Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Bahar Muradova 2023-cü ilin birinci yarımilinə həsr olunmuş brifinqdə ötən dövrə nəzər saldı və görülən işləri jurnalistlərin diqqətinə çatdırdı. Gündəlik işlər barədə komitə tərəfindən mətbuata açıqlamalar verildiyini deyən sədr bidirdi ki, 2023-cü ilin 6 ayına yekun vurulur və görülən işlər barədə medianı məlumatlandırmaq istədik.

B.Muradova vurğuladı ki, 6 ay ərzində normativ hüquqi bazanın gücləndirilməsi məqsədilə qanunvericiliyin təkmilləşdirilmə­si istiqamətində komitə tərəfindən 6 sənəd layihəsi hazırlanmış və 5 sənəd layihəsinə rəy və təklif verilmişdir. Prezident İlham Əli­yevin 9 iyun 2023-cü il tarixli sərəncamı ilə “Uşaqlara dair Strategiyanın həyata keçiril­məsi üzrə 2020–2025-ci illər üçün Fəaliyyət Planı”na uyğun olaraq, 2023–2024-cü illərdə “Uşaq hüquqları haqqında” yeni Qanun ha­zırlanır. Layihə üzərində iş başa çatıb, digər qurumlara rəy və təkliflərini bildirmək üçün göndərilib və yaxın zamanda Milli Məclisə təqdim ediləcək. “Uşaqların cinsi istismardan və cinsi zorakılıqdan müdafiəsi haqqında” Av­ropa Şurası Konvensiyasının tələblərinə uy­ğun olaraq, müvafiq qanunvericilik aktlarına əlavə və dəyişiklik edilməsi haqqında Azər­baycan Respublikası Prezidentin fərmanı ilə 4 məcəllə və 6 qanunda müvafiq dəyişikliklər edilməsi barədə qanun qəbul edilib. Sənəddə istismar qurbanlarına hüquqi yardım formaları və qaydaları, belə hadisələrin öyrənilməsi və maarifləndirmə işinin aparılması ilə əlaqədar məqamlar da öz əksini tapıb.

B. Muradova dedi: – Qurum tərəfindən “2021–2023-cü illər üzrə Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin Kommunikasiya Strategiyası və Sosial Me­dia Siyasətinə uyğun olaraq görülən işlərə dair Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Administrasiyasına il ərzində iki dəfə hesabat təqdim edilir. “Gender bərabərliyinin təmi­natları haqqında” Qanunun 20-ci maddəsinə uyğun olaraq, cari ilin sentyabr ayında Milli Məclisin plenar iclasında gender bərabərliyi­nin təmin edilməsi ilə bağlı 2022-ci ilə dair məlumat təqdim ediləcək. 2022–2026-cı illər üçün sosial inkişaf strategiyası və böyük qa­yıdışa dair növbəti dövlət proqramının üzəri­mizə qoyduğu vəzifələri yerinə yetirmişik. 

Qeyd edildi ki, yarım il ərzində komitə tərəfindən 6 müxtəlif mövzuda araşdırma və təhlil yekunlaşıb: Ölkədə qohum evlilikləri üzrə vəziyyətin öyrənilməsi; Azərbaycanda erkən uşaqlıq dövründə xidmətlərin əlçatanlı­ğı və təminatı; “Uşaqlara qarşı zorakılıq hal­larının səbəbləri, miqyası, nəticələri və qarşı­sının alınması: Qanunvericilik və onun tətbiqi praktikası”; Təhsil müəssisələrində rəhbər vəzifələrdə gender bərabərsizliyi; Medianın intiharlara təsiri; Erkən nikah halları. 

Həmçinin 8 min 523 nəfərin iştirakı ilə 6 layihə çərçivəsində 40 təlim, seminar və icma görüşü keçirilmişdir. İcra edilən layihələr Türkiyə ilə Azərbaycan arasında imzalanmış fəaliyyət planına uyğun olaraq, Türkiyədən dəvət olunmuş hekayəçilərin iştirakı ilə 5 minə yaxın valideyn və uşaq auditoriyasını əhatə edən layihə çərçivəsində nağıl günləri, “Uşaq və ailələrə psixo-sosial dəstək”, “İnsan alveri və məcburi əməyə yox deyək!”, “Həya­tının memarı sən özünsən”, “Erkən nikah və qohumlar arasında nikahın mənfi nəticələri”, “Məişət zorakılığına yox deyək” mövzularını əhatə edib.

Bundan başqa, ötən dövrdə qadın və gen­der məsələləri üzrə 1056 nəfərin iştirak etdiyi 1 layihə çərçivəsində 9 təlim, seminar və 3 konfrans keçirilmişdir. Hazırda komitənin 17 rayonda Qadın resurs mərkəzi fəaliyyət göstə­rir. Cari yarımil ərzində Qadın resurs mərkəz­ləri tərəfindən 3 min 782 nəfərin iştirakı ilə 126 görüş, dəyirmi masa və 82 təlim keçiril­mişdir. Ümumilikdə bölgələrdəki mərkəzlərin fəaliyyətindən 4 min 970 nəfər bəhrələnmiş­dir. 

Komitədə uşaq məsələlərinə də xüsusi diqqət ayrılmış, 6 ayda 6 layihə icra edilmişdir. Layihə çərçivəsində keçirilən 29 təlim, semi­nar və konfranslarda 1868 nəfər iştirak etmiş­dir. Layihələr “Mənim hüquqlarım”, “Kitab sərgisi”, “Qızlar müzakirəyə qoşulur”, “Oğ­lanlar müzakirəyə qoşulur”, “Susma, səsini eşitdir” və “Kitab sərgisi”nə həsr olunmuşdur.

Bundan başqa, regionlarda Uşaq və ailələrə dəstək mərkəzləri yaradılıb. Belə mərkəzlərdən bəhrələnənlərin sayı ötən dövr­də 20 min 500-dən çox olub. Mərkəzlərə 1570 nəfər tərəfindən 1608 müraciət daxil olmuş, onlardan 646-sı təmin edilmişdir. 2023-cü ilin birinci yarımili ərzində erkən nikah faktı ilə bağlı 20 fakt üzrə monitorinq – ailə səfərləri təşkil edilib. 17 erkən nikahın qarşısı alınıb. 11 Uşaq və ailələrə dəstək mərkəzləri tərəfindən 6 ay müddətində 4 “açıq qapı günü” keçirilib, müraciət edən 517 vətəndaşa psixoloji, hüquqi və sosial problemlərin həlli üzrə dəstək göstə­rilmişdir. Müraciətlərin 42 faizi sosial prob­lemlər (219), 33 faizi uşaq məsələləri (172), 18 faizi hüquqi yardım (91) 7 faizi psixoloji konsultasiya (35) ilə bağlı olub.

Vətəndaş müraciətlərindən danışan B Mu­radova yarım il ərzində komitəyə 1834 müra­cətin daxil olduğunu, onun 528-nin Vətəndaş­ların Qəbulu Mərkəzində həyata keçirildiyini diqqətə çatdırdı. Qeyd etdi ki, 148 müraciət yerində məsləhət və əlaqələndirmə ilə cavab­landırılmış, 380-i qeydiyyata alınaraq həlli istiqamətində müvafiq iş görülmüşdür. 

Məişət zorakılığı ilə bağlı müraciətlərin ötən ilin birinci yarısı ilə müqayisədə 10 ar­tığını deyən sədr 11 rayonun vətəndaşlarını əhatə etməklə, 6 regionda qəbul keçirildiyi­ni, 64 vətəndaşın ərizə, müraciət və təkliflə­rinə baxılıb, müvafiq tədbirlərin görülməsi ilə bağlı tapşırıqlar verildiyini bildirdi. Qeyd etdi ki, komitəyə müraciət edən 517 vətəndaşa psixoloji, hüquqi və sosial problemlərin həlli üzrə dəstək göstərilib. Müraciətlərdən 42 faizi sosial problemlərlə bağlı olub. Onun sözlərinə görə, vətəndaş müraciətlərində üstünlük təşkil edən mövzular məhkəmə qərarlarının icrası, məişət zorakılığı və işlə təmin olunma ilə bağ­lı olub. 860 – Gender əsaslı zorakılıqla bağlı dəstək xəttinə 6 ayda 146 müraciət daxil olub. Məişət zorakılığı ilə bağlı daxil olan müraciət­lərə dair lazımı tədbirlər görülmüş, yerli icra hakimiyyətlərinin gender zorakılığı və uşaqla­ra qarşı zorakılıq üzrə monitorinq qrupları ilə əlaqə saxlanılaraq, müraciətlər komitə tərəfin­dən nəzarətə götürülmüşdür.

Şəhid ailələri və qazilər komitə tərəfin­dən hər zaman diqqətdə saxlanılır və qayğı ilə əhatə olunurlar. Komitə əməkdaşları həssas qrupdan olan və psixo-sosioloji dəstəyə ehti­yacı olan 104 ailəyə baş çəkib və iki mindən çox uşağa psixoloji yardım göstərilib. Regi­onlarda yaradılan dəstək mərkəzlərinin gör­düyü işlərin əhəmiyyətindən danışan komitə sədrinin sözlərinə görə, yaxın zamanlarda Zəngilan və Füzulidə Uşaq və ailələrə dəstək mərkəzləri, Laçında isə Qadın resurs mərkəzi yaradılacaq.

Bahar Muradova “Azərbaycan Respubli­kasında məişət zorakılığı ilə mübarizəyə dair 2020–2023-cü illər üçün Milli Fəaliyyət Pla­nı”nın bu il başa çatdığını və bununla bağlı ölkəmizdə beynəlxalq konfrans keçiriləcəyini də diqqətə çatdırdı.

Zərifə BƏŞİRQIZI, “Xalq qəzeti”