“Girdman–Şirvan–Naxçıvan” ümumerməni birliyi ilə Ermənistan hakimiyyətinin “ideya” yaxınlığına sözardı

Ermənistanda sərsəm bir təşkilat var. Adı belədir: “Girdman–Şirvan–Naxçıvan” ümumerməni birliyi. Bu birlik Dağlıq Qarabağın müstəqillik bəyannaməsi adlanan saxta sənədin qəbulunun 32-ci ildönümü müna­sibətilə bəyanat yayıb. Əlbəttə, məsələyə reaksiya vermək, bəlkə, bir o qədər yerinə düşmür. Ancaq iş ondadır ki, bu bəyanatı Ermənistan döv­lətinə məxsus “Armenpress” informasiya agentliyi yayıb. Deməli, durum kifayət qədər ciddidir. 

Bəli, durum həm də ona görə ciddidir ki, Azərbaycanla sülh müqaviləsinin im­zalanması istiqamətində, guya, cəhdlər etdiyini vurğulayan və özünü mütərəqqi subyekt kimi göstərməyə çalışan Ermənistan dövləti öz media orqanı vasitəsi ilə separatçı mahiyyət daşıyan belə bir məsələni tirajlamaqdadır. Kimsə deyə bilməz ki, “Armenpress”in mövqeyi rəsmi İrəvanın mövqeyi deyil. Bir vacib məqam da var ki, onu yazının sonunda diqqətə çatdıracağıq.

Əvvəla, sözügedən təşkilatın özünə diqqət yetirək. Göründüyü kimi, Girdman, Şirvan və Naxçıvan adları Azərbaycan toponimləridir. Ümumer­məni birliyi ermənilərin milli kulinariya­mızdakı dolmaya iddia etdikləri kimi, onların əzəli torpaqlarımıza da eyni formada sahiblənməyinin təbliğatını aparır. Dolmanın adı dəyişdirilmədiyi kimi, torpaqlarımızın adı da saxlanılır. Yəni, ortada son dərəcə böyük həya­sızlıq var. 

İkincisi, indiyədək iki Qarabağ müharibəsi olub. İkinci Qarabağ mü­haribəsində Ermənistan rüsvayçı məğlubiyyətlə üzləşib. Ölkənin baş naziri Nikol Paşinyan Qarabağ da daxil olmaqla, Azərbaycanın ərazi bü­tövlüyünü tanıdığını bəyan edib. İndi isə Ermənistanın dövlət mediası “Ar­menpress” separatçı mərama xidmət edən qurumun sənədini yayır. Özü də “Dağlıq Qarabağın” “müstəqilliyi” ilə bağlı bəyanatı. Belə bir durumda rəsmi İrəvanın sülh “zəngulə”lərinə səmimi yanaşmaq mümkündürmü? Əlbəttə ki, yox! 

Əlqərəz, “Girdman–Şirvan–Naxçı­van” ümumerməni birliyinin bəyana­tında bildirilir ki, 32 il əvvəl yanvarın 6-da Dağlıq Qarabağ Ali Sovetinin birinci sessiyasında Dağlıq Qaraba­ğın “müstəqilliyi bəyannaməsi” qəbul edilib. Guya, Qarabağ “müstəqilliyi­nin” bütün hüquqi mərhələlərini ke­çib: “Hələ 1991-ci il sentyabrın 2-də vilayət və Şaumyan Rayon Deputatlar Sovetinin birgə iclasında “Dağlıq Qa­rabağ Respublikasının elan edilməsi haqqında bəyannamə” qəbul edilmiş­dir”.

Bəyanatda 1991-ci ilin dekabrın 10-da keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin “müstəqilliyini təsdiq edən referendum”dan da söz açılıb. Mə­lum olduğu kimi, həmin prosesi yerli azərbaycanlılar boykot etmişdilər və ancaq erməni əhalinin qatıldığı “re­ferendum”da “DQR”in müstəqilliyinə səs verilmişdi. Sən demə, belə hüquqi prosedurla əldə edilmiş müstəqil­lik möhkəm tarixi və siyasi əsaslara söykənirmiş. Hansı əsaslara? “Gird­man–Şirvan–Naxçıvan” ümumerməni birliyi həmin əsasları qondarıb bəya­natına salmağı yaddan çıxarmayıb. Elə ən böyük tarixi saxtakarlıq da məhz budur. Birlik iddia edir ki, Azər­baycan 1991-ci ildə öz müstəqilliyini 1918–1920-ci illərdə mövcud olmuş respublikanın varisi kimi elan etmişdi. Guya ki, həmin illərdə, yəni Azərbay­can Xalq Cümhuriyyətinin dövründə Azərbaycanın tərkibində nə Qarabağ, nə də Naxçıvan yer almışdı... 

Çox güman ki, cəfəngiyyatın bö­yüklüyünün fərqinə vardınız. Erməni dövlət mediasının bəyanatını tirajladığı “Girdman–Şirvan–Naxçıvan” ümumer­məni birliyi onu da iddia edir ki, guya, Azərbaycan erməni xalqına qarşı aparteid və ayrı-seçkilik siyasəti apa­rıb və bu, silahlı toqquşmalara, dinc erməni kəndlərinin sakinlərinin kütləvi deportasiyasına səbəb olub. Nəticədə, iki xalqın bir arada yaşaması müm­künsüz olub. Və daha bir cəfəngiyyat: “SSRİ-də qüvvədə olan konstitusiya və qanunlar muxtar qurumlara və kollek­tiv şəkildə yaşayan milli qruplara İttifaq respublikasından çıxdıqda öz döv­lət-hüquqi statusu məsələsini müstəqil həll etməyə imkan verirdi”.

Hesab edirik ki, sonuncu sitatın üzərində xüsusi dayanmağa ehtiyac var. Məsələ burasındadır ki, uzun illər davam etmiş nəticəsiz Azərbaycan–Ermənistan danışıqlarında İrəvan hər vəchlə Qarabağdakı separatçı rejimi ayrıca tərəf kimi göstərməyə çalış­mışdı. İstəmişdi ki, rəsmi Bakı onla­rın təmsilçiləri ilə bir masa arxasında əyləşsin. Bəs, yuxarıda haqqında söz açılmış “referendum” nə üçün olmuş­du? Məsələ burasındadır ki, Azərbay­cana qarşı, xüsusən də Qarabağla bağlı ərazi iddialarında olan erməni avantüristləri lap əvvəldən bölgəni Er­mənistana birləşdirmək istəmişdilər. Təsadüfi deyil ki, Qarabağ ambisiya­sının, yəni “miatsum”un ideoloqların­dan sayılan Abel Aqanbekyan (SSRİ prezidenti Mixail Qorbaçovun iqtisadi məsələlər üzrə müşaviri) hələ 1987-ci ildə fransız mediasına açıqlamasında bildirmişdi ki, Dağlıq Qarabağ iqtisadi cəhətdən Ermənistana bağlıdır, nəinki Azərbaycana. 

Lakin erməni başbilənlər “miat­sum”u birbaşa reallaşdırmağın müm­kün olmadığını gördükdə, “referen­dum” keçirib, ərazini ayrıca dövlət olaraq göstərməyə çalışmışdılar. Böl­gəni Ermənistana birləşdirmək əzmi o qədər böyük olmuşdu ki, rəsmi İrəvan “DQR”in “müstəqilliyini” tanımamışdı. Yəni, “Girdman–Şirvan–Naxçıvan” ümumerməni birliyinin bəyanatında vurğulandığının əksinə olaraq, “refe­rendumda” məqsəd heç də Qarabağ ermənilərinin öz müqəddəratını təyin etməsi deyildi. Bu, sadəcə bir variant idi. 

Bəyanatda daha bir cəfəng məqam da var. Sən demə, Azərbaycan “DQR”in müstəqillik prosesini dayan­dırmaq üçün Şirvanda, Naxçıvanda yaşayan yarım milyondan çox erməni­ni didərgin salıb, Sumqayıtda, Bakıda qırğınlar törədib. Hər halda, tarixi bu qədər saxtalaşdırmaq görünməmiş haldır. Ancaq tipik erməni avantüriz­mi üçün, bu, çox adi məsələdir. Axı, elementar məntiq və ona uyğun za­man anlayışı var. Ermənilərin Bakını, Sumqayıtı və digər əraziləri tərk edib Ermənistana getmələri daha əvvəlki prosesdir. Yəni, onlar həmin avantü­ristlərin yaratdıqları vəziyyətə görə yaşadıqları Azərbaycan ərazilərindən çıxanda, “DQR”in “müstəqilliyi” adlı bir şey yox idi. Deməli, Azərbaycan buna qarşı çıxa bilməzdi. 

Ümumerməni birliyi daha sonra birbaşa hazırkı dövrə keçid alır və bil­dirir ki, Azərbaycan törətdiyi cinayət­lərə görə cəzasız qaldığından, növbəti etnik təmizləməni Qarabağda aparıb. Guya, ölkəmiz on aya yaxın davam etmiş humanitar böhran yaradıb və sair və ilaxır. Yekunda təşkilat belə qənaətə gəlib ki, “Dağlıq Qarabağ”ın “müstəqilliyinə” alternativ yoxdur. 

Bir daha vurğulayaq ki, belə bir qurum Azərbaycanla sülhə gəlmək istədiyini bildirən Ermənistanda fəa­liyyət göstərməkdədir. Yəni, orada dövlət qeydiyyatına alınıb. Ən vacibi isə heç də bu təşkilatın bəyanatın­da nələri bildirməsində deyil. Başlıca məsələ onun açıqladıqlarının Ermə­nistan dövləti üçün də prioritet təşkil etməsindədir. Bu yerdə sonda üzərinə gələcəyimizi bildirdiyimiz məqama ke­çid alaq. 

Bir daha bildirək ki, “Girdman–Şir­van–Naxçıvan” Ümumerməni Birli­yinin bəyanatında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövründə Qarabağın və Naxçıvanın, guya, ölkəmizin tərki­bində yer almadığı iddia olunub. Hal­buki, qədim Azərbaycan torpağı İrəva­nın Ermənistana paytaxt kimi peşkəş edildiyi tarixi faktdır. 

Ermənistan dövləti də bu sayaq manipulyasiyalara baş vurmaqdadır. Diqqət yetirək, hazırda rəsmi İrəvanın Azərbaycanla sülh üçün irəli sürdüyü başlıca prinsiplərdən biri 1991-ci ilin Alma-Ata Bəyannaməsinə əsasən dövlətlərin bir-birinin ərazi bütövlü­yünü tanımasıdır. Alma-Ata Bəyan­naməsi 1991-ci ilin dekabrın 21-də imzalanıb. Qarabağda haqqında söz açdığımız “referendum” isə dekabrın 10-da keçirilib. Yəni, “müstəqillik” qə­rarı həmin vaxt verilib, yanvarın 6-da isə elan edilib. O zaman Alma-Ata Bəyannaməsi ilə dövlətlərin bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıması məsələsi əhəmiyyətini itirməkdədir. 

Bəli, Ermənistan, sadəcə, bil­dirə bilər ki, qanun geriyə işləmir və “müstəqillik” qərarı Alma-Ata Bəyan­naməsindən əvvəl olub. Nəzərə alaq ki, ölkəmizin ötən il sentyabrın 19-20-də keçirdiyi uğurlu lokal xarakterli antiterror tədbirlərinə və suverenliyi­mizin tam bərpasınadək erməni iqti­darının nümayəndələri, o cümlədən, baş nazir N.Paşinyan Qarabağın seçkili hakimiyyətinin olduğunu vur­ğulamışdı. 

Onu da nəzərə alaq ki, lokal xa­rakterli antiterror tədbirlərindən sonra, daha dəqiq desək, sentyabrın 28-də “DQR”in ləğv edildiyi bildirilsə də, ötən ilin sonlarına doğru Ermənistanda səslənən fikirlər bunun əksini sübuta yetirməkdədir. Məsələn, keçmiş qon­darma rejimin rəhbəri Samvel Şahra­manyan bildirib ki, “DQR” referendum yolu ilə yaradılıb və heç kəs “xalqın iradəsinə” əsaslanmış qərarı ləğv edə bilməz. “Girdman–Şirvan–Naxçıvan” ümumerməni birliyi kimi, S.Şahra­manyan da Ermənistan ərazisindədir. 

Üstəlik, rəsmi İrəvan yenə də an­ti-Azərbaycan siyasətindən geri dur­mur, onun təmsilçiləri müxtəlif bey­nəlxalq toplantılarda ölkəmizi işğalçı kimi göstərirlər, mövcud istiqamətdə təbliğat aparırlar. Halbuki, belə ya­naşma yolverilməzdir. Ermənistan səmimiyyət nümayiş etdirməlidir. Yeri gəlmişkən, səmimiyyətin ilk göstəri­cilərindən biri “Girdman–Şirvan–Nax­çıvan” ümumerməni birliyi adlanan və avantürist niyyətə köklənmiş təşkilatın dövlət qeydiyyatının ləğvi olmalıdır. 

Ə.RÜSTƏMOV
XQ