Ölkəmiz bu qlobal layihənin inkişafına sadiqlik nümayiş etdirir 

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin məlumatına əsasən, Orta Dəhlizin inkişafı istiqamətində ölkəmiz bu gün dəniz, dəmir, avtomobil yolları, hava nəqliyyatı ilə bağlı genişmiqyaslı layihələr həyata keçirir. Bu isə uzunmüddətli strategiyanın nəticəsi olaraq respublikamızın nəqliyyat və logistika dəhlizinə çevrilməsini şərtləndirir. 

İndiyədək görülən işlərə diqqət yetir­sək deyə bilərik ki, son 20 ildə Azərbay­canda 19 min kilometr avtomobil, 1400 kilometr dəmir yolu tikilib və ya əsaslı tə­mir edilib. 2017-ci ildə istifadəyə verilən və Orta Dəhliz vasitəsilə daşımalarda mü­hüm önəm daşıyan Bakı-Tbilisi-Qars də­mir yolu xəttinin ötürücülük qabiliyyətinin daha da artırılması üçün əlavə infrastruk­tur tədbirlərinin hazırlanmasına başlanı­lıb. Bundan əlavə, əsas dəmir və avto­mobil yolları şəbəkələrinin kəsişməsində yerləşən Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanının ötürmə qabiliyyətini artıracaq növbəti mərhələnin tikintisi planlaşdırılıb.

Azərbaycanın beynəlxalq ticarət baza­rında rolunun gücləndirilməsi məqsədilə, həmçinin Ələt Azad İqtisadi Zona (ƏAİZ) yaradılıb. Bu iqtisadi zonanın yaradılma­sında əsas məqsəd yüksək gəlirli istehsal, ixrac fəaliyyəti və innovativ texnologiyalar­la investorların cəlb edilməsi, iqtisadiyyatın dayanıqlı inkişafı və yeni iş yerlərinin yara­dılmasına töhfə vermək olub. 

Orta Dəhlizin səmərəli fəaliyyəti həm də güclü nəqliyyat infrastrukturu ilə bağlı­dır. Ölkəmizdə bu istiqamətdə də mühüm layihələr həyata keçirilir. Hazırda Ba­kı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xəttinin layihə hissəsində müvafiq işlər aparılır. Tikinti işləri başa çatdıqdan sonra dəmir yolu xəttinin ötürücülük qabiliyyətinin artacağı gözlənilir. 

Orta Dəhlizin tərkib hissəsi olacaq və Azərbaycanı qardaş Türkiyə ilə birləş­dirəcək Qars-Naxçıvan dəmir yolu xət­tinin tikintisi üzrə işlər də uğurla aparılır. Qeyd edək ki, nəzərdə tutulan dəmir yolu xəttinin uzunluğunun 224 kilometr təşkil edəcəyi planlaşdırılır. Türkiyə tərəfindən isə bu dəmir yolu xəttinin 5 il ərzində isti­fadəyə verilməsi nəzərdə tutulur. 

Qarabağ bölgəsində işğalçıdan tə­mizlənən ərazilərdə Horadiz-Ağbənd də­mir və avtomobil yollarında tikinti işləri də davam etdirilir, sözügedən layihənin yaxın vaxtlarda başa çatdırılması gözlə­nilir. Horadiz-Ağbənd dəmir yolu xəttinin Qars-Naxçıvan (Osmanlı-Horadiz-Ağ­bənd-Naxçıvan-Qars) dəmir yolu ilə birləşdirilərək Azərbaycanın tranzit qov­şağının formalaşmasında mühüm rol oy­nayacağı bildirilir. 

Bundan əlavə “Azərbaycan Respubli­kası Hökuməti ilə İran İslam Respublikası Hökuməti arasında İran İslam Respublika­sının ərazisindən keçməklə Azərbaycan Respublikasının Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu ilə Naxçıvan Muxtar Respublika­sı arasında yeni kommunikasiya bağlan­tılarının yaradılması haqqında Anlaşma Memorandumu” çərçivəsində Zəngilan rayonunun Ağbənd kəndi yaxınlığında avtomobil körpüsünün və sərhəd-gömrük infrastrukturunun tikintisinə başlanılıb.

Onu da xatırladaq ki, ötən il martın 17-də Azərbaycan–Rusiya sərhədin­də yenidən qurulan “Xanoba” buraxılış məntəqəsinin açılış mərasimi olub. Hə­min keçid məntəqəsindən hər iki istiqamət üzrə 550-dən çox yük maşını, 1000-dən çox minik avtomobili, 30-dan çox avtobus və 5000-dək fiziki şəxsin keçəcəyi plan­laşdırılıb. 

Bundan əlavə, Orta Dəhlizə malların cəlb edilməsi və sabit dövriyyənin təmin olunması üçün də mühüm işlər görülüb ki, bunlara dövlət başçısının 23 noyabr 2023-cü il tarixli müvafiq Sərəncamı ilə təsdiqlənən “Azərbaycan Respublikası­nın ərazisindən keçən beynəlxalq nəq­liyyat dəhlizlərinin tranzit potensialının artırılmasına və tranzit yükdaşımaların təşviqinə dair 2024−2026-cı illər üçün Fəaliyyət Planı” daxildir. Fəaliyyət Pla­nı beynəlxalq yük daşımaları sahəsində bir sıra mühüm islahatları özündə ehtiva edir. Dəhlizin infrastrukturunun təkmil­ləşdirilməsi, özəl şirkətlər və prosesdə iştirak edən dövlət qurumları arasında koordinasiyanın müasirləşdirilməsi, pro­sedurların vahid rəqəmsal platformada tətbiqi, eləcə də normativ-hüquqi bazanın sadələşdirilməsi və beynəlxalq qaydalara uyğunlaşdırılması – bütün bunlar ölkəmi­zin Avrasiyada qitələrarası ticarət müna­sibətlərində mühüm nəqliyyat əlaqəsini təşkil edən strateji tərəfdaşa çevrilməsinə böyük töhfə verəcək. 

Diqqətə çatdırılmalı məsələlərdən biri də nəqliyyat əməliyyatlarının rəqəmsal­laşdırılması ilə bağlı addımların atılması­dır. Bu istiqamətdə nəqliyyat və logistika sahəsində fəaliyyətin şəffaflığını və sa­dələşdirilməsini təşviq etməklə proqnoz­laşdırmanın, o cümlədən “ağıllı” yüklərin idarə edilməsinin səmərəliliyini, operativ­liyini və keyfiyyətini artıracaq Rəqəmsal Nəqliyyat Logistika İnformasiya Sistemi hazırlanır. Bu sistem gələcəkdə hazırda bərpa və islahat prosesindən keçən Göm­rük Xidmətinin “bir pəncərə” proqramının daxil edilməsini nəzərdə tutur.

Dövlət Gömrük Komitəsi proseslərin səmərəliliyinin və müasirliyinin artırılma­sına yönəlmiş gömrük əməliyyatlarının sadələşdirilməsi və rəqəmsallaşdırılması təşəbbüslərini fəal şəkildə həyata keçirir.

Son olaraq qeyd edək ki, Azərbaycan qlobal nəqliyyat infrastrukturunun ayrıl­maz elementi kimi çıxış edir və onun qlo­bal iqtisadiyyata təsirinin nə qədər vacib olduğunu bildirir. Ölkə nəqliyyat imkan­larını fəal şəkildə inkişaf etdirir, regionun əsas nəqliyyat mərkəzinə çevrilməyə ça­lışır ki, bu da nəticədə milli iqtisadiyyatın yüksəldilməsinə və beynəlxalq ticarətdə çəkisinin artmasına xidmət edəcək. Belə bir sürətli tərəqqi isə təkcə strateji coğrafi mövqe ilə deyil, həm də Azərbaycanın hə­yata keçirdiyi mühüm nəqliyyat layihələri ilə diqqət çəkir.

Vaqif BAYRAMOV
XQ