Prezident İlham Əliyev fevralın 14-də Milli Məclisdə keçirilən andiçmə məra­simində bildirib ki, Azərbaycanın Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) üzv olan bütün ölkələrlə qardaşlıq münasibətləri var və Bakının siyasətinin əsas istiqamət­lərindən biri də TDT-ni gücləndirməkdir. Xalqımızın sevimli liderinin bu bəyanatı bütün türk dünyasında sevinc və dərin ra­zılıq hissi ilə qarşılanıb. 

BDU-nun Türk filologiyası kafedrasının müdiri, professor Rüfət Rüstəmov ilə söhbə­timiz məhz bu aktual mövzu ətrafında oldu. Professor əvvəlcə müasir dünyada türk xalq­ları və dövlətlərinin sıx birliyi və həmrəyliyi­nin həyati əhəmiyyəti barədə söz açdı: 

– Möhtərəm Prezidentin türk dövlətləri­nin gələcəyi ilə bağlı olduqca dəyərli fikir­ləri, hər bir ziyalı kimi, məni də sevindirdi. Dövlətimizin başçısı bildirdi ki, türklərin tarixən yaşadıqları böyük coğrafi ərazidə zəngin təbii sərvətlər, nəqliyyat infrastruk­turu mövcuddur. Burada insan resurslarının imkanları da genişdir. Belə ki, əhali gəncdir və sürətlə artır. Bu insanlar bir soydan, eyni kökdən olan xalqlardır. 

Cənab Prezident sonra özü səsləndirdiyi belə bir sualı cavablandırdı: “Bundan güclü birlik ola bilərmi? Əlbəttə ki, yox. Biz müş­tərək səylərlə elə etməliyik ki, TDT qlobal arenada önəmli aktora və güc mərkəzinə çevrilsin. Buna biz ancaq birlikdə nail ola bilərik”.

Bəli, Prezident hər şeyi çox gözəl və yerli-yataqlı izah etdi. Düşünürəm ki, artıq bütün səviyyələrdə qol çırmayıb real iş gör­məyin vaxtı yetişib. Təkcə dövlət və hökumət rəsmiləri deyil, hər bir alim, mədəniyyət xa­dimi, şair və yazıçı, jurnalist, bir sözlə, hər kəs bu sahədə töhfəsini verməyi özünə mənə­vi borc bilməlidir. 

Bu, böyük bir tarixi şansdır, onu qaçır­maq olmaz. Ləng tərpənsək, fürsəti fövtə ver­sək, gələcək nəsillər bunu bizə bağışlamaz. 

– Sizcə, türk xalqlarının işdə, əməldə birliyinə nail olmaq üçün hansı konkret işlər görülməlidir?

– Fikrimcə, sıx siyasi əlaqələrlə paralel olaraq, vaxt itirmədən iqtisadi və ticari əmək­daşlığın gücləndirilməsinə nail olunmalıdır. Orta Asiya dövlətlərinin mal və əmtəələrinin Azərbaycan ərazisindən qardaş Türkiyəyə, oradan da Avropa bazarına çıxaracaq kom­munikasiyaların açılması hava-su kimi zəru­ridir. 

Təbii ki, bütün bunların başında Zəngə­zur dəhlizinin tezliklə fəaliyyətə başlaması vəzifəsi durur. Dəhliz bütün region xalqları­nın taleyi və təhlükəsizliyi üçün etibarlı zə­min ola bilər. 

Cənab Prezident onu da qeyd etdi ki, Cənubi Qafqazın əsas problemi həll edilib. İşğalçı Ermənistanın silahlı qüvvələri Qara­bağdan qovulub. Təəssüflər olsun ki, regi­onun inkişaf perspektivlərini ermənilər və arxalarında duran destruktiv qüvvələr blokla­mağa cəhd edirlər. 

Hesab edirəm ki, bunlar əbəs səylərdir. Qoca Şərqin müdriklərindən biri haqlı olaraq deyib ki, dünyanın bütün qaranlıqlarının bir yanan şamın şöləsini söndürməyə gücü çat­mır. Mənim qənaətim belədir ki, Zəngəzur dəhlizi Bakı və Ankaranın birgə sayləri sayə­sində tezliklə açılacaq və bölgənin inkişafı üçün açar rolunu oynayacaq. 

Dünya görür ki, Azərbaycan və Türkiyə regiona sülh, sabitlik və rifah gətirmək əz­mindədir. Bu dövlətlərin müdrik liderləri – prezidentlər İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğan bu gün dünyanın ən xarizmatik siyasətçiləri hesab olunurlar. Onların sülh naminə atdıqları addımlar humanizm ideal­larına xidmət edir. Ermənilər gec-tez bunu anlayacaqlar və sülh sazişinə razı olacaqlar. 

– Professor, siz bütün həyatınızı, demək olar ki, türk xalqlarının ədəbiyya­tı və tarixinin öyrənilməsi və təbliği işinə həsr etmisiniz. Sizi bu mövzuya bu qədər dərindən bağlayan hansı hisslərdir? 

– Həqiqətən, yarım əsrdən çoxdur ki, bu sahədə çalışıram və buna görə sonsuz qürur hissi keçirirəm. Oxuyub-öyrəndiklərimdən hasil etdiyim ən böyük nəticə budur ki, türk­lər daim mütərəqqi sivilizasiya daşıyıcıları olublar. Onlar 6 əsrdən çox nəzarətlərində saxladıqları ölkələrdə heç vaxt ağır zorakı­lıqlar törətməyiblər, heç bir xalqın dininə və dilinə təcavüz etməyiblər. Bu, türklərin həm hərbi, həm də mədəni cəhətdən güclü və ədalətli insanlar olmalarından qaynaqlanır. 

Məşhur türkoloq Lev Qumilyov yazır­dı ki, türklər passionar xalqdır, daim inkişaf etməyə, tərəqqiyə meyillidirlər. Böyük alim həmçinin dərin qürur hissilə vurğulayırdı ki, türkləri bir xalq olaraq səciyyələndirən əsas cəhət onların yüksək mənəvi-əxlaqi keyfiy­yətlərə sahib olmalarıdır. 

Türklər tarix boyu 26 dövlət və imperi­ya qurublar. Onlarda dövlətçilik hissi daim güclü olub. Bu gün də belədir, sabah da belə olacaq. Bizim üçün haqq və ədalət hər şeyin fövqündə durur. Təsadüfi deyil ki, sayın R.T.Ərdoğanın “Dünya beşdən böyükdür!” fikri bütün dünyada müsbət əks-səda doğura­raq qanadlı ifadəyə çevrilib. 

– Azərbaycanıları türklər və digər türk xalqları ilə bağlayan mənəvi tellər çox güc­lüdür. Bu sahədə ömrünüz boyu əxz etdi­yiniz bilgiləri tələbələrinizə, gənc nəsillərə çatdıra bilirsinizmi? 

– Yaxşı sualdır. Hamıya gün kimi bəlli­dir ki, tarix boyu azərbaycanlılar və türklər ən dar, çətin günlərdə bir-birlərini tək, taleyin ümidinə buraxmayıblar. Gücləri, imkanları çatdığı qədər bir-birlərinə arxa, həyan olub­lar. 

Təkcə 1918-ci ildə unudulmaz Nuru pa­şanın komandanlığı ilə Qafqaz Müsəlman Ordusunun Bakını daşnaklardan qəhrəman­casına azad etməsini xatırlasaq, fikrimcə, hər şey bir daha aydın olar. Bu, əsl qardaş yar­dımı idi. 

Türkün zəfər savaşı sayılan Çanaqqala (1915-1916) döyüşündə yüzlərlə həmyerli­miz iştirak edib, qardaş ölkənin istiqlalı yo­lunda canlarından keçib. Tarixdən belə misal­lar çox çəkmək olar. 

Bu gün bu iki xalqın həqiqi qardaşlıq əlaqələri bir fenomen kimi öyrənilməyə layiqdir. Yeri gəlmişkən, 2020-ci ilin payı­zında, 44 günlük parlaq savaşda Azərbay­can–Türkiyə dostluğu bir daha zamanın ağır sınağından üzüağ çıxdı. 

Ulularımız gözəl deyiblər: Gələcəyə ümidlə baxan xalq heç vaxt yenilməz! Şu­şanın sıldırım qayalarına yüngül silahlarla, demək olar ki, əliyalın dırmaşaraq düşməni bir göz qırpımında məhv edən bütün igid əs­gər və zabitlərimizin qeyrəti qarşısında baş əyirəm. Şəhidlərimizə Allahdan rəhmət, qa­zilərimizə şəfa diləyirəm. 

Bir müddət əvvəl xalqımız qanlı 20 Yan­var faciəsinin 34-cü ildönümünü qeyd etdi. Orada şəhid olanlardan biri də mənim yaxın qohumum Sahib Nəsib oğlu idi. Bu azadlıq fədaisinin sinəsində düşmənin 27 gülləsinin izi qalmışdı. Sahib Mixail Qorbaçovun Ba­kıya yeritdiyi qaniçən əsgərlərinin güllələrini kürəyi ilə yox, sinəsi ilə qarşıamışdı. 

Cəmi bir ildən sonra isə Azərbaycan xalqı müstəqilliyini bərpa etməyə nail ol­muşdur. Demək istəyirəm ki, biz bir xalq və millət olaraq öz istiqlalımızı igid, vətənpər­vər oğullarımızın qeyrəti, qanı-canı bahasına əldə etmişik. Azadlıq məşəlini, istiqlal və istiqbalımızı biz gələcək nəsillərə ləyaqətlə ötürməliyik. 

Məhz bu fikir və ideyaları gənclərə, se­vimli tələbələrimə təbliğ və təlqin etməyə ça­lışıram. Sağ olsunlar, onların hər biri qəlblə­rində ata-babalarımızdan bizə ən əziz əmanət kimi miras qalan yenilməz türk ruhunu ya­şatmağa hazırdır. Mən buna bütün varlığımla inanıram. 

Sonda bir daha vurğulamaq istəyirəm. Azərbaycan xalqı tarix boyu çalışıb ki, öz mənliyini, ləyaqətini, milli ruhunu qorusun. Bütövlükdə isə türk xalqlarının nicatı məhz birlik və həmrəylikdən keçir. Biz birlikdə güclüyük! Gəlin bu həqiqəti heç vaxt unut­mayaq. 

Söhbəti qələmə aldı:
M.ABDULLAYEV
XQ