Hazırda aqrar sektorda 21 beynəlxalq layihə həyata keçirilir

İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov “X” sosial şəbəkəsindəki hesabında Azərbaycanın BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) ilə ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması ilə bağlı müzakirə apardığını bildirib. O, bu təşkilatın respublikamızdakı nümayəndəsi Muhammad Nasar Hayat ilə keçirdiyi görüşdə BMT-nin ölkəmizlə bir çox sahələrdə səmərəli əməkdaşlığının mövcud olduğunu, FAO ilə Azərbaycan arasında tərəfdaşlığın potensial formatının yaradıldığını, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin və aqrar sahədə innovativ mexanizmlərin tətbiqi barədə danışdığını qeyd edib.

Nazirliyin bununla bağlı yaydığı mə­lumatda isə deyilir ki, nazir Mikayıl Cab­barov Azərbaycan və FAO arasında səmərəli tərəfdaşlığın iqtisadiyyatın bir sıra sahələrinə, o cümlədən kənd təsər­rüfatının və qida təhlükəsizliyinin güc­ləndirilməsinə, təbii resursların səmərəli idarə edilməsinə töhfə verdiyini vurğu­layıb. O qeyd edib ki, qurumla birgə hə­yata keçirilən layihələr kənd yerlərinə sərmayə qoyuluşu üçün əlverişli şəraitin yaradılmasına, aqrar məşğulluğun art­masına təkan verib.

Xatırladaq ki, Azərbaycan 1995-ci il oktyabrın 20-də bu təşkilata üzv qəbul edilib. BMT-nin ixtisaslaşmış qurumu olan FAO ölkəmizdə milli, regional və qlobal səciyyəli layihələrin həyata keçi­rilməsini daim diqqətdə saxlayıb. Həmin layihələr isə əsasən, kənd təsərrüfatının inkişafı, ərzaq təhlükəsizliyinin gücləndi­rilməsi, potensialın artırılması, resursla­rın idarə edilməsi, heyvan və bitki xəstə­liklərinə qarşı mübarizə, təchizat və digər müvafiq sahələrdə texniki yardımları nəzərdə tutub.

Qurumun layihələri barədə isə onu qeyd edək ki, irəli sürülən təşəbbüslər Azərbaycan hökumətinin prioritetləşdi­rilmiş ehtiyaclarından irəli gələn texniki əməkdaşlıq proqramlarına əsaslanıb. Bu zaman respublikamızın aqrar sektorun­da məhsuldarlığın artırılması məqsədilə layihələrinin icrası, habelə kənd təsərrü­fatında islahatların aparılması və sürət­ləndirilməsi, ölkədə ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı bir çox çətinliklərin müsbət həlli diqqət mərkəzində saxlanılıb. Həmçinin qida məhsullarının və tullantıların idarə olunması sahəsində təşəbbüslərin ger­çəkləşməsinə mühüm önəm verilib. Bununla bağlı indiyədək sözügedən is­tiqamətlərdə 60-dan yuxarı layihə real­laşdırılıb, xüsusən də ölkənin bölgələrin­də kənd təsərrüfatı mühiti, o cümlədən, qida təhlükəsizliyi yaxşılaşdırılıb.

Hazırda FAO tərəfindən Azərbaycan­da 21 layihə həyata keçirilir. Ölkəmizdə milli qida təhlükəsizliyi sistemlərinin və regional əməkdaşlığın, kənd təsərrüfatı­nın, xüsusilə heyvandarlıq və fındıqçı­lığın inkişafı, aqrar sahədə su ehtiyatla­rının idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsi və digər layihələr bu baxımdan maraq doğurur. 

Cari ilin sonunadək FAO ilə Azərbay­can arasında əməkdaşlığın ikinci mər­hələsi üzrə saziş imzalanacağı nəzər­də tutulur. Bu məqsədlə 2025-ci ilədək əməkdaşlıq çərçivəsində 9 prioritet is­tiqamət üzrə layihələr müəyyənləşdirilir, Azərbaycan hökuməti ilə kənd təsərrüfa­tı sahəsinin prioritet inkişaf istiqamətləri üzrə əməkdaşlığın gələcəkdə də davam etdirilməsi qarşıya mühüm vəzifə kimi qoyulur. Bu məqamda xatırlatmaq ye­rinə düşər ki, Azərbaycanda ərzaq təh­lükəsizliyinin təmin edilməsi dövlətimizin başçısı tərəfindən Hökumət qarşısında strateji vəzifə kimi qoyulub. Elə buna görə də 2024-cü ilin dövlət büdcəsində ərzaq təhlükəsizliyi tədbirlərinin reallaş­dırılması üçün 500 milyon manatdan çox vəsait nəzərdə tutulub. 

Ölkədə yerli istehsalın özünütəminet­mədə rolunun artırılması ilə bağlı layihələr davamlı olaraq icra olunur. Bu baxımdan ərzaqlıq buğda ilə özünütəminetmə sə­viyyəsinin yüksəldilməsi, idxaldan asılılı­ğın azaldılması prioritet istiqamətlərdən biridir. İstehsal potensialının artması və qlobal dəyər zəncirinə inteqrasiyanın güclənməsi hesabına 2003–2022-ci illər ərzində kənd təsərrüfatı məhsulları ixracı­nın həcmi 6,9 dəfə artıb.

Həmçinin torpaq-iqlim potensialın­dan və su ehtiyatlarından daha səmərəli istifadəni stimullaşdırmaq, ərzaqlıq buğ­da ilə özünütəminetmə səviyyəsinin yük­səltmək üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il iyulun 9-da imza­ladığı “Ərzaqlıq buğda ilə özünütəminet­mə səviyyəsinin yüksəldilməsinə dair bir sıra tədbirlər haqqında” Fərmanla yeni dəstək mexanizmi yaradılıb. Bu mexa­nizmə görə, artıq bu ildən pivot suvarma tətbiq edilməklə istehsal olunaraq Dövlət Ehtiyatları Agentliyinə və un dəyirmanla­rına təhvil verilən ərzaqlıq buğdaya görə məhsul subsidiyası da ödənilir.

Ölkədə aqrar sahənin inkişafı ilə bağ­lı aparılan ardıcıl və sistemli islahatların davamı olaraq dayanıqlı inkişaf prinsip­lərinə əsaslanan, ərzaq təhlükəsizliyinin daha da gücləndirilməsini təmin edən, ixrac potensialının artırılmasına və kənd yerlərində rifahın yüksəldilməsinə töhfə verən rəqabətqabiliyyətli kənd təsər­rüfatı məhsullarının istehsalı və emalı sənayesinin formalaşdırılması ölkədə həyata keçirilən sosial-iqtisadi siyasətin əsas istiqamətlərindən birini təşkil edir. Bu isə kənd təsərrüfatının uzunmüddətli və dayanıqlı inkişafını, ölkəmizin iqtisadi gücünün daha da artmasını, insanların rifahının yüksəlməsini şərtləndirir. 

FAO əməkdaşlıq fəaliyyətində aq­rar sektorun rəqəmlaşma prinsipləri əsasında inkişafına xüsusi önəm verir. Azərbaycanın işğaldan azad edilən əra­zilərində–Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında kənd təsərrüfatı­nın ən yaxşı texnologiya və təcrübələ­rini özündə birləşdirən “ağıllı kənd” konsepsiyası əsasında bərpası da bu beynəlxalq təşkilatın müxtəlif ölkələrdə kəndlərin rəqəmsallaşma yolu ilə gələ­cəkdə “ağıllı kənd”ə çevrilməsi planına uyğun gəlir. 

Ümumiyyətlə, respublikamızın aqrar sektorunun inkişafında, kənd təsərrüfa­tında islahatların uğurla aparılmasında rəqəmsallaşmanın, innovativ idarəetmə sistemlərinə keçidin təmin olunması va­cib şərtlərindən biridir. Bu baxımından ölkəmizdə “Elektron kənd təsərrüfatı” İnformasiya Sisteminin (EKTİS) yaradıl­ması xüsusi önəm daşıyır. Bu sistemin qurulmasını kənd təsərrüfatının rəqəm­sallaşdırılması yönündə son dövrlərdə atılan ən zəruri və əhəmiyyətli addım hesab etmək olar. EKTİS kənd təsərrü­fatı sahəsi üzrə geniş əhatəli informasiya bazasının qurulmasına zəmin yaradan vahid sistem, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi tədbirlə­rinin bütün mərhələləri ilə bağlı biznes proseslərini əhatə edən şəffaf və opera­tiv idarəetmə strukturudur. 

Hazırda bu sistem üzərindən 600 mindən çox subyektin müvafiq dövlət xidmətlərinə elektron qaydada birbaşa əlçatanlığı təmin edilib. EKTİS bu gün subsidiya, təchizat, tədarük və digər sahələrdə fəaliyyətin idarəedilməsində əsas iştirakçıdır və elektron qaydada in­formasiya-məsləhət xidmətinin göstəril­məsini təmin edə bilir.

Vaqif BAYRAMOV
XQ