Müşfiq ƏLƏSGƏRLİ,
XQ-nin media eksperti 

Son hesabatı dünya KİV-ləri tirajlamayıb

“Freedom House” hüquq müdafiə təşkilatı “Keçid dövründə olan ölkələrdə demokratiya” adlı hesabatını təqdim edib. İyulun 12-də açıqlanan hesabatda Mərkəzi Avropa və Mərkəzi Asiya regionlarının 29 ölkəsi üzrə demokratiyanın vəziyyəti qiymətləndirilib. Bu sırada qurum Cənubi Qafqaz ölkələrinə də yer ayırıb və ənənəsinə sadiq qalaraq, Azərbaycanın adını Ermənistanla Gürcüstandan geri sıralarda göstərməyə çalışıb. Ermənistan və Gürcüstanı “avtoritazmdən demokratiyaya keçid edən hibrid rejimli” ölkələr, Azərbaycanı isə “sabit avtoritar rejimli” ölkə adlandırıb. 

Təşkilat internet azadlığının səviyyə­sini qiymətləndirən digər hesabatında da Azərbaycanı neqativ tonda təsvir edib. “Azadlığın qlobal statusu” kateqoriya­sında Azərbaycan qeyri-azad ölkə, Er­mənistan və Gürcüstan isə qismən azad ölkələr adlandırılıb. Bir sözlə, “Freedom House” son 13 il ərzində yayımladığı he­sabatlarda Cənubi Qafqaz ölkələri barə­də nə yazıbsa, eynisini 2024-cü ilin 12 iyul açıqlamasında təkrarlayıb. 2013, 2015, 2018-ci illərdə üzə çıxan qərəz, konyuktura 2024-cü il hesabatının da ruhuna hopub. Tendensiya, üslub, hət­ta, cümlələr də dəyişməyib. Təqvimi ye­niləməklə köhnə mətnləri yenidən dərc ediblər. Halbuki, qeyd edilən dövr ərzin­də regionda ciddi dəyişikliklər baş verib. 

2018-ci ildə Ermənistanda hakimiy­yətdə olan rejim xalq tərəfindən devri­lib. Səbəb kimi devrilən rejimin mürtəce xarakteri, qeyri-insani rəftarları göstə­rilib. Ermənistan xalqı Serj Sarkisyana despot, avtoritar rejim başçısı, Paşinya­na isə demokrat deyir. “Freedom House” isə bu ikisinin arasında bərabərlik işarəsi qoyur. Həm Sarkisyan rejimi dövründə olan Ermənistanı, həm də Paşinyanın idarəçiliyində olan Ermənistanı “demok­ratik, azad ölkə” adlandırır. Paradoksal yanaşma hesabatlardakı qeyri-obyektiv­liyi biruzə verir. Bir sözlə, ermənipərəst mövqe “Freedom House” təşkilatını gü­lünc, qeyri-ciddi duruma salır. 

Belə qeyri-ciddiliyin nəticəsidir ki, dünyanın heç bir məşhur kütləvi infor­masiya vasitəsi təşkilatın son hesaba­tını tirajlamayıb, ona yer ayırmayıb. İn­diki hesabat geniş diqqət qazanmayıb. İş o yerə çatıb ki, heç ABŞ-də fəaliyyət göstərən trans-milli KİV-lər də “Free­dom House”un 12 iyul hesabatına diqqət ayırmayıb. İnternet axtarış sistemlərin­dən görünür ki, nə “Azadlıq” radiosu, nə “Amerikanın səsi”, nə də digər transmilli KİV-lər 12 iyul hesabatına istinad etmə­yib. Xatırladaq ki, adı çəkilən KİV-lər adəti üzrə Azərbaycana aid neqativ tonlu informasiyaları zərrəbbinlə axtarırlar. Ən elementar faktları qeydə alıb kontekstdən çıxarıb, ölkəmizə qarşı qara piar elemen­tinə çevirirlər. Amma bu dəfə vəziyyətin qeyri-ciddiliyini fərq ediblər. Gülünc günə düşməmək üçün, “Freedom House” təş­kilatının son hesabatını tirajlamayıblar. 

12 iyul hesabatını yeganə olaraq Er­mənistan KİV-ləri ciddiyə alıblar. News.am portalı “Freedom House” təşkilatına söykənərək, Azərbaycan haqqında qara fikir formalaşdırmaq istəyib (https://news.am/rus/news/833861.html#google_vig­nette). 

“Freedom House” 15 gün öncə – iyu­lun 1-də ictimailəşdirdiyi “Dağlıq Qara­bağda niyə ermənilər yoxdur?” başlıqlı “xüsusi hesabatında” da eyni davranışı sərgiləmişdi. Həmin hesabata baxanda aydın görünürdü ki, “Freedom House” öz hesabatlarını erməni şəbəkəsinin təkcə sifarişi ilə deyil, həm də ermənilərin bir­başa iştirakı ilə hazırlayıb. Hesabatda Azərbaycanı təmsil edən heç bir quruma istinad edilmir. 

“Freedom House” Azərbaycana qar­şı həmişə qərəzli olub. Hətta Qarabağ torpaqları işğal altında olan vaxtlarda da Ermənistanın mövqeyindən çıxış edib. İş­ğalın bitməsindən sonra isə Azərbaycana qarşı bəyanatlarını sərtləşdirib və inten­sivləşdirib. Təkcə 2024-cü ilin 1-ci yarısın­da Qarabağ üzrə iki hesabat yayıb və hər birində faktları saxtalaşdırıb.