Bir müddətdir blokadada olduqlarını iddia edərək haray-həşir salan Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunun Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti məsuliyyəti zonasında yaşayan erməni azlığının başbilənləri bu hay-küydən nəticə çıxmadığını görüb yeni üsullara baş vurmaqdadırlar. Onlar bu dəfə İrəvanda mitinq keçirməklə, Xankəndidə “oturaq aksiya”lar düzənləməklə, dünyanın aparıcı dövlətlərinin başçılarına, beynəlxalq təşkilatların rəhbərlərinə məktublar ünvanlamaqla və sair formalarda təxribatçı əməllərini davam etdirməyə çalışırlar.

Dünən onlar İrəvanın mərkəzi mey­danlarından birində etiraz aksiyası ke­çiriblər. Aksiyadan öncə Azərbaycan torpaqlarında vaxtilə mövcud olmuş se­paratçı rejimin tör-töküntülərinin “dövlət naziri” Qurgen Nersisyan İrəvanda olan Qarabağ ermənilərini orada fəal iştiraka səsləyib. O, özünün “Facebook” səhifəsin­də yazıb: “44 günlük müharibə nəticəsin­də məcburi köçkün düşmüş (?) və hazırda Ermənistanda olan “artsaxlılar” İrəvanın Aleksandr Myasnikyan meydanında “Art­saxın və xalqımızın” hüquqlarının müda­fiəsi üçün mitinq təşkil edəcəklər. Hər kəs­dən fəal iştirak etməyi xahiş edirəm”.

Q.Nersisyanın daha sonra “biganə biznesmenlərlə” bağlı yazdığı fikirlər daha çox diqqət çəkir: “Çoxsaylı çağırışlardan sonra mən İrəvan restoranlarında vaxt keçirən, öz biganəliyi ilə həmvətənlərimi­zin “Artsax”ın müdafiəsi uğrunda apardığı mübarizəni dəyərsizləşdirən, illərdir “Art­sax”ın ictimai vəsaitlərini yeyən və istifa­də edən “biznesmenləri” öz davranışları­na yenidən baxmağa və soydaşlarımızın “Artsax”ın müdafiəsinə yönəlmiş səylərin­də iştirak etməyə çağırmaq məcburiyyə­tindəyəm. Onları tək buraxmaq xəyanətə bərabərdir”.

Edilən bu çağırışa, aparılan təbliğata baxmayaraq, “qarabağlı”ların İrəvanda­kı “mitinqi”nə qatılanların sayının azlığı diqqət çəkib. Onlar əllərində ənənəvi şüar­lar yazılmış plakatlar qaldıraraq və yazıq görkəm alaraq beynəlxalq ictimaiyyətdən imdad diləyiblər. Yeri gəlmişkən, hayla­rın bu davranışı 1988-ci ildə baş verən hadisələri yada salır. Həmin dövrdə də onlar Azərbaycanı qaralama kampaniya­sı aparır, Bakının Qarabağ ermənilərinin hüquqlarını pozduğunu bildirirdilər. Məhz bu kampaniyanın nəticəsi idi ki, ölkə­miz informasiya blokadasına düşmüşdü. Nəinki Qərbdə səsimizə səs verən yox idi, əksinə, bizim əleyhimizə müxtəlif sənədlər qəbul olunurdu. ABŞ Konqresinin 1992-ci ildə erməni lobbisinin təşəbbüsü ilə qəbul etdiyi və Amerikanın Azərbaycana birba­şa dövlət yardımını yasaqlayan Azadlığa Dəstək Aktına 907-ci düzəliş bunun bariz nümunəsi idi. Bu düzəlişlə Azərbaycan ABŞ Administrasiyasının keçmiş sovet respublikalarına göstərdiyi yardımından xaric edilən yeganə ölkə olub. Bütün bunlar o vaxt baş verirdi ki, ABŞ-da heç Azərbaycanın səfirliyi fəaliyyət göstərmir­di. Yalnız 2001-ci ilin 11 sentyabr terror hadisəsindən sonra Azərbaycanın bey­nəlxalq terrorizmlə mübarizədə dəstəyini təmin etmək məqsədilə ABŞ Konqresi prezidentə düzəlişin hüquqi qüvvəsini da­yandırmaq səlahiyyəti verib. İndi isə ermə­ni lobbisi hər nə qədər çalışsa da, Azər­baycanın fəal, hücumçu mövqeyi, aktiv diplomatik iş aparması nəticəsində istədiyi nəticəni əldə edə bilmir.

Hayastanın xəbər saytları dünən se­paratçı rejimin tör-töküntüsünə rəhbərlik edən Arayik Arutyunyanın da Xankəndinin mərkəzi meydanında, guya, oturaq aksi­yanı davam etdirməsi (?) barədə xəbər yayıblar. Ancaq bununla bağlı yayılan xə­bərləri oxuduqda, heç bir oturaq aksiya­dan söhbət getmədiyi məlum olur. Onun, həmçinin müxtəlif şəxslər və vətəndaş qrupları ilə mütəmadi görüşlər keçirdiyi bildirilir. 44 günlük müharibədə ölən və it­kin düşən hərbçilərin qohumları ittifaqı adlı qondarma qurumun üzvləri ilə görüşdə A.Arutyunyan oturaq aksiya keçirmək qə­rarının səbəblərini açıqlayıb. O, gələcək proqramlardan da danışıb və istənilən qə­rarın “xalqla” birgə veriləcəyini vurğulayıb.

Yeri gəlmişkən, Qarabağın “parlamen­ti” dünən “növbədənkənar sessiya” keçirib və BMT-nin bölgədə sülhün təmin edilmə­si üçün müvafiq tədbirlər görməsinə dair müraciət göndərib. Müraciətdə deyilir ki, Qarabağdakı Rusiya sülhməramlı kontin­gentinin beynəlxalq mandatı yoxdur və bu vəziyyət, guya, Azərbaycanın üçtərəfli bəyanatı və beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini “pozmasına” yaşıl işıq yandırır. Ona görə də “parlament” Ermə­nistanı BMT Təhlükəsizlik Şurasına, Baş Assambleyaya müəyyən olunmuş prose­duru tətbiq edərək, regionda sülhün və təhlükəsizliyin qorunması naminə Qara­bağda yerləşən sülhməramlı missiyaya beynəlxalq mandat vermək üçün dərhal tədbirlər görməyə çağırıb.

Qondarma “Artsaxın təhlükəsizlik və inkişaf cəbhəsi”nin koordinatoru, sabiq “dövlət naziri” Ruben Vardanyan isə deyib ki, yaranmış “böhran”dan çıxmaq üçün atılmalı olan addımların biri Rusiya sülh­məramlılarının Qarabağdakı missiyasının BMT-nin rəsmi beynəlxalq mandatını al­masıdır. O qeyd edib ki, BMT, məsələn, Çin sülhməramlı kontingentini cəlb etmək­lə, Qarabağda sülhməramlı missiyanın genişləndirilməsi variantlarını nəzərdən keçirə bilər. Onun digər sərsəmləməsi hu­manitar hava dəhlizinin işə salınması ilə bağlı olub. Həmçinin Qarabağa mümkün qədər tez BMT və ya digər beynəlxalq təş­kilatlar (AŞPA, Avropa İttifaqı) faktaraşdı­rıcı missiya göndərməlidir.

Qondarma parlamentin “xarici əlaqələr komitəsinin sədri” Vahram Balayan isə separatçıların gizli hazırlıq içində olduğu­nu etiraf edib. Qeyd edək ki, bir müddət öncə A.Arutyunyan “müxtəlif tədbirlərə” əl atacaqlarını açıqlayıb. Qondarma “dövlət naziri” Nersisyan isə bu addımların bir həftədən daha tez atıla biləcəyini deyib. Məlumatlar deməyə əsas verir ki, sepa­ratçılar “dönüş” adlandırdıqları addımları yaxın günlərdə atmağa hazırlaşırlar. Bu addımların ordumuzun mövqelərinə qarşı təxribat ola biləcəyi də istisna edilməmə­lidir.

Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayo­nunda yaşayan erməni azlığının separatçı tör-töküntüsünün “təhlükəsizlik şurasının sabiq katibi” Samvel Babayan da dünən Xankəndidəki “müddətsiz aksiya” şousu haqda danışıb. O deyib: “Hazırda Qa­rabağda ən çox işlənən söz “mübarizə” sözüdür. Mübarizə üçün müxtəlif yanaş­malar təklif olunur. Təklif edirəm ki, şüar siyasətindən uzaqlaşaq, mübarizə imi­tasiyasından əl çəkib praktik işə keçək. “Parlamentdəki ikinci qüvvənin lideri” kimi təklif edirəm ki, Xankəndi-Bakı dialoqu va­sitəsilə qarşılıqlı etimad mühiti yaradaq. Qarabağda beynəlxalq zəmanətli sülhmə­ramlı mandatı almaq, həmçinin Azərbay­canın BMT-yə qəbul olunduğu ərazi üzrə üzvlük məsələsinə baxılması üçün bu təş­kilata müraciət etmək lazımdır. Qarabağ ətrafında yaranmış vəziyyəti həll etmək üçün SSRİ-nin hüquqi varisi kimi, Rusiya Federasiyasına müraciət etməliyik”.

Qeyd edək ki, S.Babayan, guya, Azər­baycana reinteqrasiya tərəfdarı kimi çıxış etdiyi üçün separatçılar arasında “satqın” adlandırılır. Halbuki, o, hazırkı durumda Azərbaycanla danışıqlar yolu ilə hansısa “status” almağa, guya, danışıq tərəfdarı kimi çıxış edərək, beynəlxalq müstəvidə ölkəmizə qarşı mənfi rəy yaratmağa ça­lışan və əli günahsız azərbaycanlıların qanına batmış şəxsdir. Onun hazırkı “tək­lifləri” də qəbuledilməzdir. Çünki “Xankən­di-Bakı dialoqu” deyilən bir format ola bilməz. Digər tərəfdən, Qarabağda bey­nəlxalq zəmanətli sülhməramlı mandatı almaq üçün rəsmi Bakının razılığı lazım­dır. Azərbaycan isə 2025-ci ildə bölgədə qalma müddəti bitən Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağı tərk etməsində maraqlıdır. Ölkəmiz mücərrəd beynəlxalq zəmanət adı altında hansısa yeni sülhmə­ramlı kontingentin bölgəyə gəlişində ma­raqlı ola bilməz.

Samvel Babayanın təklifi, yəni Qa­rabağ ətrafında yaranmış vəziyyəti həll etmək üçün SSRİ-nin hüquqi varisi kimi Rusiyaya müraciət etmək fikri də ölkə­miz üçün qəbuledilməzdir. Bu münaqişə Ermənistanın Azərbaycana ərazi iddiası, sonra isə açıq hərbi işğalı ilə başlayıb. Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibə­sində Ermənistanı ağır məğlubiyyətə uğ­radıb, onu kapitulyasiya aktı imzalamağa məcbur edib. Bu ilin mayında isə ölkənin baş naziri Nikol Paşinyan Qarabağ da daxil olmaqla, Azərbaycanın ərazi bütöv­lüyünü tanıdığını rəsmən bəyan edib. Bü­tün bunların baş verməsindən sonra yeni­dən sıfıra qayıtmaq Azərbaycan üçün heç cür qəbul oluna bilməz.

Zaur MƏMMƏDOV,
politoloq

– Görünən odur ki, həm Arayik Arutyunyan, həm də Ruben Vardan­yan bölgədə yenidən qan tökülməsini istəyirlər. İstər Arutyunyan, istərsə də Vardanyan öz çıxışlarında Azərbay­cana tabe olmayacaqlarını qeyd edir­dilər. Onların son zamanlar “cəsarətli” çıxışlar etmələri də bunun göstəricisi­dir. Sanki özlərini qan tökülməsindən sığortalayıblar. Ancaq başa düşməli­dirlər ki, Azərbaycanın hələ də təmkin nümayiş etdirməsinin səbəbləri var. Onların arxasında dayanan qüvvələ­rin kimliyi də məlumdur. Hər halda onların çıxışları Azərbaycana sepa­ratçılara qarşı əməliyyat keçirmək üçün legitim əsaslar verir. Yaxşı olardı ki, bu gün başından böyük danışan Arayik Arutyunyan 44 günlük müha­ribə zamanı hansı vəziyyətdə olduq­larını, hansı zirzəmilərdə gizləndiklə­rini unutmasın. Onlar öz çıxışları ilə Ermənistanla Azərbaycan arasındakı sülh danışıqlarına da ciddi zərbə vu­rurlar. Bunu rəsmi İrəvan da nəzərə almalıdır.

Səxavət HƏMİD, “Xalq qəzeti”