Asiya nəhəngi respublikamızın 4-cü böyük ticarət tərəfdaşıdır

Son illər ölkəmizin ixrac potensialının gücləndirilməsi istiqamətində bir sıra mühüm layihələr həyata keçirilib. Bunun nəticəsində özəl bölmə sürətli inkişaf mərhələsinə daxil olub, sahibkarlığın hüquqi bazası formalaşdırılıb, iqtisadi sər­bəstlik diqqət mərkəzində saxlanılıb. Gömrük prosedurlarının sadələşdirilməsi, ticarət maneələrinin azaldılması və tranzit daşımaların optimallaşdırılması kimi mühüm tədbirlər də gerçəkləşdirilib. Eyni zamanda yüksək keyfiyyətli məhsul istehsalı məqsədilə respublikamıza ən müasir texnika və avadanlıqlar gətirilib. Müəssisələrdə texnoloji proses günün tələbləri səviyyəsində tamamilə yenidən qurulub. 

Respublikada Ümumdünya Ticarət Təşkilatının prinsiplərinə ciddi əməl olun­ması, daxili bazarın qorunması, haqsız rəqabətə qarşı mübarizənin gücləndirilmə­si və rəqabətin inkişafı ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsi, eyni zamanda, isteh­lak mallarının keyfiyyətinə və təhlükəsiz­liyinə nəzarətin gücləndirilməsi sahibkar­ların, eləcə də istehlakçıların mövqelərini gücləndirib. Şübhəsiz ki, standartlaşdırma və metrologiya kimi mühüm sahələrinin beynəlxalq tələblərə uyğunlaşdırılması da milli istehsalçıların xarici bazarlara çıxışını stimullaşdırıb. 

Qeyd edək ki, son illərdə respubli­kamızın qeyri-neft ixracı sahəsi coğrafi şaxələnmə ilə yanaşı, məhsul çeşidlərinin çoxalması ilə diqqət çəkib. Beynəlxalq sərgi və ticarət yarmarkalarında ölkə sa­hibkarlarının iştirakına və “Made in Azer­baijan” brendinin xaricdə tanıdılmasına dəstək tədbirlərİ də ixracın artımına müs­bət təsir göstərib. 

Hazırda xarici ölkələrdə Azərbaycan məhsullarının və mətbəxinin təqdim olun­duğu 11 ticarət evi fəaliyyət göstərir. Hə­min ölkələr sırasında Çin xüsusi yer tutur. Artıq bir neçə gündür ki, respublikamızın bu ölkədə sayca 5-ci ticarət evi fəaliyyət göstərir. Ticarət evlərindən başqa, Azər­baycanın Çinin Şanxay, Harbin, Cinan və Uhan şəhərində 4 ticarət bölməsi, Urumçi və Şanxayda isə 3 şərab evi də istehlak­çılara xidmət edir. Ticarət və şərab evləri “Made in Azerbaijan” brendi ilə istehsal olunan ixracyönümlü və rəqabətqabiliy­yətli məhsulların Çin bazarında daha çox tanıdılmasını, eləcə də, Azərbaycan məh­sullarının ixracının təşviqi və genişləndiril­məsini şərtləndirir. 

Çinin Sıçuan vilayətinin paytaxtı olan Çendu şəhərində fəaliyyətə başlayan yeni “Azərbaycan Ticarət Evi”nin açılışı mərasimində bildirilib ki, ticarət evi res­publikamızda dadı və keyfiyyəti ilə seçilən məhsulların bu ölkədə təşviqi ilə yanaşı, xalqlar arasında mədəni əlaqələrin dərin­ləşməsinə də töhfə verəcək.

Xatırladaq ki, yeni “Azərbaycan Ti­carət Evi” Çendu şəhərinin Çinbaycian ra­yonundakı Siçuan Azad Ticarət Zonasın­da yerləşir. Çendu şəhərindən Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi üzərindən Avropaya göndərilən yük qatarları məhz bu azad zonadakı beynəlxalq dəmir yolu limanından yola salınır. Liman ərazisin­dəki ölkə pavilyonları şəhərciyində yer­ləşən “Azərbaycan Ticarət Evi”nin sahəsi təxminən 600 kvadratmetrdir. Hazırda bu şəhərcikdə Türkiyə, Yunanıstan, Almani­ya, İtaliya, İspaniya, Niderland, Belçika və Yeni Zelandiya da daxil olmaqla 34 ölkə­nin pavilyonu fəaliyyət göstərir. “Azərbay­can Ticarət Evi” şəhərcikdəki ən böyük ticarət evlərindən biridir.

Ticarət evində Azərbaycanın zəngin mədəni irsinə, turizm potensialına, iqtisadi imkanlarına, eləcə də, sərmayə mühitinə aid materiallar nümayiş olunur. İqtisadiy­yat Nazirliyinin dəstəyi, ölkəmizin Çindəki ticarət nümayəndəliyinin təşkilatçılığı ilə yaradılan ticarət evində “Made in Azerba­ijan” brendli məhsullar çinli istehlakçılara təqdim olunur. Bura əsasən çaylar, meyvə şirələri, şərablar, konservlər, mürəbbələr, qənnadı məmulatları və s. daxildir. 

Azərbaycanın Çinlə əməkdaşlığında bir məqamı da xatırlatmaq istərdik. Belə ki, bu ölkənin innovasiyayönümlü investi­siya imkanları respublikamız üçün mühüm önəm daşıyır. Başqa sözlə, bu, Azərbay­can iqtisadiyyatının diversifikasiya, inno­vasiya və transformasiyaya sadiqliyini, eynin zamanda, Şərqlə Qərbin kəsişmə­sində strateji mövqeyə malik ölkəmizin çinli sərmayədarları cəlb edə biləcək ge­niş imkanlara malik olduğunu təsdiqləyir. 

Beləliklə, iki ölkə arasında münasi­bətlərin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlməsi ticari–iqtisadi əlaqələrin inki­şafını şərtləndirir. Təbii ki, belə bir şəraitin davamlı şəkildə formalaşması Azərbay­can–Çin arasında sərmayələrin təşviqi və qorunması, habelə ikiqat vergitutmanın qarşısının alınması üzrə imzalanan bir sıra sazişlərin, həmçinin texniki-iqtisadi əməkdaşlığa dair sənədlərin uğurla ger­çəkləşdirilməsi ilə sıx bağlıdır . 

Yeri gəlmişkən, iki ölkə arasında mü­nasibətlərin yeni mərhələyə daxil olmasın­da xüsusi yer tutan iqtisadi əlaqələrinin genişləndirilməsi, bu sahədəki problem­lərin həlli məqsədilə yaradılan Hökumət­lərarası İqtisadi Komissiya hər zaman səmərəli fəaliyyət göstərib. Adıçəkilən ko­missiyanın ilk iclası 2009-cu ilin mayında keçirilib. Bundan əlavə, 2012-ci il iyunun­da Pekin şəhərində Azərbaycanın İqtisa­di İnkişaf Nazirliyi ilə Çinin Kommersiya Nazirliyi arasında əməkdaşlıq haqqında memorandum imzalanıb. Azərbaycan 2016-cı ildə Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankına üzv olub.

Ölkəmizin “Bir kəmər, bir yol” layihə­sinə verdiyi dəyər 2017-ci ilin oktyabrında Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolunun açılışı ilə təsdiqlənib. Çin hökuməti bu polad ma­gistralın istifadəyə verilməsini, marşrutun tikintisində respublikamızın rolunu, eləcə də “Bir kəmər, bir yol” layihəsinə verdiyi dəstəyi daim yüksək qiymətləndirib.

Onu da qeyd edək ki, son illərdə Azər­baycan ilə Çin arasında ticarət dövriyyə­sində müsbət dinamika nəzərə çarpır. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, hazırda respublikamızın ticarət döv­riyyəsində Çin əsas ölkələr siyahısında 4-cü yerdə qərarlaşır. Çin şirkətlərinin Azərbaycanda fəaliyyəti sənaye, enerji, infrastruktur, informasiya texnologiyaları, ticarət, kənd təsərrüfatı və digər sahələri əhatə edir. Dost ölkənin 1995-ci ildən in­diyədək respublikamıza yatırdığı birbaşa investisiyanın həcmi isə 900 milyon dolları keçir. 

Ölkələrimiz arasında iqtisadi əlaqələ­rin dinamik inkişafından bəhs edərkən, bir məqamı da xatırlatmaq istərdik. Belə ki, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivə­sində Azərbaycanla birgə əməkdaşlıq, hər iki ölkənin Hökumətlərarası Ticarət-İqti­sadi Əməkdaşlıq Komissiyasının səmərəli fəaliyyəti, Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankı (AIIB) ilə gerçəkləşdirilən layihələr, respublikamızın Çinin “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsünə fəal şəkildə qoşulması, elə­cə də Şərq-Qərb, Orta Dəhliz layihələri çərçivəsində işgüzar münasibətlər dövlət­lərimiz arasında yüksək iqtisadi göstəri­cilərin əldə olunmasını şərtləndirib. 

Azərbaycan dost ölkə ilə nəqliyyat–logistikaya dair qlobal təşəbbüslər müstə­visində də sıx əməkdaşlıq qurub. Hər iki dövlət tərəfindən irəli sürülən “Bir kəmər, bir yol” layihəsinin mühüm hissəsi olan Orta Dəhlizin infrastrukturunun inkişafına əhəmiyyətli investisiyalar yatırılıb. Pre­zident İlham Əliyev aprelin 23-də ADA Universitetində “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” mövzusunda keçirilən beynəlxalq forumda da bu məsələyə toxu­naraq deyib: “Nəqliyyat məsələsi daha böyük önəmə malikdir. Bu gün Transxəzər Nəqliyyat Dəhlizinə heç vaxt olmadığı qədər ehtiyac var. Biz Çindən gələn və Azərbaycandan keçən yüklərin ildən-ilə artdığını görürük. Yeri gəlmişkən, ötən ay Qazaxıstan Prezidentinin Azərbaycana dövlət səfəri zamanı biz Siandan çıxmış və Bakıya çatmış konteyner qatarının birgə qarşılanma mərasimini keçirdik. Beləliklə, bu, ölkələrimiz arasında əməkdaşlığımızın birgə nümayişi idi”. 

Onu da xatırladaq ki, dövlətimizin baş­çısının təsdiq etdiyi “Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritet­lər”də 5-ci prioritet “Təmiz ətraf mühit və “yaşıl artım” ölkəsi” kimi müəyyənləşdirilib. Bununla yanaşı, dövlətimizin başçısının tapşırığına əsasən, işğaldan azad olunan ərazilərdə “Yaşıl enerji” zonasının yaradıl­ması nəzərdə tutulub. Bu baxımdan alter­nativ və bərpaolunan enerji sahəsində iki ölkə arasında böyük əməkdaşlıq potensi­alı mövcuddur və Azərbaycan tərəfindən bu sahəyə də çinli investorlar dəvət edilib. 

Vaqif BAYRAMOV
XQ