İrəvanın Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində qaldırdığı iddialar bundan xəbər verir

Dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra yürütdüyü siyasət üzündən Cənubi Qafqazda dalan vəziyyətinə düşən, iki qonşusu (Azərbaycan və Türkiyə) ilə sərhədləri 30 ildən çoxdur bağlı olan, iqtisadi inkişafdan, regional təşəbbüslərdən geri qalan Ermənistan bu durumdan çıxmağa çalışmaq əvəzinə, ənənəvi siyasətini davam etdirməyə üstünlük verir. Rəsmi İrəvanın sentyabrın 29-da Azərbaycana qarşı BMT-nin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində (BƏM) növbəti iddialar qaldırması bunun bariz nümunəsidir.

Qeyd edək ki, Ermənistan BƏM-ə İrqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Beynəlxalq Kon­vensiyanın tətbiqi ilə bağlı məhkəmə işi üzrə (Ermənistan Azərbaycana qarşı) müvəqqəti tədbirlərin müəyyən edilməsi məqsədilə iddialar irəli sürüb. Birmənalı şəkildə demək olar ki, 10 bənddən ibarət olan bu iddialar tamamilə əsassız və ab­surddur. Belə ki, iddialarda “Azərbaycan İrqi ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması üzrə komitə qarşısında öhdəliklərinin po­zulmasına gətirib çıxara biləcək hər han­sı tədbir görməkdən çəkinməlidir” kimi cümlə yer alıb. Eyni zamanda, Azərbay­can ənənəvi olaraq, “etnik təmizləmə”də, Qarabağdan erməni əhalinin “zorla çıxa­rılmasında” ittiham olunur. Bu böhtanlar az imiş kimi, ölkəmizdən Qarabağ iqti­sadi rayonunun erməni azlığın yaşadığı hissəsindən, yəni özünün suveren ərazi­sindən dövlət qurumlarını, hərbçiləri, po­lis əməkdaşlarını çıxarması tələb edilir. Bölgədə Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitə­sinin fəaliyyət göstərməsi, BMT və digər beynəlxalq qurumların missiyasının səfə­rinə şərait yaradılması, Qarabağda yaşa­yan ermənilərin qaz və elektrik enerjisinin tam bərpası kimi məsələlər də iddialarda öz əksini tapıb.

Sözsüz ki, irəli sürülən ən əsassız və absurd tələblərdən biri barələrində illər öncə prokurorluq orqanları tərəfindən ci­nayət işi açılmış, bunun əsasında Azər­baycan məhkəmələri tərəfindən qiyabi həbs cəzası çıxarılmış, bu yaxınlarda isə həbs-qətimkan tədbiri seçilmiş separatçı “qlavarlar”la bağlıdır. Ermənistanın id­dialarında həmin “qlavarlar” Qarabağın “keçmiş siyasi nümayəndələri” adlandı­rılır. Qeyd olunur ki, Azərbaycan Qara­bağın “keçmiş siyasi nümayəndələri”nə və ya “hərbi qulluqçuları”na qarşı cəza tədbirləri görməkdən çəkinməli, eləcə də “erməni soyqırımı” ilə bağlı “abidələr”i qoruyub saxlamalıdır. Göründüyü kimi, İrəvanın iddiaları əsassız və icrası müm­künsüzdür. Bu tələblər beynəlxalq hüquq normalarına uyğun deyil və suveren döv­lətin daxili işlərinə qarışmaqdır.

***

Xarici İşlər Nazirliyinin bununla bağlı yaydığı məlumatda da Ermənistanın növ­bəti iddialarının tamamilə əsassız olduğu bildirilib. Qeyd olunub ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinə qarşı Ermənistanın iddialardan əl çəkmədiyini göstərən, Beynəlxalq Ədalət Məhkəmə­sinin qeyd edilən iş üzrə əvvəlki qərarı­nı heçə sayaraq, azərbaycanlılara qarşı irqi nifrətin qızışdırılması və təşviqinə yönələn bu yeni iddialar tamamilə qəbu­ledilməzdir.

O da bildirilib ki, Ermənistan BMT Təhlükəsizlik Şurasında olduğu kimi, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsindən də öz məkrli siyasi gündəliyi üçün sui-istifa­də edir. Təkcə bu il ərzində Ermənistan bu məhkəməyə artıq üçüncü dəfədir mü­raciət edir. Qeyd olunub ki, Ermənistanın yanvar ayında verdiyi üç vəsatətdən ikisi rədd edilib, biri məhdud formada təmin edilib, may ayında verdiyi vəsatətlər isə hakimlər tərəfindən iyul ayında yekdilliklə rədd edilib. “Azərbaycan tərəfi Ermənis­tanın bu yeni əsassız iddialarına tutarlı cavablarının əks olunduğu mövqeyini ai­diyyəti üzrə məhkəməyə təqdim edəcək”, – deyə XİN-in yaydığı açıqlamada qeyd olunub.

Oktyabrın 12-də məhkəmənin yerləş­diyi Niderlandın Haaqa şəhərindəki Sülh Sarayında Ermənistanın növbəti iddiaları üzrə dinləmələr keçirilib. İlk olaraq Ermə­nistan nümayəndəsi Yegişe Kirakosyan çıxış edib. Qarabağda erməni sakinlər­dən qalanların olmasına baxmayaraq, Kirakosyan bütün ermənilərin bölgəni tərk etdiklərini deyib. “Qarabağda, prak­tiki olaraq, heç bir etnik erməni qalmayıb. Əgər bu, etnik təmizləmə deyilsə, mən bilmirəm, nəyi etnik təmizləmə adlan­dırmaq olar?”, – deyən Ermənistan nü­mayəndəsi hakimlər qarşısında etnik tə­mizləmə anlayışını təhrif etməyə uğursuz cəhd göstərib.

Y.Kirakosyanın sözlərinə görə, Azərbaycanın həmin hərəkətlərə görə məsuliyyəti (?) işə mahiyyəti üzrə baxı­larkən müəyyən edilməlidir: “Lakin siz hələ də mövcud vəziyyətə əhəmiyyətli təsir göstərə bilərsiniz. Etnik ermənilə­rin məcburi köçürülməsinin (?) dönməz hala çevrilməsinin qarşısını almaq, Qarabağdakı azsaylı etnik ermənilə­ri, eləcə də oğurlanmış və Azərbaycan həbsxanalarında qanunsuz saxlanılan­ları (?) qorumaq üçün hələ vaxt var”. Kirakosyan cəfəng iddialarına davam edərək deyib: “Bu şəraitdə yalnız Qa­rabağdakı etnik ermənilərin hüquqlarını qoruyan məqsədyönlü və aydın tədbirlər Azərbaycan tərəfindən həyata keçirilən “etnik təmizləmə”nin davam etməsinin qarşısını ala biləcək”.

Dinləmələrdə Ermənistanı müdafiə edən vəkil Lourens Martinin iddiası isə istehza doğrur. O, Azərbaycanda ermə­nifobiyanın güclənməsinə dair fakt tap­mayaraq az qala 20 il əvvəl – 2004-cü ilin fevralında Macarıstanda NATO təlimində baş vermiş hadisəyə (Azərbaycan Ordu­sunun hərbi qulluqçusu Ramil Səfərov­la erməni leytenant Qurgen Markaryan arasında baş vermiş insident nəticəsində sonuncunun ölümü hadisəsi nəzərdə tu­tulur-S.H.) müraciət edib.

Vəkil hadisənin mahiyyətini kontekstdən çıxarıb, əsas səbəbi açıq­lamayıb. Eyni zamanda, ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri ger­çək soyqırımı və etnik təmizləmə də nədənsə, yada düşməyib. Şon Merfi adlı vəkil isə Qarabağda vandalizm aktla­rının törədildiyini desə də, ortaya bircə fakt qoya bilməyib. Digər vəkillər – Alisa Makdonald, Linos-Aleksandr Siçilianos də onlardan geri qalmayıblar. Onlar bir ağızdan Qarabağdan erməni sakinlərin zorla köçürüldüklərini iddia ediblər. Hal­buki, könüllü köç edən sakinlər media subyektlərinə müsahibələrində bu iddia­ları təsdiq etməyib, əksinə, öz xoşları ilə getdiklərini bildiriblər.

Dinləmələrdə çıxış edən Azərbay­can xarici işlər nazirinin müavini Elnur Məmmədov Qarabağın erməni əhali­sinə qarşı etnik təmizləmə aparılması və sentyabrın 19-20-də baş tutan antiterror tədbirlərindən sonra erməni azlığın zorla köçürülməsinə dair bütün ittihamları qəti şəkildə rədd edib. O bildirib ki, 2023-cü il sentyabrın 20-də Ermənistanın 30 illik qanunsuz hərbi işğalından sonra Azər­baycanın beynəlxalq səviyyədə tanın­mış əraziləri üzərində tam suverenliyini təmin olunub.

Nazir müavini qeyd edib ki, sentyabrın 19-20-də keçirilən lokal xarakterli antiter­ror tədbirləri Qarabağda qanunsuz fəaliy­yət göstərən erməni hərbi birləşmələrinin ciddi təhlükəsizlik təhdidlər törətmələri səbəbindən baş verib: “Üçtərəfli Bəya­natda Rusiya sülhməramlılarının yerləş­məsinə paralel olaraq Ermənistanın Qa­rabağdan öz qüvvələrini çıxarması tələbi açıq şəkildə göstərilib. Lakin Ermənistan təxminən üç il Azərbaycanın suveren ərazisindəki qanunsuz hərbi birləşmələrə dəstəyini davam etdirib. Bu ilin iyulunda Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurasının ka­tibi Ermənistan qoşunlarının hələ də Qa­rabağda fəaliyyət göstərdiyini etiraf edib və onların bir neçə ay sonra geri çəkilə­cəyini bildirib. Bu, faktiki olaraq heç vaxt baş verməyib”.

E.Məmmədov antiterror tədbirlərinə qədərki son həftələr ərzində Ermənistan ordusunun Qarabağdakı fəaliyyətinin xeyli intensivləşdiyini, bu qüvvələrin dö­yüş hazırlığı vəziyyətinə gətirildiyini, yeni döyüş istehkamları, səngərlər hazırladı­ğını və Azərbaycanın hərbi mövqelərinə yaxın minalar yerləşdirdiyini qeyd edib.

Deyib ki, Ermənistanın sentyabrın 19-dan bəri Azərbaycana qarşı əsassız ittihamları Qarabağda baş verənləri əks etdirmir: “Daha da vacibi onlar Azərbay­canın Qarabağa girişinə icazə verdiyi iki BMT missiyasının müşahidələrini və rə­yini əks etdirmir. Otuz ildən çox müddət­də regionda ilk dəfə beynəlxalq missiya olub. Onlar müstəqil beynəlxalq medi­anın orada olan və oranı görən üzvləri­nin xəbərlərini əks etdirmir. Azərbaycan Qarabağın mülki əhalisinə qarşı heç vaxt etnik təmizləmə və ya hər hansı hücum həyata keçirməyib və keçirməyəcək. Azərbaycan sentyabrın 19-dan sonra buna ciddi təminatlar verib”.

XİN-in müavini onu da bildirib ki, Qarabağın erməni sakinləri Azərbaycan vətəndaşlarıdır: “Azərbaycan onları Qa­rabağdakı evlərinə qayıtmağa cəsarət­ləndirir, etnik ermənilərin və azərbaycan­lıların dinc şəkildə yanaşı yaşadığı öz çoxmillətli icmasını qorumaq istəyir.

Qeyd edək ki, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi BMT-nin altı əsas orqanın­dan biridir. BMT Nizamnaməsi əsasın­da təsis olunan BƏM-in əsas məqsədi ədalət və beynəlxalq hüquq prinsiplərinə uyğun olaraq, sülh yolu ilə beynəlxalq mübahisələrin və ya sülhün pozulmasına səbəb ola biləcək vəziyyətlərin həllini hə­yata keçirməkdir. Ancaq qanunsuz silahlı birləşmələrdən təmizlənən Qarabağa iki dəfə missiya göndərən və hər hansı etnik təmizləmə və infrastruktur dağıntısı qey­də almayan BMT Katibliyi dinləmələrə heç bir reaksiya verməyib. Bu faktın özü BMT-nin əsas orqanlarından birinin er­mənipərəst Qərb strukturları və təşkilat­larının təsiri altına düşməsinin göstəricisi hesab oluna bilər.

Əliməmməd NURİYEV,
“Konstitusiya” Araşdırmalar Fondunun prezidenti

– Ermənistanın BƏM-ə müra­ciət etməsi Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmaqdır. Məhkəmə bu müraciətin qəbuledilməz ol­duğu ilə bağlı qətnamə qəbul etməli idi. Çünki Qarabağla bağ­lı bütün məsələlər Azərbaycanın daxili işidir. İkincisi, Azərbaycan irqi ayrı-seçkiliyin bütün forma­larının ləğv edilməsi haqqında Beynəlxalq Konvensiyaya qoşu­lub və həmin konvensiya ilə bağ­lı mütəmadi olaraq hesabatlar təqdim edir. İndiyədək hər hansı normanın pozulması halı baş ver­məyib.

Ermənistan isə konvensi­yanın əksər normalarını pozub. Azərbaycanlı əhali Ermənistan­dan kütləvi deportasiyaya mə­ruz qalıb, onların bir çoxu məhz azərbaycanlı olduqlarına görə qətlə yetirilib, amansız işgən­cələrə məruz qalıb. Eyni zaman­da, Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etməsi nəticəsin­də 1 milyona yaxın şəxs ev-eşi­yindən didərgin düşüb, onların mülkiyyət hüquqları pozulub, soyqırımları törədilib. Yəni, həm kütləvi etnik təmizləmə, həm məcburi köçürmə baş verib. Bun­dan əlavə, Azərbaycanın bütün maddi-mənəvi irsi məhv edilib, tarixi abidələr, məscidlər həm Er­mənistan ərazisində, həm də iş­ğal dövründə suveren ərazimizdə dağıdılıb, minlərlə qiymətli eks­ponat oğurlanıb.

Ermənistanın digər iddiaları da əsassızdır. Azərbaycan Er­mənistanın bu əsassız iddiaları qarşısında öz arqumentlərini və faktlarını ortaya qoyacaq. Hesab edirəm ki, BƏM tərəfindən belə əsassız tələblərlə bağlı qərar qə­bul edilə bilməz.

Səxavət HƏMİD
XQ