Məşhur “Euronews” telekanalı Bakıda keçirilən Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 10-cu və Yaşıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 2-ci iclaslarından geniş reportaj hazırlayıb. 

Reportajda Azərbaycanın Şərqi Avro­pa ilə Qərbi Asiyanın qovuşduğu məkan olduğu vurğulanır. Qeyd edilir ki, ölkə əhalisinin sayı 10 milyondan çoxdur. Azərbaycan neft və təbii qaz ehtiyatları ilə zəngin ölkədir.

Reportajın müəllifi Ceyn Uizerspun bildirib ki, bu günlərdə Bakıda Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsin­də nazirlərin 10-cu və Yaşıl Enerji Məş­vərət Şurası çərçivəsində nazirlərin 2-ci iclasları keçirilib. İclaslarda dəhlizin ge­nişləndirilməsi, Aİ və qonşu ölkələr üçün mühüm qaz təchizatının şaxələndirilməsi marşrutu ilə bağlı müzakirələr aparılıb.

Reportajda Prezident İlham Əliyevin iclasdakı çıxışından sitat gətirilir: “Hesab edirəm ki, qazıntı yanacağına malik olan ölkələrin fəaliyyəti onların ətraf mühitin müdafiəsi, yaşıl enerjiyə keçid məsələlə­rini necə həll etdikləri baxımından qiy­mətləndirilməlidir”. 

Dövlətimizin başçısı bildirib ki, Azər­baycan maliyyə imkanları ilə dəstək göstərmələri üçün aparıcı beynəlxalq maliyyə institutlarını dəvət edərək, ölkələr arasında, şirkətlər arasında bu əməkdaş­lığı qurmağa başladı və uzunluğu 3500 kilometr olan kəmər artıq reallıqdır. 

Reportajda qeyd edilir ki, ötən il Azər­baycan qaz ixracının həcmini 9 faiz artı­raraq 22 milyard kubmetrə çatdırıb. Ha­zırda Azərbaycan qazının Avropada əsas alıcıları İtaliya, Yunanıstan, Rumıniya, Macarıstan və Bolqarıstandır. 

Avropa İttifaqının energetika məsələləri üzrə komissarı Kadri Simso­nun sözlərinə görə, Aİ-də əlavə həcmdə təbii qaz əldə etməyə hazır olan çox say­da yeni tərəfdaş ölkələr var. Lakin bunun üçün bir neçə onillik tələb olunur: “İndi biz, həmçinin gələcəyə yönəlmiş əmək­daşlıq qurmaq istəyirik”.

Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şura­sı çərçivəsində nazirlərin 10-cu və Ya­şıl Enerji Məşvərət Şurası çərçivəsin­də nazirlərin 2-ci iclaslarında qarşılıqlı əməkdaşlıq və “yaşıl enerji”yə keçid də müzakirə edilib. Prezident İlham Əliyev “Euronews” televiziyasına bu barədə da­nışarkən deyib: “Biz bunu ənənəvi ehti­yatlarımız çatışmadığına görə etmirik, ona görə edirik ki, neft-qaz satışından əldə etdiyimiz maliyyədən, gəlirlərdən bərpaolunan enerjiyə sərmayə yatırmaq üçün istifadə etməklə töhfə vermək və buna ehtiyacın olduğuna dair ümumi bir anlayış yaratmaq istəyirik”.

Avropa İttifaqı da bu yanaşmanı dəstəkləyir. Avropa İttifaqının energetika məsələləri üzrə komissarı Kadri Simson bildirib ki, bir neçə il bundan əvvəl Avropa İttifaqı metan emissiyaları ilə bağlı qlobal təşəbbüs irəli sürdü: “Bu, məhz neft-qaz sənayesində ikinci ən güclü istixana qazı olan metan emissiyalarının azaldıl­ması məqsədi daşıyır. Azərbaycan ötən COP-da bu təşəbbüsə qoşuldu. Bu onu göstərir ki, onlar məsuliyyətli şəkildə dav­ranırlar. Bundan əlavə, bütün bu dənizdə yataqların işlənməsi planları ilə birlikdə onlar daxili elektrik enerjisi istehsalını əvəz edə bilərlər”. 

Reportajda bildirilib ki, Xəzər dənizin­də külək enerjisi stansiyalarının istifadəsi “yaşıl enerji”yə keçiddə həlledici rol oyna­yacaq.

“Windeurope” Assosiasiyasının baş icraçı direktoru Cayls Diksonun fikrincə, enerji transsərhəd məsələsidir. “Elə Azər­baycanı götürək. Onlar Xəzər dənizində çox sayda külək enerjisi stansiyası inşa etmək istəyirlər. Onlar bu enerjini özləri istehlak etməyəcəklər. Onlar onu Qafqaz­dan keçərək Qara dənizin dibi ilə Avropa­ya çəkiləcək yeni elektrik kabeli vasitəsilə nəql edəcəklər. Bu, beynəlxalq əməkdaş­lıqdır. Bu işləri yalnız hökumətlər bir araya gələndə etmək mümkündür və onlar bunu inşa etməyə hazırlaşan sənaye ilə bir ara­ya gəlirlər, – deyə C.Dikson əlavə edib. 

Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti – SOCAR artıq az karbonlu həllərin və karbonsuzlaşdırma texnologiyalarının sürətləndirilməsi üzrə strategiyalar həya­ta keçirir. 

SOCAR-ın vitse-prezidenti Əfqan İsayev bu barədə danışarkən deyib: “Biz hamımız başa düşürük ki, neft-qaz səna­yesi bizi çox mühüm, dayanıqlı şəkildə etibarlı enerji ilə təmin etməyə davam edəcək və daha təmiz enerji mənbələrinə keçiddə bizə kömək edəcək. Bilirsiniz ki, 2026-cı ildən başlayaraq karbon tənzim­ləmə mexanizmi çərçivəsində Avropa İttifaqında ixracatçılar və ya idxalçılar cərimələnəcəklər. Gübrələr baxımından da həmçinin. Ona görə də, biz gübrə istehsalımızın da karbonsuzlaşdırılması imkanlarını araşdırmaq istərdik”. 

Bildirilib ki, Azərbaycanın bu il COP29-a evsahibliyi etməyə hazırlaşdı­ğı bir vaxtda Prezident Əliyev iqlim dəyi­şikliyinin daha geniş fəsadları barədə də danışıb. “Biz iqlim dəyişikliyinin fəsadla­rını, təhlükəli fəsadlarını görürük, çayları­mızda su azalır, dağlarımızda qar azalır, Xəzər dənizində suyun səviyyəsi azalır. Əgər biz enerji və əzmlə bu məsələ ilə məşğul olmasaq, hamımız əziyyət çəkə­cəyik. Azərbaycanın bərpaolunan enerji layihələri gündəliyi çox iddialıdır”, – deyə Prezident İlham Əliyev diqqətə çatdırıb.

Reportajın müəllifi Ceyn Uizerspun sonda vurğulayıb ki, bu, həqiqətən də Azərbaycan və daha geniş qlobal enerji sənayesi üçün iddialı bir plandır.

XQ