(əvvəli https://xalqqazeti.az/az/siyaset/187743-ermenilerin-qerbi-ermenistan-texribati)

Bu avantürist “ideya”nın müəllifi və ev sahibi Fransa olub

Daha sonra “Qərbi Ermənistan” er­mənilərinin IV Konqresi 2011-ci il dekab­rın 10-11-də Parisdə keçirildi. Konqresdə “Qərbi Ermənistan Milli Assambleyası”­nın yaradılması qərara alındı. Beləliklə, “Mühacirətdə olan Qərbi Ermənistan hö­kuməti” də öz parlamentini yaratdı. 

Qərbi Ermənistan Milli Assambleyası 2014-cü il yanvarın 17-21-də Parisdə ke­çirdiyi ilk iclasında parlamentin sədri və “Qərbi Ermənistan”ın baş naziri, “Qərbi Ermənistan hökuməti”nin üzvlərini elan etdi. “Milli Məclisə” 64 deputatın seçilməsi ilə bağlı Qərbi Ermənistan Milli Assamb­leyasının mərkəzi seçki komissiyası qə­rar çıxardı. Birinci sessiyada məclisin icra orqanları və daimi komissiyası yaradıldı. “Qərbi Ermənistan parlamenti”nin səd­ri Armen Ter-Sarkisyan (Rusiya) oldu. Bu şəxs kriminal aləmdə yaxşı tanınırdı. Sonra “Qərbi Ermənistan” prezident res­publikası elan edilərək, onun “prezidenti” vəzifəsinə Armenak Abramyan (Fransa), “Mühacirətdə olan Qərbi Ermənistan”ın “baş naziri” Tiqran Paşabezyan (Ermə­nistan) seçildilər. Bu adamlar qatı erməni şovinistləri, Türkiyə və Azərbaycanda ci­nayətlər törətmiş şəxslərdir.

Qurultaylarda “Qərbi Ermənistan”a daxil ediləcək rayonların siyahısı da veril­mişdi: 1. Van; 2. Bitlis; 3. Ərzurum (Karin); 4. Trabzon (Həmşin də daxil olmaqla); 5. Sivas (Sebastya); 6. Diyarbəkir (Tiqrana­kert) ); 7. Harput (Xarberd); Kayseri, Ma­raş, Adana, (o cümlədən Zeytun, Antep, Antiok) 8. Kilikiya; 9. Qars (və Sürmeli); 10. Cavahk; 11. Naxçıvan. Göründüyü kimi, Dağlıq Qarabağ buraya daxil deyil­di. Çünki işğal edilmiş bu əraziləri ermə­nilər həll edilmiş məsələ sayırdılar.

“Qərbi Ermənistan” avanturası aşağı­dakı məkrli məqsədləri qarşıya qoyurdu:

Süni şəkildə tarix səhnəsinə çıxarılan “erməni məsələsi”nin daim gündəmdə saxlamaq;

“Qərbi Ermənistan” (Türkiyənin Şərqi Anadolu vilayətləri) ifadəsini ictimai rəyə yerləşdirməklə bu torpaqlara iddiaları ge­nişləndirmək;

Türkiyənin bu vilayətlərinə qayıtmaq üçün təbliğat aparmaq;

“Qərbi Ermənistan parlamenti” və “Qərbi Ermənistan hökuməti”nin “sürgün­dəki” fəaliyyətini genişləndirmək;

məhkəmələrə müraciət edərək bu torpaqların ermənilərə məxsus olduğunu “sübut etmək”;

vaxtilə burada yaşayan insanların nə­sillərinə Türkiyə vətəndaşlığı verilməsinə nail olmaq;

bu bölgələrdə mümkün qədər çox məskunlaşmaq.

İndi bu təxribatın müəllifləri yenə üz­dəniraq Sevr anlaşmasını “rəhbər” tutur­lar. Halbuki bu anlaşmanın artıq heç bir hüquqi kəsəri yoxdur. Sevr müqaviləsi Lozanna anlaşması qəbul ediləndən sonra tarixə gömüldü. Heç bir ölkədə tarixçilər ondan bəhs etmirlər. Sultan hö­kuməti tərəfindən imzalanan Sevr müqa­viləsi nə Osmanlı Məclisi, nə də sonra Türkiyə Böyük Millət Məclisi tərəfindən ratifikasiya edilib. Hətta ABŞ Senatı da bu anlaşmanı tanımadı. Sevr müqavilə­sindən dərhal sonra, 1920-ci ilin sent­yabrında artıq Ermənistan–Türkiyə sava­şı başladı. Ermənistan Gümrü sazişi ilə bitən müharibədə kapitulyasiya sənədinə imza atdı. 1921-ci ildə Moskva, ardınca Qars müqavilələri Sevrin üstündən xətt çəkdi. İndi ondan bəhs etmək absurd və mənasızdır. Amma ermənilər bu pers­pektivsiz ideologiyanı yenə davam etdir­məkdədirlər. 

Sovet Ermənistanının ilk baş naziri olmuş Hovhannes Kaçaznuni 1923-cü ildə Buxarestdə keçirilən Erməni İnqilabi Federasiyası – Daşnaksütyun Partiya­sının qurultayındakı məruzəsində “Sevr gözümüzü kor eləmişdi”– demişdi. Hə­min korluq indi də davam edir. Onun bu fikri də maraqlıdır: “Axı biz müstəqil ola­raq türklərlə ortaq dil tapmaq üçün daha çox səy göstərməliydik. Amma bunu etmədik, müharibə istədik. Türklər sülh təklif edəndə sərhəddə hərbi əməliyyat­lar başladı. Biz onların təklifini rədd etdik. Bu, böyük cinayət idi... Bu gün başa dü­şürük ki, Sevr müqaviləsi əvəzinə türklər­lə birbaşa razılaşmaya getsəydik çox şey qazanardıq”.

Bu gün Ermənistanda “Qərbi Ermə­nistan” ideyasını zərərli hesab edənlər az da olsa var. Tanınmış erməni yazı­çısı Hrant Matevosyan vaxtilə yazdığı “Ermənilər və imperiyalar” adlı məqalə­sində soydaşlarının müstəqil dövlətdə yaşaya bilməyəcəyini bildirir və belə bir qənaətə gəlir ki, ermənilər imperi­yaların tərkibində özlərini daha azad, daha müstəqil hiss edirlər. Ermənilərə dövlət lazım deyil, yaranan Ermənistan Respublikasının isə perspektivi yoxdur. Matevosyan və başqalarının çoxu bu fi­kirlərə görə təqib olunurdular. “Qarabağ və Zəngəzur Azərbaycanın tərkibində olmalıdır” – deyən, bu barədə Leninə raport yazan Mikoyana İrəvanda hey­kəl qoymaq qərarı ləğv edilmiş, büstü dəfələrlə murdarlanmışdı. Elə Matevos­yanın büstü də murdarlanmışdı. İndinin özündə də xəyali dövlətin Ermənistanın gələcəyi üçün təhlükəli olduğunu söy­ləyənlər var. Onlardan biri Ermənistanın ilk prezidenti Levon Ter-Petrosyandır. O, son müsahibələrinin birində bu ideo­logiyadan imtina etməyə, reallıqla barış­mağa çağırmışdı. 

Amma Ermənistanda xəstə düşüncə­nin daşıyıcıları hələ də dururlar. Paşinya­nın bəzi addımları cəmiyyətin müəyyən kəsimi tərəfindən kəskin tənqid olunur. Həm də bu dəyişikliklər yalnız dərs kitab­larının adının dəyişdirilməsi ilə bitməyə­cək. Növbədə konstitusiya dəyişikliyi ilə qonşularına qarşı ərazi iddialarının orta­dan qaldırılması prosesi, Ermənistanın gerbindən Ağrı dağının təsvirinin dəyiş­dirilməsi var. 

Ümumiyyətlə, ermənilərin uzun müddət gündəmdə saxladıqları “erməni soyqırımı”, “Qərbi Ermənistan” təbliğatla­rının artıq iflası başlanır. Çünki yalan və saxtakarlıq üzərində formalaşdırılmış si­yasət uzun müddət davam gətirə bilməz. Əgər Ermənistan bir dövlət kimi bölgədə mövcudluğunu davam etdirmək istəyirsə reallıqla hesablaşmalı, şovinist-faşist dü­şüncəsindən uzaqlaşmalıdır.

Qafar ÇAXMAQLI,
XQ-nin Türkiyə müxbiri