli mərasimdə ulu ön­dər Heydər Əliyev deyib: “Bu müqavilənin imzalanması bazar iqtisadiyyatının Azər­baycanda həyata keçirilməsi üçün ilk böyük addımdır. Biz müqaviləni imzalamaqla xari­ci ölkələrdən Azərbaycana in­vestisiya qoyulması üçün bö­yük yol açırıq, digər sahələrdə çalışan şirkətlərin də azər­baycanda fəaliyyət göstər­məsi üçün zəmin yaradırıq, müstəqil Azərbaycan Respub­likasının iqtisadiyyatında və ictimai-siyasi həyatında hökm sürən sabitliyi dünyaya bir daha nümayiş etdiririk”. 

Ümumilli liderin söylə­diyi həmin tarixi kəlamlar ötən müddətdə özünü tam doğruldub, Azərbaycan əlve­rişli investisiya məkanı kimi bütün dünyada tanınıb. Ölkə iqtisadiyyatına birbaşa xarici investisiya qoyuluşu bu ilin ötən dövründə də davam edib. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, 2024-cü ilin yanvar-iyul aylarında xa­rici ölkələr və beynəlxalq təş­kilatlar tərəfindən Azərbaycan iqtisadiyyatına 1 milyard 710 milyon manatdan artıq investi­siya yönəldilib. Ümumi xarici investisiyanın 1 milyard 628,8 milyon manatı (95,2 faizi) Bö­yük Britaniya və Şimali İrlan­diya Birləşmiş Krallığı, ABŞ, İsveçrə, Türkiyə, Yaponiya, Rusiya, Norveç, İran, Hin­distan, Qırğızıstan, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Fransa sərmayədarlarının payına dü­şüb.