(əvvəli “XQ”nin 23 və 25 avqust nömrələrində)

Bu gün “Xalq qəzeti” oxucuları ilə 30300-cü görüşünə gəlib. Bu, milli mət­buatımızın tarixində rekord göstəricidir.

14 iyul 1969-cu il – Azərbaycan Res­publikasında yeni dövrün başlandığı gün. Uzun illər respublikanın dövlət təh­lükəsizliyi sistemində müxtəlif vəzifələr­də işləmiş, son iki ildə isə DTK-nın sədri olmuş general-mayor Heydər Əlirza oğlu Əliyev Azəbaycanın rəhbəri seçildi. Aydın səmada şimşək effektini verən bu seçim sanki Azərbaycanın mürgüləyən, ədalət­li həyatını möhkəm silkələdi, respublika ictimaiyyətini yüksəlişə, tərəqqiyə və rə­şadətli quruculuğa səfərbər elədi. Gənc, enerjili, təşəbbüskar Azərbaycan rəhbə­rinin apardığı islahatlar, reallaşdırırdığı tədbirlər, həyatımızın bütün sahələrinin inkişafına təkan verdi və dönüş yaratdı.

Bir vaxtlar Sovet İttifaqının geridə qalmış müttəfiq respublikalarından olan Azərbaycan sürətlə öz simasını dəyişdi, iqtisadiyyatını, elmini, mədəniyyətini, in­cəsənətini və ədəbiyyatını inkişaf etdirib, öncüllər sırasına çıxdı.

Ümummilli lider bu işlərin görülməsin­də mətbuatın gücündən səmərəli istifadə edirdi. Respublikanın bir nömrəli mətbu orqanı olan “Kommunist” Ulu öndərin ideyalarının həyata keçirilməsində mü­bariz tribunaya çevrilmişdi. Respublika­nın həyatında baş verən müsbət dəyişik­liklər qəzetdə geniş təbliğ olunur, neqativ hallara, nöqsan və çatışmazlıqlara qarşı ciddi mübarizə aparılırdı.

Təsadüfi deyil ki, Ulu öndər siyasi hakimiyyətə gəlişinin ilk günlərindən qə­zet və jurnallar qarşısında ciddi vəzifələr qoymuş və mətbu sözün gücünə arxalan­dığını bəyan etmişdi. Bu məsələdə “Kom­munist” qəzeti xüsusilə fəal rol oynayırdı. Heydər Əliyevin qəzetin tənqidi məqalələ­rinin diqqət mərkəzində saxlaması, ciddi yazıların Azərbaycan KP MK-nın büro­sunda müzakirə olunması kollektivi daha böyük yaradıcılıq əzmi ilə işləməyə ruh­landırırdı. Respublika rəhbərinin daimi qayğısı sayəsində qəzetin gündəlik tirajı yarım milyon nüsxəni ötürdü. 

Sənaye, kənd təsərrüfatı, tikinti-qu­ruculuq sahələrində irəli sürülən təşəb­büslər, görülən işlər qəzetin aparıcı mövzularına çevrilirdi. Zərbəçi tikintilər­də, ilin mühüm buraxılış obyektlərində müxbir postları fəaliyyət göstərirdi. Met­ro tikintisindən, kondisioner zavodunun, neft-kimya sənayesi müəssisələrinin in­şasından... verilən reportajlar, məqalələr, informasiyalar qəzet səhifələrində tez-tez görünürdü.

Heydər Əliyev o dövrdə tez-tez kənd rayonlarına, şəhərlərə şəfərlərə çıxır, tapşırıqlarının icrası ilə maraqlanır, görül­müş işlərlə tanış olur, fəhlələrlə, kolxoz­çularla söhbətlər edib onların ürək söz­lərini dinləyirdi. Ulu öndər belə səfərlərə çıxarkən əsas qəzetlərin rəhbərlərini, həmin bölgə üzrə xüsusi müxbirlərini, habelə ziyalıları – elm, mədəniyyət, ədə­biyyat və incəsənət nümayəndələrini də özü ilə aparırdı. Belə səfərlər yaradıcı in­sanlar üçün yeni mövzular verir, dövrün tələblərinə uyğun əsərlərin yaranmasına səbəb olurdu. 

Həm də belə səfərlər zamanı bəzən çay süfrəsi ətrafında söhbətlər, yaradı­cılıq müzakirələri aparılırdı. Yetmişinci – səksəninci illərdə “Kommunist” qəze­tinin Muğan bölgəsi üzrə xüsusi müxbi­ri işləmiş mərhum həmkarımız Telman Əliyev belə müzakirələrdən biri haqqın­da söhbət açır. Telman müəllim yazır ki, belə söhbətlərin birində Ulu öndər “Kom­munist”ə yenicə redaktor təyin olunmuş Rəşid Mahmudovu sorğu-suala tutdu. Qəzetin həmin günkü nömrəsi Heydər Əliyevin kənd rayonlarına səfərinə və pambıqçılıqla bağlı keçirəcəyi müşa­virəyə həsr olunmuşdu. Qəzetin manşe­tində iri hərflərlə verilmiş “Bir milyon ton Azərbaycan pambığı uğrunda!” çağırışı ulu öndərin diqqətindən yayınmamışdı. Redaktordan soruşdu ki, həmin rəqəmi haradan götürüb və hansı rəsmi sənəd­də oxuyub?

Rəşid Mahmudov vəziyyətdən çıx­maq üçün respublikada sürətlə gedən quruculuq işlərindən söz açdı, aparılan islahatları, həyata keçirilən mühüm təd­birləri yada saldı. Redaktorun cavabın­dan razı qalmayan Heydər Əliyev ciddi şəkildə bildirdi:

–Bizim rəsmi öhdəliyimiz var. Doğru­dur, pambıqçılarımız bir milyon ton məh­sul uğrunda mübarizə aparırlar. Yaxşı bilirsiniz ki, kənd təsərrüfatında qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün hava şəraiti həlledici rol oynayır. Olmadı elə, oldu belə. Yadda saxlayın, sizin taleyi­niz həmin rəqəmin reallaşmasından asılı olacaqdır...

Xoşbəxtlikdən həmin il qəzetimi­zin yazdığı kimi, Azərbaycan bir milyon tondan çox pambıq istehsal etdi. Buna hamıdan çox sevinən, bəlkə də, Rəşid müəllim oldu. 

Heydər Əliyevin Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə gəlişindən sonra respublika həyatının bütün sahələrində islahatlar, tikinti-quruculuq işləri görünməmiş surət­də aparıldı. Sənayedə, əsaslı tikintidə, kənd təsərrüfatında, nəqliyyat sektorun­da, ticarət, xidmət, təhsil, elm, mədəniy­yət, səhiyyə... sahələrində güclü inkişaf meyilləri özünü göstərdi. Bütün bu inkişaf və tərəqqi dinamikası “Kommunist”in sə­hifələrində öz əksini taparaq salnamələ­şirdi.

Qəzetin səhifələrini vərəqlədikcə mə­lum olur ki, 1969–1982-ci illərdə Azərbay­can iqtisadiyyatının mühüm aparıcı və böyük potensiala malik sənaye sahəsin­də, digər sferalarda olduğu kimi, yüksək nailiyyətlər qazanılmışdır. Bu dövrdə sə­naye məhsulları istehsalının real həcmi 2,7 dəfə artmışdır. Respublika sənayesi keçmiş SSRİ-nin müttəfiq respublikaları arasında ən yüksık sürətlə (orta illik artım 7,9 faiz) inkişaf etmişdir. Sənaye istehsa­lının 13 il ərzində ümumi həcmi mühari­bədən sonrakı bütün dövrün (1970-ci ilə qədər) istehsalını 2 dəfə üstələmişdir. 

Həmin dövrdə ölkə iqtisadiyyatının inkişafında mühüm əhəmiyyəti olan 170-dən çox sənaye müəssisəsi tikilib istifa­dəyə verilmiş, mövcud zavod və fabriklər yenidən qurulmuş, genişləndirilmiş, əlavə istehsal sahələri istismara buraxılmışdır. Belə müəssisələr arasında Bakı məişət kondisionerləri, “Azon”, Bakı dərin özül­lər, Elektron hesablama maşınları, Bakı radioquraşdırma, Sumqayıt kompressor­lar zavodları, Bakıda və Mingəçevirdə iri panelli evtikmə kombinatları və onlarca digər müəssisələr vardır.

1969 – 1982-ci illərdə respublikada iqtisadiyyatıın inkişafına 7,2 milyard ma­natlıq, başqa sözlə, 1920 – 1968-ci illər ərzində istifadə edilmiş vəsaitdən 4,5 dəfə çox kapital qoyuluşu yönəldilmişdi.

“Kommunist”in o dövrki qəzetlərini nəzərdən keçirərkən, görürük ki, respub­likanın kənd təsərrüfatı digər sahələrə nisbətən daha sürətlə inkişaf etmişdir. Ulu öndər hakimiyyətinin ilk dövrlərindən bu sahənin intensiv inkişafı üçün SSRİ hakimiyyətinin beş mühüm qərar çıxar­masına nail olmuşdu. Həmin qərarların icrası nəticəsində Azərbaycanda 1982-ci ildə 1969-cu ildəki 573,9 min ton əvəzinə, 1 milyon 211,3 min ton taxıl, 299,4 min ton əvəzinə 1 milyon 15 min ton pambıq, 272 min ton əvəzinə 1 milyon 865,7 min ton üzüm, 372 min ton əvəzinə 916,7 min ton tütün, 52,2 min ton əvəzinə 345 min ton meyvə və giləmeyvə istehsal olun­muşdu...

Ulu öndərin respublikaya rəhbərlik et­diyi birinci dövrdə milli özünüdərk prosesi xüsusilə qüvvətlənmişdi. Hakimiyyətinin ilk ilindən başlayaraq ümummilli liderliyin əlamətləri Heydər Əliyevin çoxşaxəli və gərgin fəaliyyətində özünü büruzə ver­mişdi. Sosial-iqtisadi və mənəvi yüksəli­şin başlıca məğzi də məhz Azərbaycanın əsrlər boyu arzusunda olduğu müstəqil­liyə doğru addım-addım irəliləməsi idi.

(ardı var)

Qüdrət PİRİYEV,
“Xalq qəzeti”