Buna görə biz onların konstruktivliyinə ümid edirik. Əgər onlar konstruktiv olmasalar, biz diplomatik tədbirlərdən başqa hər hansı bir digər tədbirlərə əl atmağı planlaşdırmırıq. Bu qədəri bizə bəsdir. Buna görə, sadəcə, sülh olmayacaq, kommunikasiyalar açılmayacaq. Onlar yenə də təcrid olunacaqlar və onlar bu yeni geosiyasi konfiqurasiyada özlərinə yer tapmalı olacaqlar. Çünki bütün geosiyasi vəziyyət, – söhbət təkcə regiondan deyil, qlobal vəziyyətdən gedir, – dəyişib. Bizim orada öz yerimiz var. Bu yer çox sabitdir və getdikcə daha da möhkəmlənir. Lakin onlar üçün bu, böyük çağırış olacaqdır. Ümid edirəm ki, Vaşinqton danışıqları hətta nəticə verməsə belə, biz tərəqqinin əlamətlərini görə biləcəyik.
Prezident İlham Əliyevin mayın 3-də “Böyük Avrasiya geosiyasətinin formalaşması: keçmişdən bu günə və gələcəyə” mövzusunda beynəlxalq konfransdakı çıxışından.
Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan parlamentdə keçirilən “Hökumət saatı”nda tarixi etirafını edib. Deyib ki, Ermənistan rəhbərliyi ölkənin heç bir dövlətə ərazi iddiasının olmadığını və gələcəkdə də olmayacağını bəyan etməlidir: “Əgər biz bunu bəyan etməsək, bizi hər tərəfdən sıxışdıracaqlar və bir dövlət kimi mövcudluğumuz sual altına düşəcək”.
Okeanın o tayında – ABŞ-da iki ölkənin xarici işlər nazirləri arasında bir neçə gündür davam edən danışıqlar fonunda bu, olduqca maraqlı və cəlbedici bəyanatdır. Hətta, bunu geriçəkilmə və rəsmi İrəvanın danışıqlar prosesinə mesajı kimi də qiymətləndirmək olar.
Görünür, N.Paşinyan uzun illər ərzində yürüdülən “miatsum” (“birləşmək”) siyasətinin və etnik təmizləmənin Ermənistanı hansı vəziyyətə gətirib çıxardığını aydın dərk edib. Eyni zamanda, Azərbaycanın 2020-ci ildə apardığı 44 günlük Vətən müharibəsi haylara yaxşı dərs olub. Ermənistan bu müharibədə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına, onun əsas ölkəsi – ən yaxın hərbi-siyasi müttəfiqi olduğu Rusiyaya bel bağlayırdı. Rusiya isə vaxtilə özünün də lehinə səs verdiyi BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 məlum qətnaməsinin Azərbaycan tərəfindən icrasına müdaxilə edə bilməzdi. Çünki Azərbaycanın mövqeyi digər çoxsaylı beynəlxalq sənədlərlə də dəstəklənirdi. Üstəlik, ölkəmiz bu müharibəni beynəlxalq humanitar hüquqa tam uyğun apardı. Ermənistandan fərqli olaraq dinc şəhərləri artilleriya atəşinə tutmadı, mülki insanlara atəş açmadı, kritik infrastruktur obyektlərini sıradan çıxarmadı. Nəticədə müharibədən sonra Azərbaycanın beynəlxalq mövqeləri daha da möhkəmləndi. Aparılan danışıqlarda Bakı hər cəhətdən üstün tərəf kimi çıxış etməyə başladı. İrəvan müharibədən sonra itirilmiş siyasi möqelərini qaytarmaq üçün çox cəhd etdi, ancaq bütün bunlar uğursuzluğa düçar oldu. Bu baxımdan bütün ümidlərini itirmiş N.Paşinyanın hazırda realist mövqedən çıxış etməyə başladığını demək olar. Necə deyərlər, ilan ulduz görməsə ölməz. Onun bugünkü mövqeyi “dəmir yumruq”un yerində olmasının aydın dərk edilməsindən də xəbər verir.
***
Onu da qeyd edək ki, bu, Paşinyanın oxşar məzmunda ilk açıqlaması deyil. Bundan öncə – aprelin 18-də parlamentdə çıxışı zamanı da, o, Ermənistanın Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünü tam olaraq tanıdığını demişdi: “Biz bütün beynəlxalq münasibətlərdə aydın şəkildə qeyd etsək, sülh mümkündür. Ermənistan 29 800 kvadrat kilometr ərazidə tanınır və heç bir başqa ölkəyə ərazi iddiamız yoxdur. Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh sazişi o zaman reallaşacaq ki, iki ölkə birmənalı şəkildə, qeyri-müəyyənliklər və tələlər olmadan bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyacaq və bir-birinə heç vaxt ərazi iddiası irəli sürməyəcək. Mən bir daha təsdiq edirəm ki, Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tam şəkildə tanıyır və gözləyir ki, Azərbaycan da Ermənistan SSR-in bütün ərazisini Ermənistan Respublikası kimi tanıyacaq”.
***
Dünən Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasının yaradılmasının 30-cu ildönümünə həsr olunmuş üzv dövlətlərin parlament rəhbərlərinin Ankarada keçirilmiş Sammitində və Parlament Assambleyasının plenar iclasında çıxış edən Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan İrəvanın xarici siyasətində qonşuluq münasibətləri və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq prinsiplərini bir daha təsdiqlədiyini bildirib: “Bizim qonşularımıza heç bir ərazi iddiamız yoxdur və qonşularımızın da bu prinsipi rəhbər tutacağını gözləyirik”.
Ermənistanın daha bir yüksək vəzifəli şəxsinin dilindən səslənən bu bəyanat yürüdülən siyasətin hayları uçuruma aparmasının daha bir etirafıdır. Onlar cənab İlham Əliyevin yazımıza epiqraf kimi seçdiyimiz fikirlərini diqqətlə dinləməli, bu çağırışlara cavab verməli və Ermənistanı iqtisadi imkanları zəif, yarımmüstəqil, təcrid olunmuş ölkədən normal ölkəyə çevirməyə çalışmalıdırlar. Əks-təqdirdə Ermənistan müxtəlif geosiyasi güclərin məngənəsində sıxılmaqda davam edəcək.
S.NAZİMOĞLU, “Xalq qəzeti”