“Demokratiya qiyafəsi”nə bürünmüş ölkədə insan hüquqları rəzil durumdadır

Ermənistanda insan hüquq və azadlıqları pozulur. Bununla bağlı faktlar 2018-ci il inqilabınadək də qeydə alınıb, ondan sonra da. Beynəlxalq ictimaiyyət isə heç vaxt məsələyə ciddi önəm verməyib. Hətta, terrorçu Koçaryan-Sarkisyan xunta rejiminin zamanında adi hal almış insan haqlarına aşkar həqarət təmayüllərinə də göz yumulub. Baş nazir Nikol Paşinyanın hakimiyyətə yiyələnməsindən sonra isə problem tamamilə unudulub. 

Əvəzində Ermənistanın “Qafqazda demokratiya adası” obrazına dair fikir­lər tirajlanıb və rəsmi İrəvan məsələni özünün xarici siyasət seqmentinə daxil edib. Dəfələrlə görmüşük ki, N.Paşinyan və komandasının üzvləri müxtəlif bey­nəlxalq platformalarda demokratiya ami­lindən Azərbaycana qarşı yararlanmağa cəhd göstəriblər. Onlar bəzi beynəlxalq dairələrin ölkəmizə münasibətdəki ikili standartlar siyasəti, bu siyasətin başlı­ca elementi sayılan qərəzli yanaşmalar, Azərbaycana ünvanlanmış anti-demok­ratik təqdimatlar fonunda Ermənistan demokratiyası məfhumundan üstünlüyə yiyələnmək üçün alət kimi istifadə edib, manipulyasiyalara yol veriblər. 

Əslində, Ermənistan rəhbərliyi 44 günlük müharibəyə də, belə demək mümkünsə, demokratiya sipərinə arxa­lanaraq başlamışdı. Elə zənn etmişdi ki, ölkənin mövcud istiqamətdəki yüksək təbliğatı Azərbaycanı yenmək, Qaraba­ğın anşlüzü baxımından fayda doğura­caq. Əlbəttə, rəsmi İrəvan yanılmış və bunun acı nəticələrini sadə ermənilər yaşamışdılar və bu gün də yaşayırlar. Həmin ermənilər müharibədən əvvəl olduğu kimi, savaşdan sonrakı dövrdə də “demokratiya nağılı”nın gəlişigözəl ifadələrindən başqa heç nə görmədilər. 

Hazırda istər Azərbaycanla münasi­bətlər məsələsində, istərsə də digər is­tiqamətlərdə, o cümlədən Rusiya müstə­visində Paşinyana havadarlıq edən qüvvələr yenə demokratiya amili üzərinə köklənirlər. Onlar Ermənistanın qorun­masının vacibliyini əsaslandırarkən elə fon yaradırlar ki, sanki ölkənin müdafiəsi bəşəri dəyər və prinsiplərə ali hörmətin təcəssümüdür. Belə təqdimatlar rəsmi İrəvana daxildəki etirazları boğmaq, hər cür qanunsuzluğu törətmək üçün yaxşı sığınacaqdır. 

Lakin deyəsən, indi vəziyyət bir qə­dər fərqlidir. Hərçənd, bu fərqliliyin bey­nəlxalq dairələrin Ermənistan hakimiy­yətinin anti–demokratik hərəkətlərinə yanaşmasını dəyişdirəcəyini düşünmək sadəlövhlükdür. Çünki həmin dairələr üçün demokratiya, insan hüquq və azadlıqları kimi məsələlər yalnız siyasi spekulyasiya vasitələridir. 

Əlqərəz, Ermənistan parlamentinin müxalif “Ermənistan” və “Şərəfim var” fraksiyaları Avropa Şurasını və bey­nəlxalq insan haqları təşkilatlarını ölkə­də demokratiya sahəsində geriləməni, insan hüquq və azadlıqlarının kobud şəkildə pozulmasını pisləməyə çağırıb­lar. Onların yaydıqları müraciətdə bildi­rilib ki, Ermənistanda insan hüquqlarının pozulması və demokratiyanın tənəzzülü göz qabağındadır. Ölkənin hazırkı haki­miyyəti beynəlxalq ictimaiyyət qarşısın­da özünü demokratiyanı inkişaf etdirmiş kimi göstərir. Ancaq insan hüquq və əsas azadlıqlarını kobud şəkildə pozur.

Erməni müxaliflərin bəyanatında daha sonra bildirilir ki, hökumətin cəhd­lərinə baxmayaraq, beynəlxalq insan haqları təşkilatları ölkədə bir neçə il ərzində dövlət hakimiyyətinin konso­lidasiyası şəraitində müxalifətdə olan yerli icma liderlərinin devrilməsi ten­densiyasının davam etdiyini, mövcud xüsusda hakim partiyanın maliyyəsi ilə bağlı şəffaflığın yoxluğunu, nəticə etiba­rilə demokratiyanın faiz nisbətinin aşağı düşdüyünü bildirirlər. Müxaliflər əlaqə­dar beynəlxalq qurumların Ermənistan hökumətinin söz və sərbəst toplaşma azadlığına hücumlarını gücləndirdiyinə dair hesabatlar yaydıqlarını vurğula­yıblar. Onlar, həmçinin, qeyd ediblər ki, yerli qanunvericilik həbsə son çarə kimi baxsa da, alternativ həbs üsullarına üs­tünlük versə də, hazırda Ermənistanda həbs ən çox yayılmış təcrübə olaraq qa­lır və müxalifət xadimlərinə qarşı geniş istifadə olunur.

Ermənistanın parlament müxalifə­tinin bəyanatında o da bildirilir ki, ölkə­də əks düşərgələrdə yer alan siyasətçi opponentlərin qondarma cinayət işləri ilə təqibi, bütün mümkün vasitələrlə repressiyalara məruz qalmaları adi hala çevrilib və bu cür hərəkət və davranış­lar hakimiyyətin iş üslubu, vizit kartıdır: “Müxalifətdən olan deputatlar, deputat­lığa namizədlər, müxalifət partiyalarının təmsilçiləri, bir sıra ictimai xadimlər, onlarca yerli icma rəhbərləri uzun müd­dətdir ki, qondarma ittihamlarla həbsdə­dirlər”.

Bundan başqa bəyanatda vurğula­nıb ki, Ermənistanda müxalif fəaliyyə­tinə görə yüzlərlə insan sırf polisin ifa­dəsi əsasında qeyri-qanuni həbs edilib və uzun müddətdir azadlıqdan məh­rum olunub. Habelə, ictimai xadimlər, siyasətçilər və onların yaxınları, həlak olmuş hərbçilərin valideynləri Ermənis­tanın indiki hakimiyyətini tənqid etdiklə­rinə görə cinayət törətməkdə ittiham və ya mühakimə olunurlar: “Avropa Şurası Parlament Assambleyasının (AŞPA) müəyyən etdiyi meyarların tətbiqi ger­çəkləşərsə, məlum olar ki, yuxarıda qeyd edilən əksər hallardakı kimi, hazır­da həbslə üzləşənlərin çoxu siyasi məh­buslardır”.

Ermənistan parlament müxalifətinin bəyanatında o da vurğulanıb ki, həb­sdən fərqli fikirlərə qarşı mübarizə va­sitəsi kimi istifadə edildiyi, o cümlədən, ibtidai və məhkəmə araşdırmalarına əsasən bəzi hallarda ölümlə nəticələnən repressiv münasibətin olduğu ölkədə insan haqlarından və ya demokratiya­dan söhbət gedə bilməz. İctimai-siyasi xadimlərə bu münasibətin bir məqsədi var: söz azadlığına mane olan mühit və ab-hava yaratmaq. “Yuxarıda göstə­rilənlərə əsaslanaraq, biz beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatlarının diqqətini Ermənistanda demokratiya və insan haqlarının kobud şəkildə pozulması hal­larına cəlb edirik. Biz Avropa Şurasını Ermənistanda davam edən demokra­tiyanın tənəzzülünü, insan haqları və əsas azadlıqların kobud şəkildə pozul­masını qətiyyətlə pisləməyə çağırırıq”,– deyə Ermənistanın müxalif parlament fraksiyalarının bəyanatında deyilir. 

Bəli, hər şey göz qabağındadır. Er­məni müxalif parlament fraksiyasının Avropa Şurasına və digər beynəlxalq qurumlara ünvanlanmış bəyanatı isə acınacaqlı vəziyyətin təsviri baxımından əhəmiyyətli sayıla bilər. Bu təsvir nəticə çıxarmaq və hərəkətə keçərək durumu dəyişdirmək üçün yaxşı istinadgahdır. Hərçənd, əvvəldə də dediyimiz kimi, nəinki bu sənədin, eləcə də digərlərinin beynəlxalq dairələrə heç bir təsiri yoxdur. Çünki həmin dairələrin Qərbin forpostu­na çevrilmiş Ermənistana münasibəti fərqlidir. Onların ümumən insan hüquq və azadlıqları məsələsinə yanaşmaları da həmçinin. Bu ikili yanaşma qaldıqca Ermənistandan gələn bütün bəyanat və çağırışlar qulaqardına vurulacaq. 

Sonda bir məqama da diqqət yetirək. Haqqında söz açdığımız bəyanatın müəllifləri Ermənistanın sabiq hakimiy­yətində təmsil olunanlardır. O kəslər ki, özləri iqtidarda yer alanda insan hüquq və azadlıqlarına önəm verməyiblər. İndi bu adamlar bəşəri dəyərlərdən, həmin dəyərlərə hörmətdən dəm vurur, möv­cud xüsusda Paşinyan hakimiyyətinə ittiham yağdırırlar. Necə deyərlər, “daşı günahı olmayan atsın”. Belə görünür, Ermənistanda günahsız yoxdur. Hər hal­da riyakar ölkədə doğulub, onun siyasi mühitində günahsız qalmaq olmur. 

Ə.RÜSTƏMOV
XQ