Sahəyə dövlət nəzarətinin əsas tələbi budur

Ötən il İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti 4 əsas istiqamət üzrə qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi və funksional fəaliyyətin təşkili ilə bağlı əhəmiyyətli nəticələr əldə edib. İl ərzində ölkədə rəqabət mühitinin qorunması, dövlət satınalmalarında əlçatanlığın təmin olunması, keyfiyyət infrastrukturunun beynəlxalq tələblərə uyğunlaşdırılması və istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi sahəsində mühüm tədbirlər həyata keçirilib. Bu və digər məsələlər barədə qurumun 2023-cü il üzrə fəaliyyətinin yekunlarına həsr olunmuş mətbuat konfransında məlumat verildi. 

Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nə­zarət Dövlət Xidmətinin rəisi Məmməd Abbasbəyli qurum tərəfindən ötən il rəqa­bət və dövlət satınalmaları sahəsində qanunvericilik bazasının təkmilləşdiril­məsi, keyfiyyət infrastrukturu və isteh­lakçı hüquqlarının müdafiəsi ilə əlaqədar həyata keçirilən tədbirlər və maarifləndir­mə işlərindən ətraflı bəhs etdi. Ölkədə biznes və investisiya mühitinin davamlı olaraq yaxşılaşdırılması məqsədilə rəqa­bətin qorunması istiqamətində mühüm addımlar atıldığını vurğulayan xidmət rəi­si ötən il “Dövlət satınalmaları haqqında” yeni qanunun təsdiq olunduğunu, həmçi­nin Rəqabət Məcəlləsinin Milli Məclisdə üçüncü oxunuşda qəbul edildiyini diqqətə çatdırdı. Qeyd olundu ki, bu qanunvericlik aktları sağlam rəqabətə əsaslanan bazar iqtisadiyyatının inkişafına, ölkədə sahib­karlıq fəaliyyətinin stimullaşdırılmasına və dayanıqlı iqtisadi artıma əhəmiyyətli töhfə verəcək.

M.Abbasbəyli qeyd etdi ki, 2023-cü ildə Dövlət Xidməti tərəfindən rəqabət və­ziyyətinin təhlil edilməsi məqsədilə kənd təsərrüfatı sektoru, karqo xidmətləri, dər­man vasitələri və genişzolaqlı internet xidmətləri üzrə bazar araşdırmaları aparı­lıb, rəqabət təhlillərinin nəticələrinə uyğun olaraq qanunamüvafiq tədbirlər görüb. Bildirildi ki, ötən il haqsız rəqabətə yolver­mə əlamətləri üzrə 48 işə baxılması başa çatıb, qanun pozuntusuna yol vermiş 24 bazar subyektinə 650 min manatadək maliyyə sanksiyası tətbiq edilib. Bundan əlavə, 26 sahibkarlıq subyekti qanun po­zuntularını könüllü aradan qaldırıb. 

Cari ilin yanvar ayının 1-dən “Dövlət satınalmaları haqqında” yeni qanunun qüvvəyə minməsi, bununla da, elektron satınalmalara keçidin yekunlaşdırılması istiqamətində əhəmiyyətli addımlar atıl­dığını vurğulayan M.Abbasbəyli dedi ki, elektronlaşma nəticəsində sahibkarlar üçün dövlət satınalmaları daha əlçatan olacaq və müvafiq sahədə rəqabəti təşviq edəcək. Bu sahədə əldə olunan uğurlu nəticələri xarakterik rəqəmlər əsasında diqqətə çatdıran xidmət rəisinin sözlə­rinə görə, ötən il ümumi satınalmaların məbləği 7,5 milyard manatdan çox olub. Hesabat dövründə ümumi satınalmalarda elektron satınalmaların payı 22,4 faiz təş­kil edib ki, bu da 2022-ci illə müqayisədə 32,9 faiz çoxdur. 

Mətbuat konfransında, həmçinin “etender.gov.az” portalının funksionallığı­nın artırılması, dövlət qurumları ilə inteq­rasiyası sahəsində görülən işlər barədə məlumat verildi. Qeyd olundu ki, Dövlət Xidməti Mərkəzi Bank ilə birlikdə bank tə­minatlarının dövlət satınalmalarının vahid internet portalına inteqrasiyasını həyata keçirib. 

Keyfiyyətə nəzarət sahəsində həyata keçirilən tədbirlər barədə media təmsil­çilərinə məlumat verən xidmət rəisinin de­diyinə görə, ötən il “Milli standartlaşdırma sisteminin beynəlxalq tələblərə uyğunlaş­dırılmasına dair 2023–2025-ci illər üçün Dövlət Proqramı” qəbul olunub. Bildirildi ki, sözügedən sənədin icrası nəticəsində Azərbaycanda beynəlxalq tələblərə uy­ğun texniki tənzimləmə sisteminin yara­dılması xarici ticarətdə texniki maneələrin aradan qaldırılmasına, ixrac potensialının artırılmasına, istehlak bazarlarının təh­lükəli mallardan qorunmasına və sağlam rəqabət mühitinin qurulmasına xidmət edəcək.

Son illər ölkədə yeni dövlət standart­larının qəbulu istiqamətində də uğurlu nəticələrə imza atıldığı diqqətə çatdırıldı. Belə ki, 2023-cü ildə Azərbaycan Stan­dartlaşdırma İnstitutu tərəfindən 139 yeni dövlət standartı qəbul olunub, ki bu da əvvəlki ilə nisbətən iki dəfədən çox artım deməkdir. 

Hesabat ilində Azərbaycan Akkredita­siya Mərkəzi uyğunluğu qiymətləndirən 85 qurumu akkreditasiya edib. Qurum rəhbərinin dediyinə görə, 2023-cü ildə Azərbaycan Metrologiya İnstitutu ölkəyə idxal olunan mindən çox ölçmə vasitə­sinin tipə uyğunluğunu tanıyıb və onlara dair məlumatlar dövlət reyestrinə daxil edilib. Eyni zamanda, ötən il Dövlət Xid­məti tərəfindən sahibkarlıq subyektlərinə 72 min 554 mənşə sertifikatı verilib ki, bu da əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqa­yisədə 18,7 faiz çoxdur. 

Mətbuat konfransında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti tərəfindən il ərzində istehlakçı hüquqla­rının müdafiəsi və istehlak bazarına nə­zarət sahəsində həyata keçirilən tədbirlər barədə də geniş məlumat verildi. Bildirildi ki, 2023-cü ildə bu istiqamət üzrə Dövlət Xidmətində, ümumilikdə, 7597 müraciətə baxılıb. Bu isə 2022-ci ilin göstəricisindən 36,4 faiz yüksəkdir. Bununla yanaşı, ötən il daxil olan müraciətlərin təmin olunma səviyyəsində əvvəlki illə müqayisədə 26,6 faiz artıma nail olunub. Müraciətlərlə bağlı aparılan ciddi araşdırmaların nəticəsi ola­raq il ərzində sahibkarlıq subyektləri tərə­findən istehlakçılara 618 min manatdan artıq vəsait qaytarılıb ki, bu da 2022-ci illə müqayisədə 83 faiz çoxdur. 

Diqqətə çatdırıldı ki, daxil olmuș vətən­daş müraciətlərinin araşdırılması zama­nı təqdim olunmuș sübutlara əsasən, 38 hüquqi və 15 fiziki şəxs barəsində, ümu­milikdə, 83 inzibati xəta haqqında protokol tərtib edilib. Bu da 2022-ci illə müqayisə­də 6 dəfə artm deməkdir. Müraciətlərdə, əsasən, istehlakçılar onların aldadılma­sı, hüquqlarını məhdudlaşdıran şərtlərin müqaviləyə daxil edilməməsindən naraz­lılqlarını ifadə ediblər. Həmçinin hesabat dövründə xarici ölkələrdən çatdırılma xid­məti həyata keçirən 5 şirkət, təhsil xidməti göstərən 2 şirkət, MTK-larla bağlı 3 şirkət, həmçinin təmir-tikinti xidmətləri göstərən 1, sosial şəbəkə vasitəsilə məişət texnika­sı satışını həyata keçirən 1 fiziki şəxs tərə­findən yol verilən qanunsuzluqlar barədə istehlakçıların müraciətlərinə baxılıb. Mü­raciətlərin araşdırılması zamanı istehlakçı­ların aldadılması və dələduzluq əlamətləri ilə bağlı ilkin dəlillər aşkar olunduğundan həmin şirkətlərin əməlinə hüquqi qiymət verilməsi üçün toplanmış materiallar pro­kurorluq orqanlarına təqdim edilib. 

Sonda xidmət rəisi Məmməd Abbas­bəyli, eləcə də rəis müavinləri Elnur Ba­ğırov, Cəfər Babayev və İlqar Həsənov mətbuat nümayəndələrinin çoxsaylı sual­larını cavablandırdılar.

Mirbağır YAQUBZADƏ
XQ