“Qarabağda yaşananlar ölkəmizin qətiyyətli mövqeyinin nə qədər doğru olduğunu göstərdi. Türkiyə eynilə bir əsr bundan əvvəl Nuru paşanın komandanlığında Qafqaz İslam Ordusu kimi tarixin məsuliyyətli bir dövründə azərbaycanlı qardaşlarımızın yanında yer aldı”. Bu gün qardaş Türkiyədə prezident seçkilərinin ikinci turunun keçirildiyi bir məqamda Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ölkə hökumətinin 15 dekabr 2020-ci il tarixli iclasından sonra xalqa müraciətində səsləndirdiyi fikirləri yada saldıq. Ancaq yada salacaqlarımız yalnız bununla kifayətlənmir və xatırlayacaqlarımız heç də o demək deyil ki, seçkilərin ikinci turunda cənab Ərdoğana dəstəyimizi ifadə etməyi düşünürük. Yəni, yalnız bunu düşünmürük. Ona görə ki, ümumən, Ərdoğan şəxsiyyəti bütün dəstəklərin fövqündədir.
Əvvəla, bütövlükdə, Azərbaycan xalqının Türkiyənin hazırkı liderinə rəğbəti danılmaz reallıqdır və bir qəzet materialı heç bir halda mövcud reallığa əlavə çalarlar gətirmək iqtidarında deyil. İkincisi, hesab edirik ki, Ərdoğanla Azərbaycan xalqı arasındakı bağ o qədər böyükdür ki, mənəvi baxımdan yanaşsaq, seçki kimi proseslər həmin bağın hörmət və ehtiram anlamına qarşılıq üçün çox kiçikdir.
Əvvəldə diqqətə çatdırdığımız iqtibasda Ərdoğan, məhz həmin böyüklüyü vurğuladı. Onun Qafqaz İslam Ordusu və Nuru paşa amili üzərində dayanması adi məsələ deyildi. Bəli, 44 günlük müharibə zamanı özünün nəhəng mənəvi dəstəyi ilə cənab Ərdoğan Nuru paşa idi, Türkiyənin dövlət aparatı isə Nuru paşanın əsgərləri. Xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu, Milli müdafiə naziri Hulusi Akar hər gün bu və ya digər açıqlamalar verdilər, Azərbaycanın sona qədər yanında olduqlarını bəyan etdilər. Türkiyə Böyük Millət Məclisinin bütün üzvləri və siyasi partiyalar birmənalı şəkildə Azərbaycanın hər addımını müdafiə etdilər.
Bəli, taleyimiz belə gətirib ki, tariximiz dostluq və qardaşlığın sınaq səhifələri ilə yazılıb və yazılmaqdadır. Yerləşdiyimiz mürəkkəb coğrafi şərait təlatümlərsiz həyat sürməyimizə imkan verməyib. İndi də imkan tanımır, sadəcə artıq güclüyük. Bütün narahatlıqlara qarşı təbii müqavimətimiz, möhkəm immunitetimiz var. Ərdoğan şəxsiyyəti ötən iyirmi ilin Türkiyəsinin immun sisteminin bənzərsiz qüvvə amilidir.
Mövzumuz həm də 44 günlük müharibə zamanı Türkiyənin Azərbaycana dəstəyi ilə bağlıdırsa, onu da vurğulamalıyıq ki, tarix xalqımızın türk qardaşlarına dəstək anlarının müqəddəslik səhnələrinə də şahidlik edib. Əlbəttə, məqsədimiz heç də bunları qabartmaq deyil. Nə də onu söyləmək istəmirik ki, Türkiyə və Azərbaycan xalqlarının bir-birinə dəstəkləri qarşılıqlı xarakter daşıyıb. Nəhayət, biz bir millət olduğumuzu anladığımızdan, əlimizdən gələni etmişik. Edə bilmədiyimiz məqamlar da olub ki, yanıb-yaxılmışıq. Ancaq nə xoş ki, bu gün edə bildiklərimiz ön plandadır və deməli, uca Tanrı bizi bir-birimizdən utandıracaq qismət yazmayıb.
Bütün bunların fövqündə Rəcəb Tayyib Ərdoğanın 44 günlük müharibə zamanı tutduğu qətiyyətli mövqeni nə üçün yada salırıq? Yəni, nəyə görə Türkiyədəki prezident seçkilərinin ikinci turunun keçirildiyi 28 may 2023-cü il tarixində cənab Ərdoğana dəstəyimizi məhz 44 günlük müharibə zamanı tutduğu qətiyyətli mövqe səbəbindən ifadə edirik?
Əvvəla, şübhəsiz, Ərdoğan və onun komandasının timsalında Nuru paşa ənənəsini görürük. Söhbət türkün türkə dəstəyi ənənəsindən gedir. Lakin biz, eyni zamanda, Türkiyənin hazırkı iqtidarının şəxsində bu dəstəyin bütövlükdə, türk dünyasına hamilik ruhunu hiss etməkdəyik. Nəzərə alaq ki, bu ruh, eyni zamanda, Osmanlı ruhudur. Osmanlının ruhunda isə bəşəri ədalət, məzlumlara kömək, tərəqqi və inkişaf var. Təsadüfi deyil ki, böyük güclərin yer üzündəki ədalət nizamını pozmağa yönəlmiş fəaliyyəti məhz Osmanlını süquta uğratmaları ilə başlanmışdı.
Biz Ərdoğan Türkiyəsinin timsalında haqqa və ədalətə münasibətin özünəməxsus yanaşmasını görürük. Bu yanaşmada prinsipiallıq və qətiyyət mühüm keyfiyyətdir. Bu yanaşmada haqq davası üçün bütövlük var. Bu yanaşma böyük ədalət naminə dirənişi və əzmi rəhbər tutmaqdadır. 44 günlük müharibə zamanı Ərdoğan məhz həmin dirənişi və əzmi nümayiş etdirdi. Türkiyə liderinin İkinci Qarabağ müharibəsinə üçüncü tərəflərin qarışmasının yolverilməzliyini açıqlayan bəyanatını xatırlayaq: “Atamızın oğlu olsa belə imkan vermərik!”
Bəli, Ərdoğanın yaratdığı sistemin Qarabağ köklənişi, bütövlükdə, Türkiyə xalqının Azərbaycan davası naminə birliyini təmin edən son dərəcə ciddi faktora çevrildi. Əlbəttə, ulu öndər Heydər Əliyevin “bir millət, iki dövlət” kəlamı türk toplumunun Azərbaycan sevdasının məğzini təşkil etməkdədir. Bu, hər zaman belə olub. Fəqət, türkiyəli qardaşlarımız, həmçinin dahi Mustafa Kamal Atatürkün Azərbaycan sevdasından da nəşət alıblar. Atatürk üçün Azərbaycan başqa bir dünya idi. Vətən müharibəsi zamanı cəmiyyətimiz Ərdoğanda Atatürk ideyalarının Azərbaycan tərənnümünü gördü. Bu görüntü, həqiqətən, başqa bir dünya idi. Qürur və fəxarətin sevinc göz yaşlarını torpağa axıdaraq böyüklük toxumlarını cücərtdiyi dünya.
Hesab edirik ki, Ərdoğan iqtidarı ölkəmizin Qarabağ davasına müstəsna mənəvi dəstəyi ilə ümumən türk coğrafiyasının rifahı naminə çalışdı. Nəzərə alaq ki, Qarabağ düyünü türk dünyasının qarşısındakı əngəl idi. Əngəl aradan qalxdı və bu gün böyük ölçüdə yolumuz açıqdır. Biz Zəngəzur dəhlizindən danışırıq. Diqqət yetirək, bu gün Türkiyədə hakimiyyətə iddialı qüvvələrin Azərbaycanı iri layihələrdən kənarda qoymaq istəklərinin şahidləriyik. Bu məram həmin qüvvələrin yalnız ölkəmizə münasibəti deyil. Onlar, bütövlükdə, türk birliyi və həmrəyliyini əngəlləmək istəyənlərin oyunlarının tərkib hissəsidir. Bu oyunlar, mayın 28-də Azərbaycanın Respublika Günündə pozulacaqdır. Həm də ona görə pozulacaqdır ki, Ərdoğan iqtidarının ötən 20 ildəki fəaliyyəti dünyanın oyunlarından kənar, öz mövqeyi və xəttini əsas götürən möhkəm, müstəqil müasir dövlətçiliyinin formalaşması tarixidir. Bu tarixin, ən azı, qarşımızdakı növbəti beş ildə yazılması mütləqdir.
Ə.RÜSTƏMOV, “Xalq qəzeti”