Azərbaycan poeziyasının ünlü nümayəndələrindən biri də sufi şair, dilçi alim, əməkdar mədəniyyət işçisi, “Şöhrət” ordenli Məmməd Aslan... Onunla neçə il dövlət televiziyasında iş, Bakı-Sumqayıt arasında isə yol yoldaşı olmuşam. 

...Söhbətimiz tuturdu deyə, məni özü­nün gənc dostlarından sayırdı. İmkanı daxilində verilişlərimə baxırdı. Təvazö­karlıqdan uzaq olsa da, deyim ki, mənə “Nəcəfxanlı” yox, “Nəcibxanlı” deyirdi. Onda vardı belə şeylər. Bir də görürdün ki, yolboyu qafiyə deyə-deyə gedib mən­zil başına çatdıq. 

Yaddaşı da güclü idi. Əzbərdən çoxlu şeirlər bilirdi. Yeri gəldikcə həmən tutuz­dururdu. Bir dəfə də həsrəti ilə yanıb qov­rulduğu Kəlbəcərdən danışırdıq. Dedi ki, heyif, Kəlbəcərdən uzaqlarda öləcəyəm. Ardınca da bu şeir parçasını söylədi:

Torpağa bilmirəm, daşa bilmirəm –

Ömrümüz harasa yazılı qalar.

Mənim məzarımdan palıd göyərər, –

Qolları havadan asılı qalar...

Məmməd müəllim baş redaktoru ol­duğu və Azərbaycanda ən oxunaqlı qə­zet səviyyəsinə qaldırdı “Ekran-efir”də yazılarımı verərək, məni şeirlə daha cid­di məşğul olmağa da çağırıb, sonra isə “Ürəyimi döyən həvəs” adlı ilk şeirlər ki­tabıma ön söz də yazıb.

Bir gün işdən Sumqayıta qayıdıb, onun yaşadığı binanın yaxınlığında çay süfrəsi arxasında söhbət edirdik. Fotoa­paratı çıxarıb əli çənəsində oturmuş hal­da bir şəklini çəkdim. Fotolara qarşı çox tələbkar olan şairə sonra o şəkli təqdim edəndə baxıb bəyəndi. Nə biləydim ki...

Bir neçə ay sonra şair dünyasını də­yişdi. Məzarüstü abidəsini görəndə ağ­lamaya bilmədim: heykəl mən çəkdiyim həmin fotonun əsasında hazırlanmışdı – eyni poza, eyni kompozisiya. Heykəli də çəkdim və indi hər iki şəkli bir yerdə oxuculara təqdim edirəm. 

Heykəldən də, fotodan da bir Məm­məd Aslan kədəri boylanır. O, varlığı ilə bütöv bir Azərbaycan idi. Kəlbəcərdə doğulmuş, Bakıda və sonra Sumqayıtda yaşamışdı, 9 il əvvəl 75 yaşında Zaqata­lada, qızı Təbrizəgildə dünyasını dəyişən şair Bakı ətrafında Kəlbəcər köçkünləri­nin qəbiristanlığında torpağa tapşırıldı.

Onun Aşıq Qurbaniyə yazdığı bir şei­rində belə misralar var: 

Qurbani, qəbrindən, ey kaş, dikələ!

Məzarı üstündə dönə heykələ! 

İndi Məmməd Aslan özü heykələ dönüb. Mənim çəkdiyim şəkildən, bir də ürəklərimizdən, xatirələrimizdən boyla­nan heykələ...

Ruhu şad olsun!

Əli NƏCƏFXANLI
XQ