Müşfiq ƏLƏSGƏRLİ,
“XQ”-nin media eksperti

Azərbaycanın Qeyri-Hökumət Təşkilatları ABŞ Konqresinin 26 üzvünə gerçəyi necə anlatdı? 

Bu məktub COP29-un Azərbaycanda keçirilməsindən “narahat olan” konqresmenlərə ünvanlanıb. Həmin 26 konqresmen mayın 13-də ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinkenə və ABŞ Prezidentinin baş müşaviri John Podestaya məktubla müraciət edərək, onları Azərbaycanın COP29-a sədrliyini pozmaq üçün hərəkətə keçməyə çağırıblar. Arqumentləri budur ki, guya, Azərbaycan neft-qaz hasilatçısı olmaqla, ekologiyaya ziyan vuran ölkələr sırasında yer tutur. 

Konqresmenlərin Ağ Ev təmsil­çilərinə ünvanladıqları məktubda heç bir fakta, rəqəmə istinad edilməyib. Azərbaycanın müasir trendlərə uyğun olaraq, “yaşıl enerji” siyasəti yürüt­düyü və bu yöndə ciddi uğurlar əldə etdiyi nəzərə alınmayıb. Özlərinin əsassız, absurd mülahizələrinə söy­kənərək, Azərbaycanın “yaşıl enerji” siyasətinin səmimiliyini şübhəyə al­mağa, qaralamağa çalışıblar. 

* * * 

Azərbaycan QHT-lərinin 26 konqresmenin fəaliyyətinə cavab olaraq hazırladıqları məktub isə faktlara əsaslanır. Rəqəmlərlə sübuta yetirilir ki, dünyada ətraf mühiti ən çox çirk­ləndirən ölkələr sırasında ABŞ liderlik edir. Məsələn, məktubda qeyd edi­lir ki, dünyada neft istehsalına görə birinci yeri ABŞ tutur. O, hazırda gündəlik 13 milyon barrel neft hasil etməklə, dünyada istehsal olunan neftin həcmində, təxminən, 15 faizlik paya malikdir. Yaxud, dünyada iqlim dəyişmələri böhranın yaranmasının köklü səbəblərindən biri kimi daş kömür yanacağından istifadə faktı götürülür. Kömür çirkli yanacaq növü kimi ekoloji tarazlığın pozulması pro­sesində həlledici paya malikdir. İstilik effekti yaradan qaz emissiyaları ən çox kömürün istehsalı, saxlanması, daşınması və yandırılması proses­lərində formalaşır. Bu gün ABŞ-də hələ də kömürdən yanacaq kimi isti­fadə edilir. Həmçinin, ABŞ tarixən ən böyük kömür istehsal edən ölkə olub. 2022-ci ildə 540 milyon ton kömür istehsal edərək dünyada 4-cü yeri tutub. 

Belə faktların sadalanmasından sonra vurğulanır ki, ABŞ-nin karbon emissiyalarının həcmi 430 milyard tondan çoxdur. Bu, dünyada ən yük­sək göstəricidir. 

Problem ondadır ki, ABŞ konqres­menləri özlərində cəsarət tapıb heç zaman bu faktların üzərinə getmə­yiblər. ABŞ-nin qlobal ekoloji tarazlı­ğı pozan sənayesini tənqid hədəfinə çevirməyiblər. Öz ölkələrinin imicinə xələl gətirən faktlara göz yumaraq, bəşəriyyətə ciddi ekoloji zərbələr vu­rulmasına şərait yaradıblar. Qlobal iqlim dəyişmələrində əsas tarixi mə­suliyyət daşıyan inkişaf etmiş ölkələri diqqətdən yayındıraraq, informasiya manipulyasiyaları ilə dünya ictimaiy­yətini çaşdırıblar. Ekologiyanın kor­lanmasına görə bütün məsuliyyəti neft-qaz istehsal edən kiçik ölkələrin üzərinə qoymağa çalışıblar. Azərbay­can QHT-lərinin ABŞ konqresmenlə­rinə ünvanladıqları məktubda bütün bunlar faktlarla sübuta yetirilib. 

* * * 

Nəzərə almaq lazımdır ki, ABŞ Konqresinin manipulyasiya etdiyi mövzu təkcə ekoloji böhranla bağlı deyil. Onların geopolitik siyasət, lokal münaqişələr, demokratik inkişaf, in­san haqları, media azadlığı və sair bu kimi mövzulara yanaşmaları da prob­lemlidir. Öz maraqları naminə faktları dəyişirlər, saxtalaşdırıb kontekstdən çıxarırlar. Haqsız olsalar da, özlərini haqlı kimi göstərə bilir, yaratdıqları problemləri başqa ölkələrin adına yazmağı bacarırlar. Saxtakarlıq üçün tam bir mexanizm hazırlayıblar. Bu mexanizmlərdən biri məhz 26 konq­resmenin COP29 mövzusunda mü­raciəti zamanı üzə çıxır. Əllərində, təsirlərində olan media resursların­dan istifadə edən 26 konqresmen öz müraciətlərini ABŞ Konqresinin ümumi mövqeyi kimi qələmə verirlər. ABŞ Konqresinin 535 nəfər üzvü var, müraciəti isə erməni diasporunun dostu olan 26 nəfərlik heyət imzala­yıb. Azərbaycan QHT-lərinin hazırla­dıqları cavab məktubunda bu nüansa da diqqət yetirilir. 

Beləliklə, deyə bilərik ki, Azər­baycan QHT-lərinin 26 ABŞ konqres­meninə cavab olaraq hazırladıqları müraciət formal olaraq COP29-un Azərbaycanda keçirilməsindən nara­hat olan 26 konqresmenə ünvanlan­sa da, ümumilkdə, ABŞ Konqresinin və ABŞ-nin geopolitik siyasətinin ma­hiyyətini açır.