Qadınların iştirak etdiyi ilk Olimpiada – “Paris-1900”
Qadınların olimpiadada iştirakı uzun sürən mübarizənin nəticəsidir. Onillər boyu idman və buradakı rəqabət ruhu yalnız kişilərə xas cəhətlər hesab olunurdu. Lakin 1900-cü ildə qadınlar ilk dəfə Paris Olimpiadasında iştirak ediblər. Bu yarışda 997 iştirakçıdan 22-si qadın olubsa, “Tokio-2020”də qadın olimpiyaçılar, ümumilikdə, iştirakçıların 48,7 faizini təşkil edib.
Şübhəsiz, Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi gender bərabərliyinin təmin edilməsində qabaqcıl idman ölkələrinin potensialına güvənib. Çünki, yalnız inkişaf etmiş ölkələrdə idmanın kütləviliyi üçün geniş imkanlar yaradılır. Eləcə də, kütləvilik olan yerdə, kişi idmançılarla yanaşı, qadınların təmsilçiliyi də diqqət mərkəzindədir.
Bütün olimpiadalarda xanım idmançılarımızdan medal
128 illik tarixə malik olan müasir Yay Olimpiya Oyunlarında ilk dəfə olaraq, iştirakçılar sayında gender balansına nail olunub. “Paris-2024”də 10 min 500 idmançının yarısı qadınlardır.
Azərbaycanın müstəqilliyi dövründə iştirak etdiyi ilk Oyunlarda – “Olimpiada-1996”da 23 olimpiyaçıdan yalnız 3-ü qadın idisə, artıq “Sidney-2000”də onların sayı 2 dəfə artaraq 6-ya çatıb. Sonrakı olimpiadalarda zərif cinsin nümayəndələrinin idmanda mövqeyinin yüksəlməsi Olimpiya Oyunlarında iştirakda da özünü göstərib. Ötən olimpiadada 28 kişi, 16 qadın təmsilçimiz yarışıb. İndiyədək komandamızın aktivinə xanımlarımız da ən layiqli mükafatları əlavə etməyə nail olublar.
Sidney Olimpiadasında 1 qızıl, Afina Oyunlarında 2 bürünc, Pekində 1 bürünc, Londonda 1 gümüş, 1 bürünc medal qazanan qadın olimpiyaçılarımız “Rio-2016”da 1 gümüş, 3 bürünc mükafat əldə edə biliblər. Tokio Olimpiadasında 7 mükafatın az qala yarısı – 3-ü qadınların payına düşüb. Beləliklə, Atlanta Oyunları istisna olmaqla, qadınlarımız ötən olimpiadaların hamısında medal qazanıblar. Qadınlarımız arasında Olimpiya Oyunlarının qalibi və bürünc mükafatçısı Zemfira Meftahətdinova, 4 qat Olimpiya mükafatçımız Mariya Stadnik kimi istedadlı idmançılarımız var ki, onlarla fəxr edirik. Qızlarımız Parisdə medal estafetini davam etdirəcəklər.
Yeni üfüqlər, ümidlər
Paris Oyunlarına lisenziya qazanan 48 idmançıdan 20-nin qadın olması bu sahədə son illər görülən genişmiqyaslı işlər sayəsində mümkün olub. Göründüyü kimi, tam bərabərlik olmasa da, fərq çox da böyük deyil. Düzdür, güc idman növlərində hələ də istədiyimiz nəticəni ala bilmirik. Məsələn, budəfəki Oyunlarda yarışacaq 12 güləşçidən yalnız 1-i, cüdoda isə 9 idmançıdan 2-si qadındır. Parisə yollanacaq 2 komandamız (bədii gimnastika üzrə qrup hərəkətləri komandası, 3X3 basketbol) qadınlardan ibarətdir.
Medal kolleksiyasında 2 “bürünc”, 2 “gümüş” olan təcrübəli güləşçi Mariya Stadnik Parisə “qızıl” üçün gedəcək. Bədii gimnastika üzrə qrup hərəkətləri komandamızın heyətində yer alan Ləman Əlimuradova, Kamilə Əliyeva, Yelizaveta Luzan, Güllü Ağalarzadə, Zeynəb Hümmətova və Darya Sorokinadan ibarət kollektiv çoxnövçülük proqramında çıxış edəcək. Avropa çempionatında medal qazanan ilk azərbaycanlı gimnast, Tokio Oyunlarının iştirakçısı, “Konya-2022” İslam Həmrəyliyi Oyunlarının qalibi Zöhrə Ağamirovanın Fransa paytaxtında “parlamaq” üçün yetərincə potensialı var. Azərbaycan tarixində batut gimnastikasında olimpiadaya ilk vəsiqənin sahibi Selcan Mahsudova, badminton və üzgüçülükdə qadın təmsilçilərimiz yeni nailiyyətlər qazanmaq əzmindədirlər.
Bu olimpiadada qadınlarımızın hesabına ilk dəfə komanda növündə təmsil olunuruq. Sevindirici haldır ki, dünyanın 8 ən güclü yığması sırasında Azərbaycan millisi də yarışacaq. Olimpiadada ilk komanda “qızılı”nı da məhz qızlarımız qazana bilər.
Leyla QURBANOVA
XQ
