Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Azərbaycanı və Ermənistanı təmkinli olmağa, gərginliyin artmasına səbəb yaradacaq hər hansı addım atmamağa çağırıb. Peskov, həmçinin, Moskvanın üçtərəfli Bəyanatlar çərçivəsində üzərinə düşən bütün işləri gördüyünü bildirib. Əlbəttə, o, hazırda Rusiyanın konkret hansı addımlar atdığını deməyib. Nə desin, axı?! Danışıqların Rusiya fazasında tam sakitlikdir. Əvəzində, Azərbaycan və Ermənistanın dövlət sərhəddində eskalasiya mühiti hökm sürməkdədir. Bu mühitdə bir alovlanma dünən yaşandı. Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyinin yaydığı xəbərdə Ermənistandan, hətta, artilleriya atəşləri açıldığı bildirilib. Təbii, ordumuz duruma səssiz qalmayıb, bu, öz yerində. Ancaq...
Peskov, daha dəqiq desək, Rusiya tərəfləri sakitliyə çağırmaqda haqlıdırmı? Haqlıdır, o anlamda ki, prezident sözçüsünün bildirdiklərində pis heç nə yoxdur. Amma, onun söylədikləri, yalnız, iki dava edən uşağa “dalaşmayın” deməyə bənzəyir. Eyni sözü 44 günlük müharibənin gedişində ABŞ-ın o zamankı Prezidenti Donald Tramp da dilə gətirmişdi. Hazırda sabiq olan dövlət başçısı jurnalistin Cənubi Qafqazda müharibə ilə bağlı sualına, kifayət qədər, maraqlı, maraqlı olduğu qədər də biganə cavab vermişdi. Təxminən, belə: bəli, müharibədən xəbərimiz var. Azərbaycanla Ermənistan vuruşur. İkisi də bizim üçün vacib ölkələrdir, dostlarımızdır, yaxşı olar ki, silahı yerə qoysunlar, dalaşmasınlar.
Nəzərə alaq ki, 44 günlük müharibə müddətində ABŞ administrasiyası Cənubi Qafqaz geosiyasi labirintindən uzaq düşmüşdü. Doğrudur, ölkə bir neçə dəfə, guya, tərəfləri barışığa gətirirmiş kimi təşəbbüslər irəli sürmüşdü. Ancaq bunlar nəinki heç bir fayda verməmiş, üstəlik, elə təəssürat yaranmışdı ki, Birləşmiş Ştatlar, ümumiyyətlə, proseslərdə yoxdur. Bəli, sadəcə yoxdur.
Hazırda Rusiya da, belə demək mümkünsə, qınına çəkilib. Ölkənin, Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarovanın həftəlik brifinqlərdə səsləndirdiyi iddialı fikirlərinin sabun köpüyü effektindən başqa, regionda hansısa gerçək aktivliyi yoxdur. Zaxarovaya gəldikdə isə, o, sanki, daha çox ABŞ-ın timsalında Qərbin nizamlama missiyasına təkbaşına cəbhə açmaqdadır. Xanım sözçünün müəyyən şablonları da var, onları təkrarlamaqdan başqa heç nə etmir. Hər dəfə də atmacalı, ikibaşlı fikir səsləndirir – Qərb bölgədə gərginlik yaradır və s. İndi necə başa düşək, hazırda şərti sərhəddəki gərginlik Qərbin işidir? ABŞ, yaxud Avropa Ermənistanı öyrədib ki, Azərbaycana qarşı təxribata başla? Bəlkə də öyrədirlər, ancaq nə olsun? Rusiyanın anti-Qərb məntiqindəki kəsər yalnız danışmaqdırmı?..
Bəs, gözlənti nədir? Əlbəttə, Cənubi Qafqazda, ümumən, sülh gözləntisi var. Ancaq bu gözləntidə Ermənistanın dizini qoyub aman diləməsindən real hər hansı perspektivə meydan yoxdur... Digər tərəfdən, son aylar bölgədə baş verən proseslərə, eləcə də həmin proseslərə münasibətdə Rusiyanın tutduğu mövqeyə nəzər salanda belə qənaətə gəlinir ki, sülhü ən az yaxın buraxan elə Moskvanın özüdür. Bunu söyləmək üçün ölkənin Qarabağın statusu məsələsini sonraya saxlamaq, yekun sülh müqaviləsi üçün gözləmək, ay nə bilim, tərəflərin cəmiyyətlərini buna hazırlamaq yönümlü bəyanatları yada düşür.
Sual olunur: bəs Rusiya nəyi gözləyir? Ortada beynəlxalq hüquq var. Rəsmi Moskvanın da tanıdığı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün toxunulmazlığı prinsipini də bu sıraya əlavə edək. Ən əsası isə Azərbaycanın, heç bir halda, Qarabağ məsələsinin, Qarabağ erməniləri ilə bağlı məsələnin danışıqlar müstəvisinə çıxarmağa razı olmayacağına dair qəti qərarı var.
Elə isə nəyi... Bəlkə Rusiya hesab edir ki, tərəflər Ukraynadakı müharibənin bitməsini və Moskvanın özünə gəlməsini gözləməlidirlər? Axı, müharibə bitənə oxşamır, üstəlik, böyük savaşdan Rusiyanın, loru dildə desək, salamat çıxıb çıxmayacağı da bilinmir. Başqa bir yandan, Ermənistan rəsmiləri Rusiyadan zəhlələrinin getdiyini ifadə etmək üçün daha hansı cümlələr qurmalıdırlar? Bəlkə, Kreml gözləyir ki, bu cümlələr deyilib bitsin, İrəvanın hakim dairələri ürəklərini tam boşaltsınlar?! Yəni, ermənilər də Vaqnerin komandanı Priqojin kimi ağızlarını açıb gözlərini yummalıdırlar?
Bəli, hazırda Qərb Azərbaycan–Ermənistan nizamlamasında təşəbbüsü öz əlinə alıb. Peskov isə bildirir ki, İrəvanla Bakı arasında yeni gərginlik fonunda Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan arasında təmaslar hələlik planlaşdırılmır. Bəs nədir Moskvanın planlaşdırdığı? Yəqin, tərəflərə “sakit durun” demək və Qərbi gərginlik yaratmaqda ittiham etmək üçün təzə sözlər tapmağı planlaşdırır ki, bu işin də öhdəsindən bir yandan Peskov, digər yandan Zaxarova bacardıqları qədər gəlirlər. Hərçənd, onların hər ikisi, obrazlı desək, köhnə patefonun toz basmış vallarını dəyişdirməkdən başqa heç nəyə yaramırlar. Musiqi köhnədir, həm də patefon bərbad vəziyyətdə olduğundan, səsi çıxmır. Əvəzində, Brüssel Bethovenin 40-cı simfonuyasını sifariş edib...
Mayın 14-də Azərbaycan və Ermənistan lidelərinin yeni görüşü olacaq. Əlbəttə, həmin vaxtadək Peskov və Zaxarova oturub Qərbi gərginlik yaratmaqda ittiham edən yeni fikirlər mütləq tapacaqlar. Vaxt var. Ancaq onların, ümumən, Rusiyanın hakim siyasi isteblişmentinin Cənubi Qafqazda sülh üçün hansısa real addımlar atdığını hiss edəcəyikmi? Halbuki, bu, çoxdan baş verməli idi. Ən azından, üçtərəfli Bəyanata görə. Peskov Rusiyanın həmin sənədlərə görə işlər gördüyünü deyirsə, Kreml buyurub Qarabağdakı erməni silahlılarını oradan çıxarsın. Hə xatırladıq, bu işlər Peskovluq deyil...
R.AMİN
