Son dövrlərdə Azərbaycan və Türkiyə arasında qarşılıqlı əlaqələrin təhsil sahəsində də dərinləşdiyi aşkar görünməkdədir. Bu əsasda qardaş Türkiyə­nin ölkəmizdə təhsil müəssisələri fəaliyyət göstərir, qarşılıqlı təqaüd (burs) proqramları tətbiq edilir, professor-müəllim və tələbə mübadilələri həyata keçirilir və s. 

Əməkdaşlığın daha da genişlənməsinə misal olaraq 2023-cü ilin iyununda Tür­kiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ölkəmizə dövlət səfəri zamanı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə görüşündən son­ra ortaq universitet yaradılması barədə an­laşmanı göstərmək olar. Bu barədə 2024-cü ilin fevralında ölkəmizin Elm və Təhsil Nazirliyi ilə Türkiyənin Ali Təhsil Şurası arasında memorandum imzalanıb. 

Artıq təsis edilmiş Türkiyə–Azərbay­can Universitetinin gözəl perspektivlərinin olacağı şübhəsizdir. Yeni ali təhsil oca­ğı yaxın gələcəkdə bölgədə ən aparıcı ali məktəblərdən birinə çevriləcək. Burada, əsasən, Türkiyənin aparıcı universitetləri­nin müxtəlif tədris proqramlarının birləş­dirilməsi reallaşır. Türkiyə–Azərbaycan Universiteti bir növ “çətir universitet” funksiyasını yerinə yetirəcək. 

Belə bir müştərək ali təhsil müəssisəsi­nin yaradılması ideyası hələ 2 il öncə mü­zakirə edilirdi. Nəhayət, əlaqədar qurumlar ideyanı əməli işlə reallaşdırdılar. Ölkəmi­zin 2024-cü il üzrə dövlət büdcəsindən Azərbaycan–Türkiyə Universitetinin fəa­liyyətinin təmin edilməsi məqsədilə 10 milyon manat vəsait ayrılıb. Bu il ilk tələ­bələrini qəbul edəcək universitet, hələlik, Xətai rayonunda, Bakı Ali Neft Məktəbi­nin (BANM) Xocalı prospektində yerləşən binasında fəaliyyət göstərir. Universitetin inzibati və maliyyə işlərinə cavabdehlik Azərbaycanın, akademik məsuliyyət isə Türkiyənin üzərində olacaq. Başqa sözlə, universitet üçün maddi-texniki tələbləri Azərbaycan, akademik məsələləri isə (təh­sil proqramları, tələbələrin müvəffəqiyyət səviyyələrinin qiymətləndirilməsi və s.) Türkiyə tərəfi təmin edəcək. 

İlkin mərhələdə Türkiyə–Azərbaycan Universitetinin 1-ci kursunda kompüter mühəndisliyi və sənaye mühəndisliyi fa­kültələrinin hər birində 30 nəfər, qida mü­həndisliyi fakültəsində 27 nəfər olmaqla, ümumilikdə, 87 tələbə ali təhsil almağa başlayacaq. Növbəti hər il üçün qəbul pla­nında 100–200 əlavə yer nəzərdə tutulur. Universitetdə təhsil pulsuzdur. Azərbaycan Texniki Universitetinin tərəfdaşlığı ilə fəa­liyyət göstərəcək müəllim heyəti İstanbul Texniki Universiteti, Orta Şərq Texniki Universiteti və Hacettepe Universitetindən dəvət olunacaq. 

Bu il ali məktəblərə qəbulun nəticəsi açıqlananda ilkin gözləntilər özünü doğ­rultdu – yüksək bal toplamış abituriyentlər bu universitetin tələbəsi oldular. Kompüter mühəndisliyi fakültəsinə qəbul üçün ən yüksək bal 684,9, ən aşağı bal isə 641,6-dır. Sənaye mühəndisliyi fakültəsi ən yük­sək bal 663,7, ən aşağı bal isə 544,4 olmaq­la tələbə qəbul edib. Qida mühəndisliyi fakültəsində ən yüksək bal 632,8 olduğu halda, bu bölmənin baza balı 452,1 olub.

Türkiyə Ali Təhsil Şurasının sədri Erol Özvar mətbuat üçün verdiyi açıqlama­da bildirib ki, Azərbaycanda beynəlxalq əməkdaşlığı daha yüksək səviyyəyə daşı­yacaq bir ali təhsil müəssisəsi modeli qu­rulacaq: “Layihənin mühüm xüsusiyyəti Türkiyə və Azərbaycanın ən köklü və güc­lü universitetlərinin proqramlarını bir ara­ya gətirməkdir. Bu yeni modelə Türkiyənin köklü universitetlərinin Ali Təhsil Şurası tərəfindən təyin olunacaq (ali təhsilin ilkin mərhələsi), bakalavr və magistr proqram­ları daxil olacaq”. 

Bu fikirdən o qənaət hasil olur ki, yaxın gələcəkdə universitetdə tələbə sayının art­ması ilə yanaşı, həm də magistraturaya qəbul həyata keçiriləcək. E.Özvar onu da qeyd edib ki, Azərbaycan alimləri ilə təkcə bakalavr təhsili sahəsində deyil, layihələr­də, tədqiqatlarda və kitab nəşri sahələrində də birgə işləyəcəklər.

Türkiyə–Azərbaycan Universiteti gələ­cək nəsillərin vahid milli ruhda yetişmə­sində mühüm rol oynayacaq. Yeni ali təhsil ocağının sayəsində hər iki ölkədən olan gənclər həm Türkiyədə, həm də Azərbay­canda təhsil almaq imkanı əldə edəcəklər. İki qardaş ölkə elm və texnologiya sahə­sində nə qədər güclü olsa, dünya miqyasın­da bir o qədər sayğılı və qüdrətli olarlar. 

Rizvan FİKRƏTOĞLU
XQ