Həmsöhbətimiz Qusar DAİM-in sədri Rauf Minhacovdur

Yaz, yay, payız, qış aylarında zirvələri daim qarlı Şahdağın ətəklərində yerləşir Qusar rayonu. Bu gözəl yurdun insanları ata-babadan torpağa bağlılıqları, zəhmətsevərlikləri ilə fərqləniblər. Xoşbəxtlikdən son dövrdə ölkəmizin bölgələrində il ildən ruzili gəlir, rifah, dolanışıq yaxşılaşır. 

İlk tanışlıqdan bəlli olur ki, bu rayonda iqti­sadiyyatının əsasını təşkil edən aqrar sektor­da xüsusilə yaxşı nəticələr əldə olunur. Amma fermerlər, pay torpaq mülkiyyətçiləri əldə olunan uğurlarla kifayətlənmək fikrində deyillər. Onlar dövlətimizin bu sahəyə göstərdiyi diqqət və qay­ğıdan ruhlanaraq, daha yüksək hədəflərə çatmaq əzmindədirlər.

Qusar Dövlət Aqrar İnkişaf Mərkəzi­nin (DAİM) direktoru Rauf Minhacov ilə söhbətimiz rayonda son dövrdə kənd təsərrüfatı sahəsində baş verən müsbət dəyişikliklər, o cümlədən qarşıda duran əsas vəzifələr barədədir. Rauf müəllimə ilk sualımız bu oldu:

– Zəhmət olmasa deyin, başçılıq etdiyiniz qurumun əsas vəzifələri nə­dən ibarətdir? 

– Qısa və sadə sözlərlə ifadə etsək, Qusar DAİM-in əsas məqsədi aqrar sek­torda fermer və pay torpaq mülkiyyətçilə­rinin işlərinə müdaxilə etmədən, onlara bağ və tarlalardan yüksək məhsul top­lamağın sirləri barədə məsləhət və töv­siyələr verməkdir. Əlbəttə, dövlətimizin qarşımıza qoyduğu əsas hədəf məhsul istehsalını artırmaqla, kəndlinin güzəra­nını daha da yaxşılaşdırmaqdır. 

Bizim mütəxəssislər hər ilin əvvə­lində rayonda bitkiçilik və heyvandarlıq sahələrində mövsümi tədbirlər planı tərtib edirlər. Cari təsərrüfat işlərinin təşkili və icrası zamanı fermerlərin qar­şılaşdıqları çətinlik və problemlərlə bağlı vaxtaşırı sorğular aparırıq. Əldə olunan məlumatlar operativ qaydada müzakirə olunur və Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Analitik Xidmətlər Agentliyinə ötürülür. Bundan əlavə nazirliyin rayonda aqrar sektora ayırdığı subsidiyaların təyinatı üzrə xərclənməsinə nəzarət edir, qabaq­cıl təcrübələri təbliğ və təşviq edirik. 

Sözün qısası, işləmək istəyən üçün iş həmişə çoxdur. Biz, öz növbəmizdə çalışırıq ki, öhdəmizə götürdüyümüz və­zifələrin öhdəsindən gələk. 

– Artıq yaz fəslidir. Rayonun tarla və bağlarında hazırda hansı işlər gö­rülür? 

– Qusarın aqrar sektoru çoxprofillidir. Rayon ənənəvi olaraq meyvəçilik, taxılçı­lıq və heyvandalıq sahələrində ixtisasla­şıb. Sahələrdə iş həmişə çox olur. Amma yazın, baharın yeri bir başqadır. Fermer­lər yaxşı bilirlər ki, bol məhsulun bünövrə­si əsasən məhz bu günlərdə qoyulur. 

– Qusar ölkəmizin iri taxılçılıq ra­yonlarındandır. Bu sahədə vəziyyət necədir? 

– Qeyd etmək lazımdır ki, rayonun taxıl əkini sahələri əsasən dəmyə tor­paqlarda yerləşir. Məlumdur ki, dəmyə torpağın taxılı təbiətin rütubət sarıdan “səxavət”indən çox asılıdır. Hələlik, ha­valar sərfəli keçir. Ümid edirəm ki, aprel və may aylarında da təbiət bizi naəlac qoymaz. 

Bu məqamda bəzi göstəriciləri diqqətə çatdırmaq istəyirəm. Ötən il ra­yon üzrə 16 min buğda əkini sahəsindən 48 min 504 ton məhsul toplanıb. Məhsul­darlıq hər hektardan 30,3 sentner rəşkil edib. 7 min 822 hektar arpa sahəsin­dən isə 23 min 310 arpa toplanıb. Arpa sahələrinin məhsuldarlığı da kifayət qə­dər yüksək olub. 

2024-cü payızlıq taxıl məhsulu üçün 23 min hektarda payızlıq səpin aparılıb. Bu zaman 4 min 734 ton yüksək sertifi­katlı buğda və arpa toxumlarından istifa­də edilib, səpinlə birlikdə sahələrə 3 min 198 ton mineral gübrələr verilib. Həm bu il, həm də qarşıdaakı illlər ərzində sahələrin məhsuldarlığının yüksəldilmə­si hesabına taxıl istehsalını xeyli artırma­ğa çalışırıq. 

– Rauf müəllim, meyvəçilikdə han­sı perspektivlər var?

– Qonşu Quba rayonunda olduğu kimi, Qusarda da zəngin meyvəçilik ənənələri mövcuddur. Bu sahənin inkişa­fı rayon rəhbərliyinin daim diqqət mərkə­zindədir. 2023-cü ildə meyvə bağların­dan 39 min 965 ton alma, 4 min 135 ton armud, 3 min 574 ton şaftalı, 2 min 646 ton gilas və digər meyvələr olmaqqla, ümumilikdə 57 min tondan çox müxtəlif növ meyvə məhsulu toplanıb. 

2023-cü il ərzində rayon ərazisində 600 hektara yaxın ənənəvi və intensiv meyvə bağları salınıb. Bunun 110 hek­rarını gilas, 79 hektarını alma, 236 hek­tarını fındıq, 16 hektarını armud və digər meyvə bağları təşkil edir. Hazırda bağlar­da mövsümə uyğun aqrotexniki tədbirlər aparılır. Qusar DAİM-in mütəxəssisləri bağlarda görülən işlərin keyfiyyətindən razılıq edirlər. 

Bir məqamı vurğulamaq istərdim. Fermerlər meyvənin uzun müddət və keyfiyyətli şəkildə qalması üçün məh­sulun bir hissəsinin xüsusi iri soyudu­cularda saxlamağa üstünlük verirlər. Bu şəbəkələri genişləndirməyə çalışı­rıq. Hazırda rayon ərazisində “Budad” MMC-yyə məxsus yeni iri soyuducu an­barın tikintisi davam etdirilir. 

– Deyilənə görə, Qusarın kartofu, kələmi, eləcə də digər tərəvəzləri öz keyfiyyət xüsusiyyətlərinə görə seçi­lir. Bu, həqiqətən, belədir? 

– Bəli, düz deyirlər. Eşitdiyimə görə, bazarlarda alıcılar Gədəbəy və Qu­sar kartofunu almağa üstünlük verirlər. Həqiqətən, bizim torpaqlarda yetişən qırmızı kartofun tərkibi vitaminlərlə çox zəngindir. 

Qusarın təbiəti tərəvəziçilik üçün əl­verişlidir. Bu, kifayət qədər gəlirli sahədir. Təsadüfi deyil ki, rayon fermerləri son il­lər tərəvəzçiliklə həvəslə məşğul olurlar. Bunun əsas səbəblərindən biri də odur ki, hazırda Qusar rayonu ölkəmizin əsas tu­rizm mərkəzlərindn birinə çevrilib və təbii olaraq yerli faraş tərəvəzə ehtiyac artıb. 

Ötən il rayonda 31 min 363 ton kar­tof, 2 min 754 ton soğan, 8 min 633 ton kələm, 4 min 956 ton xiyar, 7 min 331 ton pomidor, 300 ton badımcan toplanıb. Bu il bu göstəricilərin daha da yüksəldilməsi üçün bütün bütün lazımi işlər görülür. 

– Rauf müəllim, etiraf edək ki, bu gün bölgələrdə saz və kifayət qədər texnika olmadan uğurlu iş qurmaq mümkün deyil. Qusarda texnika sarı­dan çətinliklər varmı? 

– Tam səmimiyyətlə deyirəm: texnika sarıdan heç bir ciddi problemimiz yox­dur. Özəl fermerlərin təsərrüfatlarında kifayət qədər şum və becərmə traktorları var. Hökumət bu məqsədlə mütəmadi olaraq güzəştli kreditlər ayırır. 2023-cü il ərzində fermerlər tərəfindən 167 traktor və 64 ədəd müxtəlif təyinatlı qoşqu və avadanlıqlar lizinq yolu ilə alınmışdır. 

Məni sevindirən həm də odur ki, ra­yonda gənclərimizin texnikaya maraqları artır. Böyük texnika parkları olan fermer təsərrüfatları var. Ehtiyac olanda başqa­larına da əl tuturlar. 

– Son illər Qusarın balı da adla de­yilir... 

– Rayonda arıçılığın inkişafı da diqqət mərkəzindədir. Əhali də bu sahəyə ma­raq göstərir. Rayonda hər il 100 tondan çox bal toplanır. Bilirsiniz ki, arıçılıq peşəsi halallığı sevir. Bizdə bal istehsa­lı ilə məşğul olanlar bunu yaxşı bilirlər. Buna görə də Qusar balının müştərisi başının üstündədir. 

Yeri gəlmişkən, yaxın günlərdə Şah­dağın ətəyindəki kəndlərdə, yamacalar­da, düzənlik və dərələrdə ağaclar, kollar gül-çiçək açacaq. Arıların bu çiçəklərdən çəkdiyi ekoloji təmiz balın cana xeyri çoxdur. Biz Bakıda Qusarın arıçılıq məh­sullarının satışını təşkil etmək fikrində­yik. 

– Rauf müəllim, biz söhbətimizə Qusar DAİM-in fəaliyyət istiqamət­ləri üzrə bağlı mövzular ilə başladıq. Müsahibəni bu mövzu ilə də bitirməyi təklif edirəm. Bilmək istərdim ki, Qu­sar DAİM-in mütəxəssisləri fermerlər arasında qabaqcıl təcrübənin yayıl­ması üçün hansı işləri görürlər? 

– Bu, yaxşı sualdır. Qusar DAİM-in əsas vəzifələrindən biri məhz qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsi və fermerlər ara­sında yayılmasıdır. Qeyd etmək istərdim ki, rayonda ayrı-ayrı sahələr üzrə yük­sək nəticələr əldə edən fermerlərin sayı ilbəil artır. Məsələn, taxılçılıq sahəsində fermer Jalə Əmirbəyovanın adı ilk yada düşənlər sırasındadır. Ona görə ki, bu bacarıqlı xanımın başçılıq etdiyi fermer təsərrüfatı ən yeni innovativ texnologi­yalardan bəhrələnməklə, yüksək göstə­ricilərə nail olmağı bacarır. 

Meyvəçilik sahəsi ilə məşğul olan təcrübəli fermer Nadir Hacıqayıbovun göztəriciləri yaxşıdır. O, 26 hektara yaxn sahədə yüksək məhsuldar meyvə sortla­rı becərir və yüksək göstəricilər əldə edir. 

Qusar DAİM-in mütəxəssisləri ad­larını çəkdiyim, eləcə də digər qabaqcıl fermerlərin təcrübəsini geniş yaymağa çalışırlar ki, rayonda bütün sahələr üzrə məhsul istehsalı artsın, insanlar öz halal əməklərinin daha çox bəhrəsini görsünlər. 

Söhbəti qələmə aldı:
Məsaim ABDULLAYEV
XQ