Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidmətinin bölmələri tərəfindən aprelin 23-də ölkəmizin suveren ərazisində, Ermənistanla sərhəddə – Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaradılması ciddi beynəlxalq rezonans doğurub. Bu addımın atılması Azərbaycanın bədxahlarının narahatlığı ilə qarşılanıb. Ölkəmizin uğuruna sevinənlər isə bunu Azərbaycanın öz sərhədlərinə sahib çıxması, suverenliyini bütün ərazilərində bərqərar etməsinin təntənəsi kimi dəyərləndiriblər. Region dövlətləri kimi onların media subyektləri də olaya ciddi reaksiya veriblər.

Onlardan daha çox maraq doğuranı Rusiyanın nüfuzlu “Kommersant” qə­zetində dərc olunmuş məqalədir. Öncə onu qeyd edək ki, məqaləyə maraqlı sərlövhə seçilib. Rus dilində “Ermənis­tan fakt qarşısında qoyuldu” sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir. Qeyd edilir ki, Bakı Qarabağ məsələsinin öz xeyrinə yekun həlli istiqamətində kəskin addım atıb: “Bakının Laçın yolunda sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yarat­ması o deməkdir ki, Azərbaycan hərb-çiləri hazırda logistikaya tam nəzarət edirlər. İrəvan buna əsəbləşməkdən başqa, ortaya nəsə qoya bilmir. Rusiya isə tərəflər arasında dialoqun zərurili­yindən danışmağa üstünlük verir ki, bu da Azərbaycanın güclü mövqeyindən çıxış edir”.

Bildirilir ki, Laçın yolu 2020-ci il mü­haribəsindən sonra hələ də Bakının nəzarətində olmayan kiçik ərazini Er­mənistanla birləşdirən yeganə yoldur: “Azərbaycan Qarabağ məsələsini həll olunmuş hesab edir. Bakının nöqte­yi-nəzərindən detalları – Azərbaycan ərazisində yaşayan erməni əhalinin hüquqları məsələsini həll etmək lazım­dır. Bu, Azərbaycan tərəfinin 2020-ci il müharibəsində tam qələbəyə yaxınlaş­dıran enerjili addımlar atmasına mane olmur. Qarabağ üzərində tam nəzarət yaratmaq isə müharibədə mütləq qələ­bə qazanılması deməkdir”.

Məqalədə sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradılmasına Ermə­nistan XİN-in qəzəbli reaksiya verdiyi bildirilir, ABŞ Dövlət Departamentinin və Fransanın xarici siyasət idarəsi­nin mövqeyini açıqladığı qeyd olunur. Lakin bu açıqlamaların Bakıya xüsusi təsir etmədiyi vurğulanır. Qəzet yazır ki, Azərbaycan tərəfi öz hərəkətlərini qanuni adlandırıb. “Azərbaycanın Er­mənistanla sərhəddə nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaratmaq qərarı qanunidir və beynəlxalq hüququn bütün norma­larına uyğundur. Üstəlik, Praqa və Soçi görüşlərində Ermənistan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyıb. Buna əsas­lanaraq, Ermənistan Azərbaycanın öz ərazisinə giriş-çıxışa nəzarət etmək hüququna hörmət etməli və onu qəbul etməlidir”, – deyə Azərbaycan XİN-dən bildirilib. Eyni zamanda, Azərbaycan Ermənistanı yoldan qanunsuz olaraq silah və sursat daşınmasında, eləcə də Ermənistan hərbçilərinin Qarabağ­da rotasiyası üçün istifadə etməkdə ittiham edib. Orada “etnik təmizləmə” hazırlamaq ittihamları absurd adlandı­rılıb.

Yazıda Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın sərhəd nəzarət-bu­raxılış məntəqəsi ilə bağlı indiyədək açıqlama vermədiyi vurğulanıb. Bu isə Ermənistan daxilində ayrıca qıcıqlan­maya səbəb olub. Müxalifət yaranmış vəziyyətə görə ölkə rəhbərliyini təqsir­kar adlandırıb. Parlamentdəki “Şərə­fim var” müxalifət fraksiyasından olan deputat Tiqran Abramyan “Kommer­sant”a müsahibəsində hər şeydə bir­mənalı olaraq Ermənistan rəhbərliyini suçlayıb: “Paşinyan keçən həftə sadə, anlaşılan dildə Azərbaycana “yaşıl işıq” yandırdı. O, faktiki olaraq yalnız Ermənistana aid məsələlərə cavabdeh olduğunu deyir. Buna görə də Bakı əməliyyatın Azərbaycanın suveren ərazisində həyata keçirildiyini vurğula­yır. Ermənistanın hakim rejimi üçün də bura Azərbaycandır”.

Qəzetin Rusiyanın adı açıqlanma­yan, regiondakı vəziyyətlə tanış olan dövlət qurumundakı həmsöhbəti ora­da cərəyan edən hadisələrin inkişafını mahiyyətcə qanunauyğun adlandırıb. Onun sözlərinə görə, Bakı 2020-ci ilin noyabrında üçtərəfli Bəyanatın im­zalanmasından bəri Ermənistan və Azərbaycan arasında sərhədlərin de­limitasiyası məsələsinin, o cümlədən kommunikasiyaların (ölkənin Qərb rayonları ilə Naxçıvan arasında əlaqə yaradılması kimi fundamental aspekt daxil olmaqla) açılmamasından narazı­dır: “Azərbaycanın geri çəkilməyəcəyi aydın idi. Bakı sərhəd nəzarət-buraxı­lış məntəqəsi ilə bağlı məsələni uzun müddət qaldırıb, razılaşma əldə etmək istəyib. Hər dəfə mövzu müzakirə­dən çıxarılırdı. Nəticədə, onlar sadə­cə olaraq, fakt qarşısında qoyduqları məsələyə getdilər”.

Qəzetin gəldiyi yekun nəticə bun­dan ibarətdir ki, sərhəd nəzarət-bu­raxılış məntəqəsi ilə bağlı vəziyyət Azərbaycanın öz maraqlarını güc yolu ilə həyata keçirməyə qadir olduğunun sübutudur: “İrəvanın beynəlxalq ictima­iyyətə bəyanat və müraciətlər ünvan­lamaqdan başqa Azərbaycana cavab verəcək heç nəyi yoxdur. Böyük oyun­çuların isə vəziyyətlə bağlı narahatlıq­ları ritual ifadələrlə məhdudlaşır”.

Göründüyü kimi, Azərbaycanın Laçın yolunda sərhəd nəzarət-buraxı­lış məntəqəsi yaratmaqla bağlı atdığı addım Rusiya mediasında da anla­yışla qarşılanıb. Bu mövqe ölkəmizin beynəlxalq mövqelərinin güclənmə­sinin, Azərbaycan həqiqətlərinin təs­diqini tapmasının növbəti sübutudur. Bununla rəsmi Bakının illərlə apardığı informasiya-təbliğat işinin də nəticə verdiyini deyə bilərik. Rusiyanın nüfuz­lu qəzetində belə bir məqalənin dərc olunması göstərir ki, Ermənistan üzə­rində mövqeyimiz hərbi-siyasi, iqtisadi nöqteyi-nəzərdən olduğu kimi, infor­masiya-təbliğat baxımından da kifayət qədər güclüdür.

İlyas HÜSEYNOV,
politoloq

– Azərbaycanın Laçın-Xankən­di yolunda sərhəd nəzarət-buraxı­lış məntəqəsi yaratması, ölkəmizin Vətən müharibəsindən sonra qa­zandığı diplomatik, strateji üstünlük­lər sırasındadır. Bununla müqayisə oluna biləcək digər hadisə Ermə­nistanın Azərbaycanın suverenliyi­ni Praqa, eləcə də Soçi görüşündə tanımasıdır. Gözlənilirdi ki, Rusiya məntəqənin yaradılmasına açıq yanaşmayacaq, hətta onu dəstək­ləməyəcək. Hətta Sergey Lavrovun Bakıya səfəri çərçivəsində də bu məsələyə diqqət ayrılmış və müəy­yən xəbərdarlıqlar edilmişdi. Lakin Azərbycan məhz təhlükəsizlik as­pektlərini nəzərə alaraq, sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsini for­malaşdırdı. Bu addım Qarabağdakı etnik erməni əhalinin Azərbaycan cəmiyyətinə reinteqrasiyasının bir mərhələsi kimi də qiymətləndirilə bilər.

Azərbaycanın qətiyyəti, siyasi iradəsi, prinsipiallığı da ortadadır. Bu, həm də regionda sülhə xidmət edən amil kimi qarşılanmalıdır. Di­gər tərəfdən, sərhəd nəzarət-buraxı­lış məntəqəsinin yaradılması etnik ermənilərin infrastruktur, humani­tar, inteqrasiya problemlərinin həlli üçün çox önəmli alətə çevrilə bilər. Bu addım heç bir vəchlə regionda gərginliyi artırmaq, birgə bəyanatın tələblərinə əməl etməmək və Azər­baycanın birtərəfli qaydada güc tət­biq etməklə reallığı dəyişmək istəyi kimi interpretasiya oluna bilməz.

Səxavət HƏMİD, “Xalq qəzeti”