ABŞ Prezidenti Co Bayden uzun tərəddüddən sonra Ukraynaya kasetli bombaların verilməsini təsdiqlədi. Ağ evin sahibi belə növ silahların verilməsini onunla izah etdi ki, ukraynalıların döyüş sursatı tükənir, Birləşmiş Ştatların da hazırda Kiyevə təqdim edəcəyi silah növü də məhz kasetli bombalardır. Bəs bu bombalar Rusiya–Ukrayna müharibəsinin gedişinə necə təsir göstərə bilər?

Belə bir qərarın verildi­yi barədə daha əvvəl bir çox KİV-də məlumat yayılmışdı. Ötən həftənin cümə günü ax­şam isə məlumatı ABŞ-ın milli təhlükəsizlik müşaviri Ceyk Sallivan da açıq şəkildə təs­diqlədi. Onun sözlərinə görə, kasetli bombaların Ukraynaya təhvil verilməsi ilə bağlı qərar asan qəbul edilmədi. Lakin son nəticədə bu, düzgün qərar he­sab olundu. Cənab Sallivanın sözlərinə görə, bu, preziden­tin bütün müşavirlərinin yek­dil tövsiyəsi idi. O, həmçinin vurğulamışdı ki, belə bir qə­rarın qəbul edilməsinə səbəb ABŞ-ın Ukraynanın artilleriya mərmilərinə olan tələbatını tam ödəyə bilməməsidir. 

Bundan başqa, Ceyk Sal­livan bildirmişdi ki, Birləşmiş Ştatlar kasetli bombaların mülki şəxslərə zərər vurma riski yaratdığını qəbul edir və buna görə də qərarı mümkün qədər təxirə salırdı. “Ancaq Rusiya qoşunları və tankları Ukraynanın mövqelərini yar­sa, daha çox Ukrayna ərazi­sini ələ keçirsə, habelə daha çox ukraynalı mülki vətəndaşı ram edərsə, mülki əhaliyə də böyük ziyan vurma riski var. Çünki Ukraynanın kifayət qə­dər artilleriyası yoxdur. Bu da bizim üçün qəbuledilməzdir”, –deyə cənab Sallivan ölkəsinin mövqeyini açıqlamışdı.

Ancaq ABŞ-ın məlum qə­rarı ölkədə, eləcə də NATO ölkələrində birmənalı qarşılan­madı. Amerikalı bəzi qanunve­ricilər Ağ evin Kiyevə bu növ si­lah tədarük etmək qərarından narahat olduqlarını bildirdilər. Belə ki, 19 demokrat konqres­men Ağ evin kasetli bombala­rın Ukraynaya verilməsi qərarı­na qarşı çıxdı. Konqresmenlər xüsusi yazılı bəyanatda xa­tırladırlar ki, kasetli bombalar BMT Konvensiyasına uyğun olaraq, təxminən, 125 ölkə tərəfindən qadağan edilmişdir. Bundan başqa, konqresmenlər öz bəyanatlarında ekspertlərin rəyinə istinad edərək bildirirlər ki, kassetli sursatların istifadə­si zamanı təhlükəli partlama­mış materialların qalma ehti­malı bir neçə amildən asılıdır və Pentaqonun təxminlərindən xeyli yüksəkdir.

Xatırladaq ki, kasetli bom­balar “bomba içindəki bomba” olaraq bilinən silah növüdür. Kasetli bombalar havada açı­lır və içindəki kiçik bombalar dağılaraq partlayır və bu sə­bəbdən təsir sahəsi çox ge­nişdir. Bu bombalar adətən çox kiçik bombaları böyük əraziyə, bəzən futbol meydan­çası boyda əraziyə səpələyir və bütün canlıları məhv edir. Partlamayanlar münaqişə bit­dikdən sonra onilliklər ərzin­də mülki insanları, xüsusən də uşaqları təhdid edir. Buna görə də Böyük Britaniya, Al­maniya və Fransa da daxil olmaqla, ABŞ-ın əksər müt­təfiqləri 2008-ci ildə BMT-nin Kasetli Silahlar haqqında Konvensiyasını imzalamış­dılar. Müqaviləni imzalayan dövlətlər “heç bir halda kasetli sursatlardan birbaşa və ya dolayı yolla istifadə etməmə­yi, istehsal etməməyi, başqa yolla əldə etməməyi, onun ehtiyatını saxlamamağı və ya heç kimə ötürməməyi” öhdəli­yini üzərinə götürürlər. Ancaq ABŞ, Rusiya, Çin və Ukrayna sözügedən konvensiyanı im­zalamaqdan imtina edirlər. 

Ekspertlərin fikrincə, ka­setli sursatlar əks-hücum za­manı Ukraynaya əhəmiyyətli dərəcədə kömək edə bilər. London Kral Kollecinin baş elmi işçisi Mayk Martinin söz­lərinə görə, kasetli bombalar Ukrayna üçün çox faydalıdır. M.Martin düşünür ki, Ukray­na hərbi texnika üçün istifadə olunan yanacaqla təchizat marşrutlarını və Rusiya an­barlarını vurmağa çalışır və kasetli sursatlar bu tapşırıqlar üçün çox təsirlidir. 

“Defense Express”in baş redaktoru Oleq Katkov da deyir ki, ABŞ-ın təqdim etdi­yi kasetli sursatlarının növü Ukraynanın əks-hücumunun gedişatını müəyyən edəcək. "Əgər bunlar kasetli artilleriya mərmiləridirsə, o zaman bu, ukraynalı artilleriyaçılara daha az atəş açmağa və Ukrayna­da döyüş sursatı çatışmazlığı problemini həll etməyə imkan verəcək. O.Katkov hesab edir ki, ABŞ-a zərbə endirmə təy­yarələri və uzaqmənzilli raket­lər üçün istifadə oluna bilən kaset sursatlarının element­lərini ixrac etməyə icazə veril­məsi Ukrayna ordusunu güc­ləndirəcək və Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin əks-hücumunu sürətləndirəcək.

Pentaqonun nümayəndəsi, briqada generalı Pat Rayderin isə düşünür ki, düşmənin canlı qüvvəsini məhv etmək üçün nəzərdə tutulmuş bu bombalar istənilən hücum əməliyyatla­rında faydalı olacaq. 

Səbuhi MƏMMƏDOV,

“Xalq qəzeti”