Azərbaycanlı tanınmış idman məşqçisinin Moskvada saxlanılması ilə bağlı bəzi məqamlar

Azərbaycanın tanınmış fitnes məşqçisi Kamil Zeynallı Moskvanın Domodedova hava limanında saxlanılmışdı. K.Zeynallı “Instagram” səhifəsində canlı yayım açaraq, hadisənin Ermənistanın tələbi ilə gerçəkləşdiyini demişdi. İdmançı bildirmişdi ki, rəsmi İrəvan onu beynəlxalq axtarışa verib və bu səbəbdən Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən saxlanılıb. 

Məsələ dünən ölkəmizin sosial şəbəkə seqmentində, o cümlədən, mediasında, ümumən, ictimaiyyətdə geniş müzakirə do­ğurdu. Çünki söhbət həm də K.Zeynallının Ermənistana təhfil verilməsindən gedirdi. Ümumən, azərbaycanlı, Azərbaycan vətən­daşı olan fitnes məşqçisinin Ermənistanın tələbi ilə saxlanılmasının hansı nəticələr do­ğura biləcəyi və bununla bağlı digər məqam­lar maraq doğurmaya bilməzdi. Çox yaxşı ki, Kamil azadlığa buraxıldı. Həm bununla bağlı, həm də ümumən məsələyə dair bəzi təfərrüatları diqqətə çatdıraq.

***

K.Zeynallının saxlanılması ilə bağlı məsələ Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyi­nin nəzarəti altında idi. Bu barədə məlumatı ölkəmizin Xarici İşlər Nazirliyi yaymışdı. Məlumatda bildirilmişdi ki, K.Zeynallıya müvafiq konsulluq-hüquqi yardım göstəri­lir. Eyni zamanda, idmançının Ermənistanın sorğusu əsasında saxlanıldığını APA-nın Moskva müxbirinə açıqlamasında onun və­kili Ələkbər Qarayev də demişdi. Vəkil K.Zeynallının Domodedovo polis bölməsinə aparıldığını açıqlamış, Ermənistanın Cinayət Məcəlləsinin 135 və 147-ci maddələri ilə it­tiham edildiyini bildirmişdi. Lakin ittihamın konkret hansı əmələ görə irəli sürüldüyünə aydınlıq gətirməmişdi: “Kamil Zeynallı gecə saatlarında şübhəli şəxs qismində 48 saatlıq həbs olunub. Bu gün prokurorluq gözləyir ki, Ermənistandan nəsə əlavə materiallar gəlsin. Əgər həmin əlavə materiallar gəlsə, o zaman sabah həbs qətimkan tədbirinin seçilməsi üçün Kamil Zeynallı məhkəmə qarşısına çıxarılacaq”.

***

“Azərbaycan vətəndaşı Kamil Zeynallı­nın Domodedovo hava limanında saxlanma­sından xəbər tutan kimi dərhal Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyinin konsulunu, eləcə də onun müavinini polis bölməsinə göndərdim. Onlar da, vəkilimiz də artıq Kamillə görüşüb və onunla daimi əlaqə saxlayırlar”. Bunu isə Azərbaycanın Rusiyadakı səfiri Polad Bülbüloğlu “Caliber.az” saytına bildirmişdi. Səfir də K.Zeynallının Ermənistanın tələbi ilə saxlanıldığını təsdiqləmişdi. P.Bülbüloğ­lu, həmçinin erməni tərəfinin sorğusunun hələ 2023-cü ilin mayında MDB çərçivə­sində verildiyini və Kamilin Ermənistanın Cinayət Məcəlləsinin bir sıra maddələri ilə ittiham edildiyini vurğulamışdı. “Moskva vaxtı ilə, təxminən, səhər saat üç radələrində mən şəxsən Kamillə telefonla danışdım və ona bildirdim ki, səfirlik artıq onun məsələsi ilə məşğuldur. Onun Ermənistanın tələbi ilə saxlanması o demək deyil ki, Zeynallını təy­yarəyə mindirib dərhal İrəvana göndərəcək­lər. Xeyr, bu, baş vermir. İndi biz məhkəmə­nin qərarını gözləyirik ki, o da Ermənistan tərəfinin iddiasının nə dərəcədə əsaslı oldu­ğunu üzə çıxaracaq”, – deyə P.Bülbüloğlu fikrinə aydınlıq gətirmişdi.

Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyinin məlumatında da bildirilmişdi ki, diplomatik nümayəndəliyin əməkdaşları saxlanılanın yanındadırlar. Məlumatda fevralın 21-də səfirlik tərəfindən dəvət olunmuş vəkilin K.Zeynallı ilə görüşdüyünü və onun qanun­la nəzərdə tutulmuş hüquqlarını izah etdi­yi vurğulanmışdı. O da bildirilmişdi ki, ali diplomatik missiya Rusiya qanunvericiliyi çərçivəsində zəruri hüquqi tədbirlər görür və saxlanılanın hüquqlarının təmin edilməsi üçün bütün səyləri göstərir.

Yeri gəlmişkən, K.Zeynallının Moskvada saxlanılması ilə bağlı məlumat erməni medi­asında da geniş yayıldı. Məlumatda bildirildi ki, Zeynallının Ermənistana ekstradisiyası mümkündür. Erməni mediasının məlumatın­da açıqlanan detallar cəfəng xarakter daşı­yırdı. Məsələn, “Verelq.am” saytı bildirdi ki, K.Zeynallı, guya, 44 günlük müharibə zama­nı “Allahu Əkbər” deyə Qarabağda erməni qocanın boğazını bıçaqla kəsməsi ilə məşhur­laşıb. Bu videogörüntü azərbaycanlı sosial şəbəkə istifadəçiləri tərəfindən aktiv şəkildə yayılıb, minlərlə bəyənmə toplayıb və pay­laşılıb. Ən cəfəng məqam isə budur: 2020-ci ilin iyulunda Tovuzdakı hərbi toqquşmadan sonra yerli azərbaycanlı quldur dəstələri tərə­findən Moskvada ermənilərə qarşı kütləvi təqiblər və hücumlar başladı. Həmin hücum dəstələrinə nəzarəti K.Zeynallı edirmiş (?).

K.Zeynallının Ermənistan hüquq-müha­fizə orqanları tərəfindən qətldə ittiham olun­duğunu ölkənin “News.am” saytı da bildirdi. Məsələ barədə sayta Ermənistan Daxili İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Narek Sarkisyan danışdı. Sarkisyan Zeynallının qətl ittihamı ilə dövlətlərarası axtarışa verildiyini desə də, onun hansı qətldə ittiham olunduğunu açıq­lamadı. 

***

Onu da bildirək ki, vəkil Ə.Qrayev K.Zeynallının Vətən müharibəsinin başlan­masından iki gün sonra Ermənistan tərə­findən axtarışa verildiyini diqqətə çatdırdı. Əvvəla, K.Zeynallı 44 günlük müharibədə olmayıb. İkincisi, onun Moskvada azərbay­canlı dəstələrə nəzarət etməsi var idisə və həmin dəstələr ermənilərə qarşı quldurluq edirdilərsə, o zaman Ermənistan hansı əsas­la bu şəxsin cinayət məsuliyyətinə cəlbini istəyə bilər? Hadisə Rusiya ərazisində olubsa və idmançı cinayət törədibsə, o, bu ölkənin yurisdiksiyası ilə cəzalanmalı deyilmi? Di­gər tərəfdən, K.Zeynallı özünün instaqram hesabındakı paylaşımında 44 günlük müha­ribədən sonra üç dəfə Rusiyada olduğunu bildirmişdi. Görəsən, nəyə görə məhz indi saxlanılmışdı? 

Maraqlıdır ki, İnterpolun saytında K.Zeynallının axtarışda olduğuna dair heç bir qeyd olmayıb. Belə olan halda, hadisələ­rin sonrakı axarını proqnozlaşdırmaq çətin idi. Amma fakt faktlığında qalırdı ki, idmançı Ermənistanın tələbi ilə saxlanılıb və bu cəhət əvvəldə haqqında söz açdığımız məqamları aktullaşdırmaqdadır. Əlbəttə ki, söhbət siyasi məqamlardan gedirdi. 

***

Məlum olduğu kimi, 44 günlük mühari­bənin ab-havası başqa idi. Həmin vaxt həm Azərbaycan, həm də Ermənistan cəmiyyətin­də, kifayət qədər, ciddi nifrət ab-havası hökm sürürdü. Hər iki tərəfdən barışmazlığı təbliğ edən fikirlər səslənirdi, o cümlədən, hiddət çağırışları da. K.Zeynallı da, heç şübhəsiz, belə çağırışları edə bilərdi. Ancaq bunu edən yalnız o deyildi. Hətta daha sərt, qəddar fikir­lər səsləndirənlər də var idi. 

Digər tərəfdən, K.Zeynallı müəyyən çev­rələrdə tanınsa da, o, prinsip etibarilə ictimai fiqur deyil. Cəmiyyətdə məmur, deputat və digər bu baxımdan qarşılanan, qərar verən biri heç deyil. Doğrudur, bu şəxs bir çoxları kimi, əyninə hərbi paltar geyinib vətənpər­vərlik çağırışları edib, şəkillər çəkdirib, eyni zamanda, cəbhəyə yardım kampaniyalarının təşkilində də fəallıq göstərib. Yenə də deyək ki, bunu edən yalnız Kamil olmayıb. Həm də bu hərəkətlərdə cinayət tərkibi yoxdur.

***

K.Zeynallının müharibədə olmadığı­nı və digər cinayət əməlləri törətmədiyini nəzərə alaraq, başqa bir məqama diqqət ye­tirək. Real yanaşaq və hesab edək ki, sosial şəbəkələrdə millətlərarası nifaq, qarşıdurma təbliğatı aparmaqda və sair bu kimi əməllər­də cinayət tərkibi var. Mövcud xüsusu əsas götürsək, gərək, Azərbaycanın və Ermənista­nın əksər hissəsi Rusiyaya getməsin ki, həbs­lə üzləşəcək. 

Rusiya nə üçün məsələyə belə yanaş­malı idi? Məgər ölkənin hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərliyi Azərbaycanla Ermə­nistan arasındakı durumu bilmirdi? Bilmirdi ki, ölkələr sülh müqaviləsi imzalamayıblar və indiki halda onlardan hansınınsa birinin vətəndaşının diqqətə çatdırdığımız ampluada saxlanılması yolverilməzdir? Belə çıxır ki, Azərbaycandan kimsə bundan sonra Rusiya­ya ayaq basmamalıdır?! İstər-istəməz insan­da qorxu yaranır.

...Azərbaycan günahı sübuta yetirilmiş Xocalı cəlladlarını beynəlxalq xətlə axtarışa verib. Həmin cəlladlar, habelə, onların Ermə­nistan rəhbərliyində təmsil olunanları həmişə əllərini-qollarını sallaya-sallaya Rusiya ərazi­sində var-gəl ediblər. O zaman nə üçün Rusiya dövləti buna heç bir reaksiya verməyib? Nəyə görə otuz ilə yaxın müddətdə Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla tanınmış ərazilərində separatçı qurum yaradıb ona rəhbərlik edən şəxslər, sanki öz vətənlərindəki kimi Rusiyaya sərbəst şəkildə gedib-gəliblər? Bu kimi suallar çoxdur və onlar ətrafında düşünəndə belə qə­naətə gəlmək olurdu ki, K.Zeynallının saxla­nılması siyasi mahiyyət daşıyır. 

Siyasi mahiyyətdən söz düşmüşkən, ya­yılan bəzi məlumatlarda idmançının Azər­baycan həbsxanasında saxlanılan və Qa­rabağdakı keçmiş separatçı rejimdə dövlət naziri oyuncaq postunu tutmuş Rusiya vətən­daşı Ruben Vardanyanla dəyişdirilməsi niy­yətinin mövcudluğu bildirildi. Bu iddiaların nə dərəcədə həqiqət olduğunu söyləmək çətin olsa da, K.Zeynallının saxlanılmasının siyasi amillərlə bağlılığı ritorikasının güclənməsi belə düşünməyə əsas yaradırdı. Çünki ortada real fakt yox idi.

***

Ermənistanı bir kənara qoyaq, K.Zeynal­lının əsassız saxlanılması Rusiyanın üzərində olan məsuliyyətdir. Yəni, Moskva dövlətlə­rarası münasibətlərdə, kifayət qədər, müs­bət mənzərənin olduğu hazırkı situasiyada məsələyə son dərəcə həssas yanaşmalı idi. Bəli, biz anlayırıq ki, Rusiydakı müəyyən qüvvələr özlərinin ənənəvi erməni sevdasını tərənnüm etdirmək, bu “sevdanın” ayrı-ayrı elementlərini göstərmək, bununla da Ermə­nistanın Rusiyadan üz döndərərək, Qərbə yuvarlanmasının qarşısını almaq istəyirlər. Tam mümkündür ki, belələri K.Zeynallının saxlanılmasına və Ermənistana təhvil veril­məsinə nail olmaqla, idmançının Bakı həbsxanalarında yatan müharibə caniləri və ya 44 günlük savaşdan sonra ölkəmizin ərazisində kəşfiyyat-diversiya fəaliyyəti gerçəkləşdi­rilərkən tutulmuş və cinayət məsuliyyətinə cəlb edilmiş şəxslərin bir qrupu ilə dəyişdiril­məsi məqsədini də güdürdülər. Ancaq möv­cud “istəklər” heç bir halda Azərbaycana, Azərbaycan vətəndaşına qarşı indiki haqsız­lıqla müşayiət olunmamalıdır. 

Sonda bir daha bildirək ki, K.Zeynal­lı azadlığa buraxıldı. Bu barədə məlumatı da idmançının vəkili Ə.Qarayev verib. O, APA-nın Moskvadakı müxbirinə, eyni za­manda, bunları deyib: “Baxmayaraq ki, Er­mənistan dövləti Kamil Zeynallını federal axtarışa vermişdi. Ona qarşı çox ağır mad­dələrlə ittiham irəli sürülmüşdü. Amma Rusi­ya dövləti humanistlik göstərdi. Azərbaycan dövlətinin köməyi və təkidi ilə Kamil Zey­nallı bu gün Azərbaycana qayıdacaq. Buna görə də mən hamıya təşəkkür edirəm. Çox əziyyət çəkildi. Xüsusilə də Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyinə, şəxsən Polad Bülbü­loğluna təşəkkür edirəm. Həqiqətən də, çox böyük iş gördülər”.

Bəli, Azərbaycan tərəfi böyük iş gördü. Eləcə də səfir P.Bülbüloğlu başda olmaqla ölkəmizin Rusiyadakı ali diplomatik nü­mayəndəliyinin bütün əməkdaşları. Ancaq ümumən yaşanmış hadisələri suallara yol açır. İstər-istəməz, belə bir təəssürat yaranır ki, kimlərsə Kamil Zeynallı məsələsini qəs­dən dövriyyəyə buraxmışdılar. Nəbz yoxla­maq istəmişdilər. Çünki məsələ heç də vəkil Ə.Qarayevin bildirdiyi kimi, yalnız huma­nistliklə bağlı deyil. 

Biz kiminsə humanistliyinə də ehtiyac duymuruq. Ermənistanın hansı iddianı qal­dırmasının heç bir önəmi yoxdur. Onsuz da ölkə, ümumən, Azərbaycana qarşı ən cəfəng iddiaları qaldırır. Məsələ Rusiyanın... Nə isə burda yazını tamamlayırıq. Həm də ona görə ki, dediyimizi dedik. Əsas məsələ odur ki, vətəndaşımız azadlıqdadır. 

Ə.RÜSTƏMOV
XQ