Ermənistan və Azərbaycan arasında aprelin 19-da delimitasiya və demarkasiya sahəsində əldə edilən razılaşmaya etiraz əlaməti olaraq kütləvi aksiyalara başlayan Hayastanın radikal müxalifəti aranı qarışdırmaqdan, süni gərginlik yaratmaqdan əl çəkmir. Onlar bu gün saat 18:30-da İrəvanın mərkəzindəki Respublika meydanında növbəti dəfə mitinq keçirməyi nəzərdə tutublar.

Budəfəki mitinqin proseslərin bundan sonrakı in­kişafı üçün xüsusi əhəmiyyətə malik olduğu bildirilir. Bunu Ermənistanda həm hakimiyyət, həm müxalifət, həm də müstəqil ekspertlər başa düşürlər. Görünür, elə buna görədir ki, radikallar mitinqə xüsusilə ciddi şəkildə hazırlaşıblar. Bunu onların hərəkətlərindən də görmək olar. Etirazçıların lideri, erməni apostol kilsəsinin Tavuş yeparxiyasının arxiyepiskopu Baq­rat Qalstanyan iyunun 1-də Gümrüdə keçirilən mi­tinq zamanı bildirmişdi ki, iyunun 9-dan hərəkatın sonuncu mərhələsinə başlanılacaq: “Biz iyunun 9-da böyük mitinq keçirəcəyik və bu, yəqin ki, həqiqətin qələbəsinin (?) son möhürü olacaq”.

Təxribatçı, pozucu əməllərlə məş­ğul olan, öz ölkələrinə “yaxşılıq” niyyəti ilə pislik edən revanşistlərin son vaxtlar destruktiv hərəkətlərinə “müqəddəs mü­barizə” adı vermələri də diqqətdən yayın­mır. Bir neçə gün öncə hərəkatın sosial şəbəkə hesablarında “Əziz həmvətənlər, qələbə çox yaxındır” sərlövhəsi ilə yer­ləşdirilmiş elanda deyilirdi: “Bu günlər çox mühüm iş günləridir. Biz sıralarımızı artırmalı, informasiya resurslarının im­kanlarını genişləndirməli, yeni insanları cəlb etməli və bazar günü keçiriləcək bö­yük mitinqə hazırlaşmalıyıq”.

Dünən B.Qalstanyanın müsahibə verdiyi barədə məlumat açıqlanıb. Ma­raqlıdır ki, müsahibə iyunun 7-də veril­diyi halda onunla bağlı məlumat dünən yayımlanıb. Qalstanyana yaxın media orqanları müsahibədə dünyanın 40-dan çox media orqanı nümayəndəsinin iştirak etdiyi barədə ağ yalan danışıblar. Onun iştirakçılarının siyahısına baxdıqda, on­ların tamamilə dünyanın müxtəlif yerlə­rində yaşayan ermənilərdən ibarət oldu­ğunu görmək mümkündür. “Frans-Press” agentliyinin erməni əsilli jurnalisti istisna olmaqla, dünyanın heç bir nüfuzlu media orqanının təmsilçisi müsahibədə iştirak etməyib.

Bütün hallarda Baqratın mətbuat kon­fransı zamanı Azərbaycanla bağlı dedik­lərindən bir neçə iqtibas gətirməyi lazım bilirik. Qeyd edib ki, onlar Ermənistan və Azərbaycan arasında danışıqları real və çoxtərəfli etməyə hazırdırlar: “Bizim hərəkatın vəzifəsi Ermənistan və Azər­baycan arasında mövcud olmayan (?) danışıqlar fonunda real gündəliyə malik real danışıqlara başlamaqdır. Bu gün heç bir danışıqlar aparılmır. Bu gün güc tətbiqi var. Delimitasiya və demarkasiya prosesi hər mənada – hüquqi, qanunve­ricilik, etik, siyasi, eləcə də təhlükəsizlik sferasında pozuntularla baş verib. Biz danışıqları həqiqətən real və çoxtərəfli etməyə hazırıq”.

Qalstanyan digər bir suala cavab ola­raq bildirib ki, bu danışıqlarda ATƏT-in zamin qismində olması son dərəcə va­cibdir: “Bizim əsas dəyişikliyimiz real da­nışıqların beynəlxalq standartlara uyğun və zaminlərin iştirakı ilə aparılmasını tə­min etməkdir. ATƏT bu danışıqların mü­hüm təminatçısı ola biləcək çox mühüm platformadır. Əgər biz sülhə çalışırıqsa, ilk növbədə bu sülh müəyyən edilməlidir. Əgər hakimiyyət sülh müqaviləsi bağla­maq istəyirsə, prioritet bu olmalıdır və yalnız bundan sonra bütün digər addım­lar atılmalıdır”.

Dünən isə B.Qalstanyan və tərəfdar­ları avtomobillə Böyük Qarakilsə (Vana­dzor) şəhərinə yürüş ediblər. Onlar saat 16:00-da şəhərdə mitinq keçiriblər.

Ermənistanın müstəqil media orqan­larında isə Baqratın hərəkətləri əvvəl­ki kimi tənqid edilməkdədir. “Armenian Report” saytında dərc edilmiş “Söz və əməl” sərlövhəli analitik yazıda bildirilib ki, populist, ucuz vədlərlə vətəndaşları küçələrə səsləmək, “arzularımızın mənə­vi Ermənistanı”nı qurmaqdan danışmaq asandır. Kiçik, lakin əməli addımlarla ölkənin güclənməsi işini həyata keçirmək daha çətindir.

Müəllif Samvel Ohanesyan yazır: “Bundan bir neçə gün öncə yazdığımız “Boşboğazlığın günahı: bir populisti di­gəri ilə dəyişməyə dəyərmi?” sərlövhəli məqalədə müxalifət liderlərinin sui-is­tifadə etməyi sevdiyi ucuz, ən əsası isə məsuliyyətsiz populizm məsələsinə toxunmuşdum. Onlar məqsədlərini elan edirlər – nəyin bahasına olursa-olsun Pa­şinyanı devirmək, rejimi dağıtmaq – bu haqda açıq danışırlar, sonra da... Sonra da heç kim konkret və praktiki heç nə təklif etmir. “Vətən naminə Tavuş” hərə­katının bazar günü insanları yenidən Respublika meydanına çağırması məni yenidən bu mövzuya qayıtmağa sövq etdi”.

Yazıda Qalstanyanın və tərəfdarla­rının mitinqi süni şəkildə şişirtdikləri bil­dirilib: “Onlar mitinqi bəh-bəhlə reklam edirlər. Sanki bütün həyatımız iki yerə bölünəcək: Mitinqdən əvvəl və sonra ya­şadıqlarımız. Sanki Baqrat Qalstanyan və onun tərəfdaşları – deputat Qarnik Danielyan, politoloq Suren Petrosyan və başqaları bizə bütün problemlərimizi həll edəcək möcüzə həbi təklif edəcəklər: sə­riştəsiz hökumət, güzəşt siyasəti, “mən­fi” miqrasiya, cəmiyyətin laqeydliyi və depressiyası... Ancaq onlar bizə, nə az, nə çox, bunu deyirlər: “Hərəkatın rəsmi kanallarını paylaşın, linklər buradadır”, “Birlikdə xəyallarımızdakı ruhani Ermə­nistanı quracağıq!” və sair. Zənnimizcə, yorğun insanları populist vədlərlə mey­danlarda sürükləməkdənsə, kiçik addım­larla da olsa işləmək daha yaxşıdır”.

Qeyd edək ki, tarix elmləri namizədi Varujan Geqamyan bugünlərdə həm­vətənlərinə müraciət edib. Bildirib ki, “Azərbaycan və Türkiyədən Ermənistana daim yeni, getdikcə daha radikal və fə­lakətli tələblər ünvanlanacaq”. Ancaq o, bunun qarşısını necə almaq lazım oldu­ğunu bilir: Hazırda çıxış yolumuz iyunun 9-da keçiriləcək böyük mitinqdə iştirak etməkdir. Ona cavab verən digər erməni media resursları isə bildiriblər ki, “bizim xarici düşmənlərimiz” silahsız ermənilə­rin İrəvanın mərkəzində mitinq keçirmə­sinə qətiyyən əhəmiyyət vermirlər.

Həmçinin, görünür, yalançı vətənpər­vər qüvvələrin hərəkatına rəğbət bəs­ləyən “Alternativ layihələr” qrupunun üzvü, “yüksək səviyyəli politoloq” Vahe Ovannisyan da “əsas mitinq” ideyasın­dan ilhamlanıb və təşkilatçılara məsləhət­lər verib: “Hərəkat çox mühüm və çətin mərhələni keçib. O, yeni sabit elektorat formalaşdırıb, hökumətyönlü anti-təbli­ğatın ən böyük dalğasını qırıb və daimi müşahidəçilərin – ehtiyatlı və tərəddüd­lü təbəqələrin qapılarını döyüb. Bu qa­pıların açılması üçün hərəkatın bundan sonra yeni mövzular üzərində düşünməsi lazımdır”. O, daha sonra küçədə adi er­məninin könlünü almaq üçün məsləhət­lər verib. “Armenian Report” yazır ki, diqqətlə baxdıqda onun bütün tövsiyələri Ermənistandakı siyasi böhrandan necə çıxmaqla deyil, insanları meydana necə toplamaqla bağlıdır ki, “kritik kütlə” sayə­sində mitinq əsas toplantı olsun: “Sadə dillə desək, onun dedikləri tükənmiş və qürurlu olmayan vətəndaşa problemləri­nin həll etmək haqqında quru vəddir. Bu, necə yaxşı populist olmaq haqqında mü­hazirədir. Boynunda bənövşəyi şərf olan Baqrat Qalstanyan isə Müqəddəs Anna kilsəsinin həyətinə öz “qoyun sürüsü”nü yığaraq yenidən Paşinyanın özünün və rəhbərlik etdiyi hökumətin tezliklə gedə­cəyini vəd edib. “Srbazan”ın həmkarla­rı, yəqin ki, bu çıxışı bəyəniblər. Amma “müqəddəs ata” Azərbaycana necə müqavimət göstərmək niyyətində oldu­ğunu açıqlamayıb. Çox güman ki, sirləri açmaq istəmədiyi üçün bunu etməyib”.

“Hraparak” qəzeti isə yazır ki, Baqra­tın rəhbərlik etdiyi hərəkat təkcə Nikolun hərəkətlərinin deyil, həm də onun ruh halının leytmotivinə çevrilib: “Bu gün­lərdə hakim partiyanın qapalı iclasında Paşinyan “Pişik Leopoldun macəraları” cizgi filmindəki kimi qeyri-adi sakitliklə və “Uşaqlar, gəlin dost olaq” üslubunda çıxış edib. İrəvan merinin müavinləri mövcud problemlərdən şikayətləniblər. Paşin­yan isə yanğınsöndürən rolunu üzərinə götürərək, qızışan ehtirasları söndürüb, komanda yoldaşlarını əmin edib ki, bəli, problemlər var, amma məsələ onların həll olunmamasında deyil, problem yal­nız temp və vaxtdadır. Bəlkə də bunun üçün qərəzli səbəblər var”.

“Mülki müqavilə”dəki mənbənin söz­lərinə görə, Paşinyan faktiki olaraq, bu dövrdə problemi komandanın birliyini qorumaq və heç kimi incitməmək yolu ilə həll etməyə çalışır. Əgər bir neçə ay əvvəl belə söhbət olsaydı, o, sadəcə ola­raq mer Tiqran Avinyana hücuma icazə verərdi. Şərait yaradardı ki, onlar bir-birini “parçalasınlar” və o, tamaşaçı statusunu qəbul edərək, bu mənzərədən həzz alar­dı. Yeri gəlmişkən, mer hansısa tədbirdə iştirak bəhanəsi ilə təşəbbüs qrupunun iclasında iştirak etməyib. Baxmayaraq ki, iclas axşam saatlarında başlayıb”.

Bu arada Ermənistan milli təhlükə­sizlik xidmətinin rəhbəri Armen Abaz­yanla baş nazir Nikol Paşinyan arasında qarşılıqlı etimadsızlıq olduğu barədə də məlumat yayılıb. Hayastan mediası ya­zıb ki, Paşinyan milli təhlükəsizlik xid­mətinin rəhbərinə hökumət üzvləri üçün hazırlanan bağ evinə köçməyi təklif edib. İddialara görə, Abazyan bu təklifdən im­tina edib. Səbəb kimi isə Paşinyanın istənilən vaxt onun evinə “qvardiyasını” göndərib yoxlama aparacağı və ya gecə­nin istənilən vədəsində öz yanına çağıra biləcəyi göstərilir. Belə görünür ki, baş nazir Abazyana güvənmir, bu isə MTX rəhbərinin vəzifəsini hər an itirə biləcəyi anlamına gəlir. O da bildirilib ki, hazırda hökumətin bağ evində cəmi üç ailə yaşa­yır: Paşinyan, Alen Simonyan və Ararat Mirzoyan.

Eyni zamanda, son vaxtlar Ermənis­tanın müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində müxtəlif ölkələrlə əməkdaşlığı genişlən­dirdiyi də diqqətdən qaçmır. Ermənistan müdafiə nazirinin müavini Karen Brut­yanın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Berlində alman həmkarı ilə danışıqlar aparıb. Ermənistan və Almaniyanın mü­dafiə nazirlikləri arasında hərbi-texniki və hərbi-texnoloji əməkdaşlığa dair sənəd­lər imzalanıb.

Hayastan parlamentinin müdafiə və təhlükəsizlik məsələləri komissiyası isə Yunanıstanla hərbi-texniki əməkdaşlıq haqqında sazişi təsdiqləyib. Görüşdə iştirak edən müdafiə nazirinin müavi­ni Arman Sarkisyan bildirib ki, sazişin məqsədi iki ölkə arasında hərbi-texniki əməkdaşlıq prosesini genişləndirmək və dərinləşdirməkdir. Görünən odur ki, Ermənistan silahlanır, silah tədarükü bazarını şaxələndirir. Bütün bunlar isə Prezident İlham Əliyevin iyunun 6-da TÜRKPA-nın nümayəndə heyətini qəbul edərkən bildirdiyi “Onlar revanşizm ide­yalarından tamamilə imtina etməlidirlər və biz görürük ki, belə ideyalar təkcə müxalifətdə deyil, iqtidarda da var. Bütün bu məsələlər, təbii ki, aydınlaşdırılmalı və tənzimlənməlidir” sözlərinin daha bir isbatıdır.

Səxavət HƏMİD
XQ