Yeni əsrin əvvəllərindən ölkəmizin tərəqqisinin əsas istiqamətlərindən birini regionların inkişafı təşkil edir. 2004-cü ilin fevral ayında Prezident İlham Əliyevin imzaladığı fərmanla Regionların sosial-iqtisadi inkişafı üzrə ilk Dövlət Proqramı (2004–2008-ci illər) təsdiq olunub. Sonrakı dönəmlərdə daha 4 belə proqram qəbul edilib və nəzərdə tutulan bütün tədbirlər uğurla həyata keçirilib. Xüsusi fərəh doğuran cəhət bundan ibarətdir ki, dövlət başçısı vaxtaşırı bölgələrə səfərə çıxaraq həmin tədbirlərin icrasına şəxsən özü nəzarət edir və konkret sahələrin inkişafı ilə bağlı yeni sərəncamlar verilməklə regional proqramlara əlavələr olunur. 

Doğrudur, son üç ildə Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun işğaldan azad olun­muş ərazilərində bərpa və yenidənqur­ma işləri geniş vüsət alıb. Bununla yanaşı, digər şəhər və rayonların da dövlət başçısının diqqət mərkəzində olması, bütün bölgələrdə həyat səviy­yəsinin yüksəldilməsi səyləri son dərə­cə təqdirəlayiqdir. Hər bir belə səfər bölgələrə, sözün əsl mənasında, xe­yir-bərəkət gətirir, yeni iş yerlərinin açılması, yol-nəqliyyat infrastrukturu­nun yaxşılaşması, təhsilin və mədəni sferanın genişləndirilməsi ilə müşayiət olunur.

Avqustun 7-də Prezident İlham Əliyevin Qazax, Şəmkir, Samux və Bərdə rayonlarına səfəri zamanı so­sial-iqtisadi sahə ilə yanaşı, bir sıra təhsil və mədəniyyət obyektlərinin də açılış mərasimləri gerçəkləşib. Dövlə­timizin başçısı öncə Qazax Müəllimlər Seminariyası – ADA Universiteti Qazax Mərkəzində yaradılan şəraitlə tanış olub.

Bildiyimiz kimi, Qazax Müəllimlər Seminariyası şərəfli maarifçilik tariximi­zin ön səhifələrindən, anadilli təhsilimi­zin ilk sütunlarındandır. Yaranması Cəlil Məmmədquluzadə, Firidun bəy Köçər­li, Səfərəli bəy Vəlibəyov, Nəriman Nərimanov, Suleyman Sani Axundov, Üzeyir bəy Hacıbəyli kimi mütəfəkkirlə­rimizin, böyük ziyalılarımızın oxuduğu məşhur Zaqafqaziya (Qori) Müəllim­lər Seminariyası ilə bağlıdır. 1918-ci ildə – çar rejiminin dağıldığı və İstiqlal Bəyannaməsi ilə Xalq Cümhuriyyətinin elan olunduğu bir vaxtda, parçalanmış seminariyanın Azərbaycan şöbəsinin bazasında müəllim kadrları hazırlayan bu milli təhsil ocağı yaradılıb. 

Firidun bəy Köçərlinin reallaşdırdığı köçürmə qazaxlı Məşədi İbrahim ağa Kosalının seminariyaya hədiyyə etdiyi 17 otaqlı mülkdə baş tutub. Onu da qeyd edək ki, seminariyanın ilk direk­toru olmuş Firidun bəy çox keçmədən orada yaşlılar üçün savad kursunun və yetimlər evinin–pansionun açılmasına da nail olub. Görkəmli maarifçi, pe­daqoq, ədəbiyyatşünas buranı obrazlı şəkildə “Maarif və mədəniyyət çeşmə­si” adlandırıb.

Ümummilli lider Heydər Əliyev 1999-cu ildə Qazax Müəllimlər Semi­nariyasının 80 illik yubileyinin keçiril­məsi haqqında göstəriş verib və bu məqsədlə təşkil olunmuş ümumres­publika elmi-praktik konfransının işti­rakçılarına təbrik məktubu ünvanlayıb. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2018-ci il noyabrın 3-də Qazax Müəl­limlər Seminariyasının 100 illik yubile­yinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. ADA Universiteti seminari­yanın tarixi binasının və onun maarif­çi missiyasının bərpası təşəbbüsü ilə çıxış edib. 

İnişil oktyabrda başlanılan bərpa işlərinə Heydər Əliyev Fondu, Azər­baycan Sahibkarlar Konfederasiyası, Amerika Azərbaycan Cəmiyyəti cəlb olunub. Tarixi əhəmiyyətli binada bər­pa işləri xüsusi zövqlə aparılıb. Bu ilin yanvarında Qazax Müəllimlər Semi­nariyası – ADA Universitetinin Qazax Mərkəzində Firidun bəy Köçərlinin 160 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir ke­çirilib. 

Unudulmaz yazıçımız, Əməkdar elm xadimi, filologiya elmləri doktoru Mir Cəlal Paşayev ötən əsrdə onu ədə­bi zirvəyə qaldıran, Azərbaycan roma­nının ən gözəl nümunələrindən olan "Bir gəncin manifesti" adlı romanını yazıb. Hafiz Mir Cəlal oğlu Paşayev isə həyata baxışının, dünyagörüşünün for­malaşmasında fövqəladə rolu olan ata­sının həmin əsərinin adından yaradıcı şəkildə bəhrələnərək özünün səfirlik fəaliyyəti ilə bağlı yazdığı kitabını “Bir səfirin manifesti” adlandırıb. İndi isə, budur, rəhbərlik etdiyi ADA Universi­tetində araya-ərsəyə gələn yeni tədris layihəsi “Bir müəllimin manifesti” adla­nır. Əslində, hər kəsin həyatı, yaradı­cılığı və fəaliyyəti özlüyündə bir mani­festdir. Fərəhli haldır ki, “Bir müəllimin manifesti” layihəsi çərçivəsində Qazax Müəllimlər Seminariyasının tarixi bina­sının da əsaslı təmiri həyata keçirilir. 

ADA Universitetinin rektoru Hafiz Paşayev Prezidentə məlumat verib ki, akademiyanın Qazax Mərkəzində ötən tədris ilindən iki magistr proq­ramı həyata keçirilir. “Bir müəllimin manifesti” ixtisasartırma proqramı xüsusi maraq kəsb edir. Proqram çər­çivəsində bölgələrdən müsahibə yolu ilə seçilmiş müəllim və direktorlar bi­rinci mərhələdə Qazax Mərkəzində, ikinci mərhələdə ADA Universitetində, üçüncü mərhələdə isə ADA Vaşinqton Mərkəzində tədrisə cəlb olunurlar. Bu, əsl modernləşdirmədir. Fənlərin tədrisi əyani və onlayn şəkildə ADA Universi­teti Bakı və ADA-nın Qazax Mərkəzin­də ayda 2 həftəsonu (4 tam gün) əyani şəkildə, digər vaxtlar isə ADA Univer­sitetinin Blackboard öyrənmə platfor­ması üzərindən onlayn həyata keçirilir. Başqa sözlə desək, “Bir müəllimin ma­nifesti” təhsil proqramı, əslində, rektor Hafiz Paşayevin təşəbbüsü ilə yenidən bərpa olunan, təhsil tariximizin başlan­ğıc nöqtəsi sayılan Qazax Müəllimlər Seminariyasının 100 ildən sonra tərtib edilən ilk proqramıdır. Həmin təşəbbüs təkcə Qazax Müəllimlər Seminariyası­nın bərpasını hədəfləmir, eyni zaman­da, milli tariximizin və irsimizin qorun­masını nəzərdə tutur. 

Yenidənqurmadan sonra artıq göz oxşayan binada gələcəkdə ADA Universiteti tərəfindən 10-11-ci sinif şagirdlərinin təhsil alacağı müasir tip­li yeni məktəbin qurulması, bir neçə bakalavr ixtisasının açılması və kol­lecin təsis edilməsi nəzərdə tutulur. Mərkəzdə fəaliyyət göstərən magistr proqramlarının tədrisinə ADA Universi­tetinin müəllim və professor heyəti cəlb olunub. Burada Müəllimlər evi də tikilir. 

ADA Qazax Mərkəzinin tədris kompleksinə daxil olan XIX əsrə aid yerli əhəmiyyətli tarixi İsrafil ağa hama­mının təmirindən sonra onun daxilində Qazax xalçaçılıq məktəbi nümunələrin­dən ibarət muzeyin və rəsm dərnəyinin açılması nəzərdə tutulur. Bura, həmçi­nin kiçik həcmli musiqili ədəbi-mədəni tədbirlərin keçirilməsi üçün ideal mə­kandır.

Xatırlayırıq ki, ötən ilin əvvəlində binada əsaslı təmir başlanan zaman mülkünü seminariyaya hədiyyə etmiş Məşədi İbrahim ağanın nəvəsi Şah­bəddin Hacıyev buna görə hədsiz ra­zılığını bildirib. Təhsilimizin, elmimizin inkişafına dəstək olan insanlara verilən dəyərə, xüsusilə də babasının yaşadı­ğı mülkün bərpa olunmasına görə öz adından və ailəsi adından minnətdar­lıq edib. Bu nümunəvi addımı baba­sı Məşədi İbrahim ağanın timsalında təhsilin inkişaf etməsində əməyi keçən xeyriyyəçi insanlara olan hörmət və eh­tiramın göstəricisi kimi qəbul etdiyini vurğulayıb.

Tam əminik ki, Prezident İlham Əliyevin yenilənən şəraiti ilə tanış ol­duğu Qazax Müəllimlər Seminariyası – ADA Universiteti Qazax Mərkəzi lap tezliklə Cənubi Qafqazın nümunəvi elm-mədəniyyət mərkəzlərindən birinə çevriləcək. Burada bir zaman yandırı­lan elm işığı daha gur şölə saçacaq, ət­rafına yeni maarifçilər nəsli toplayacaq. Həyata keçirilən birgə layihələrlə müa­sir təhsil tariximizin növbəti səhifələri yazılacaq. 

Əlavə edək ki, dövlətimizin başçısı Qərb bölgəsinə səfəri zamanı Qazax Müəllimlər Seminariyasından başqa, daha iki təhsil-təlim mərkəzində olub. Şəmkirdə Məhəmməd Füzuli adına tə­biət və humanitar fənlər təmayüllü tam orta məktəb-liseyinin yeni tikilmiş 600 şagird yerlik təhsil ocağının, Samuxda isə Heydər Əliyev Fondunun “Təhsilə dəstək” layihəsi çərçivəsində inşa olu­nan Sərkar kənd uşaq musiqi məktəbi­nin yeni binalarının açılışlarını da edib. 

Bütün bunlar bir daha göstərir ki, Prezident İlham Əliyev elmə, təhsilə və mədəniyyətə böyük qayğı ilə yana­şır. Bu daimi qayğı, davamlı diqqət isə ölkəmizin xoşbəxt gələcəyinə hesabla­nıb. 

Ə.ƏLİYEV, “Xalq qəzeti”